Pikrobazalt
Pikrobazalt (q.yun. πικρός – acı və bazalt) – ultraəsasi tərkibli, olivin və avgit minerallarından təşkil olunmuş effuziv süxurdur.
| Pikrobazalt | |
|---|---|
 Havay adalarından pikrobazalt nümunəsi | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Kateqoriya | Maqmatik süxurlar |
| Formul (təkrarlanan vahid) |
(Mg,Fe)2SiO4 + (Ca,Na)(Al,Si)4O8 |
| Kristal simmetriyası | Monoklinik (piroksenlər üçün) |
| Hücrə vahidi | a = 9.7 Å, b = 8.9 Å, c = 5.25 Å; β = 106.6° (piroksenlər üçün) |
| Xüsusiