Vikipediya

Petrikirxa (Lübek)

Lübek müqəddəs Petrikirxası (alm. St. Petrikirche‎) - Almaniyanın Şlezviq-Holşteyn vilayətinin paytaxtı Lübek şəhərində yerləşən lüteran kilsəsi. Əsrlər boyunca kilsə bir neçə dəfə genişləndirilmişdir; onun hazırkı görünüşü XV əsrə aid edilir. İkinci dünya müharibəsi zamanı ona ağır zərər dəymişdi. Tam bərpa işləri isə yalnız 1987-ci ildə başlamışdır. Buna baxmayaraq, interyerin indiyə kimi bərpa olunmaması səbəbindən, məbəddə heç bir ibadət işləri görülmür. Bunun əvəzinə, o, mədəni və dini tədbirlər və incəsənət sərgiləri üçün istifadə olunur.

Petrikirxa
Petrikirche
Xəritə
53°51′56″ şm. e. 10°40′59″ ş. u.HGYO
Ölkə  Almaniya
Şəhər Şlezviq-Holşteyn
Lübek
Yerləşir Şmidesştrasse
Aidiyyatı Lüteran kilsəsi
Tikilmə tarixi 1170
Üslubu Qotik memarlıq
Hündürlüyü 108,22 m
Material kərpic
Rəsmi sayt st-petri-luebeck.de
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarix

redaktə

Artıq 1170-ci ildə kilsə yaxınlıqda yerləşən Müqəddəs Məryəm kilsəsi ilə birlikdə şəhər salnamələrində qeyd olunmuşdur. 1227 və 1250-ci illərdə kilsənin 3 Apsidli və 4 Travealı roman üslublu yeni binası inşa olunmuşdur. O zamanki kilsənin uzunluğu 29,80 m + 3 m, eni isə 21 m təşkil eirdi. 1290-cı ildə şəhər sakinlərinin xahişi ilə kilsə qotik üslubda yenidən qurulur. Beləliklə Müqəddəs Petri Lübekin "Kaizer", yəni İmperator kilsəsinə çevrilmişdir („Turris in ede s. Petri corona deaurata cum armis cesaris et urbis insignata est“, (1492)). Bununla belə, Marienkirxada olduğu kimi, Müqəddəs Petrinin qarşısında da geniş bazar meydanı salınmışdı. XV əsrdə kərpic qotikası üslubunda yenidən qurulan kilsəyə daha bir travea əlavə olunur və nəticədə o hazırkı görünüşü alır. 3 Apsida kilsənin şərq hissəsində, hündür qüllə isə geniş təməl üzərində yerləşir. 1942-ci ilin bazar günü Lübek Böyük Britaniyanın Kral Hərbi Hava Qüvvələrinin hücumuna məruz qalır; bir çox memarlıq abidələri kimi, Petrikirxa da güclü dağıntıya məruz qalır. Onun damı, günbəzi zəngin daxili bəzək işləri və xüsusilə heykəltaraş Tönnies Evers tərəfindən yaradılmış gözəl Orqan da yanaraq məhv edilmişdi.

1945-ci ildən sonrakı yenidənqurma və bərpa işləri

redaktə

Müvəqqəti sığınacaq olaraq yaradılmış Petrikirxa "Lapidarium" kimi xidmət göstərirdi; burada Lübekin müharibə zamanı dağılmış digər kilsələrin heykəltaraşlıq fraqmentləri qorunub-saxlanılırdı. Petrikirxanın bərpası 1987-ci ildə başlamışdı. Rekonstruksiya işlərinə ayrılan vəsait az olduğundan tam bərpa işləri sona çatdırılmamışdır və buna görə də hazırda onun interyeri sadəliyi ilə fərqlənir.

Kilsənin məşhur Vaiz və Pastorları

redaktə

Orqan

redaktə

1992-ci ildə bir sıra təşkilatlar tərəfindən maliyyələşdirilmə nəticəsində Petrikirxaya yeni orqan bağışlanılır. Musiqi aləti kilsənin şimal nefində yerləşir. 19 registerli və 2 manuallı orqan Kildən olan inşaatçı Haynrix Otto Paşen tərəfindən hazırlanmışdı. Orqanın şpil və register trakturaları mexanikidi. Orqan tablosunda insanlara müsbət hisslər duyuracaq musiqi əsərlərinin adları müntəzəm olaraq yenilənir[1].

I Əsas hissə C–g3
1. Bordun 16’
2. Prinzipal 8’
3. Fleyta borusu 8’
4. Salisional 8’
5. Oktava 4’
6. Gedackt 4’
7. Şvegel 2’
8. Mikstura III-IV
9. Trompet 8’
II Müsbət C–g3
10. Holtsgedakt 8’
11. Fleyta borusu 4’
12. Prinsipial 2’
13. Kvinta 11/3’
Pedal C–d1
14. Bordun 16’
15. Prinsipial 8’
16. Fleyta borusu 8’
17. Oktava 4’
18. Səs-küylü fit (Rauschpfeife) II
19. Trompet 8’

Kilsə qülləsi

redaktə

Qüllə 108 metr hündürlüyündədir və turistlərin buraya qalxmaları üçün hər bir şərait yaradılıb. Həmçinin liftin köməyi ilə 50 metr yüksəklikdə yerləşən müşahidə göyərtəsinə də qalxmaq olar. Oradan siz Lübekin bütün köhnə şəhərinə və Lübek Körfəzinə qədər uzanan ətraf ərazilərə açılan mənzərəni seyr etməklə böyük zövq ala bilərsiniz.

Yenidən istifadə

redaktə

Hazırda Petrikirxa dini tədbirlər üçün istifadə olunmur. Lübekin dominantlarından sayılan bina mədəni və dini tədbirlər və incəsənət sərgiləri üçün istifadə olunur. Mədəniyyət kilsəsinin kuratoru Byörn Enqholmdur. 29 sentyabr 2004-ci ildən etibarən Petrikirxa rəsmən Lübek Universitetinin "Universitet kilsəsi" seçilmişdir. Kilsənin loqosu Martin Botş tərəfindən hazırlanmışdı.

  • Petrikirxa
  •  
    Petrikirxa və ikiqülləli Marienkirxa An der Obertrave küçəsinin əsas dominantlarından, Lübek şəhərinin isə rəmzlərindən sayılır.
  •  
    Petrikirxa və Holstentor.
  •  
    Kilsənin yeni orqanı.

Mədəniyyət kilsəsində düzənlənən İncəsənət sərgiləri

redaktə

Ədəbiyyat

redaktə
  • Rainer Andresen: Lübeck, Geschichte-Kirchen-Befestigungen. Band I, S. 44 ff
  • Rainer Andresen: Lübeck, Die Baugeschichte der St. Petri-Kirche. Band 6, 1984
  • Gustav Schaumann, Friedrich Bruns (Bearbeiter): Die Bau- und Kunstdenkmäler der Freien und Hansestadt Lübeck. Hrsg. von der Baudeputation. Band 2, Teil 1: St. Petri. Nöhring, Lübeck 1906 (Digitalisat)
  • Wolfgang Teuchert: Die Baugeschichte der Petrikirche zu Lübeck. In: Der Wagen 1954, S. 24-29
  • Friedrich Zimmermann: Die Petrikirche zu Lübeck (Große Baudenkmäler, Heft 389). 2. Auflage, München/Berlin 1998

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ Nähere Informationen zur [http(:)//www.kirche-in-luebeck(.)de/inhalt.asp?ID=24503&Zeit=05:40:59&BesucherID=59198559 Orgel der Petrikirche]

Xarici keçidlər

redaktə
 
Vikianbarda Petrikirche ilə əlaqəli mediafayllar var.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Petrikirxa_(Lübek)&oldid=7168317"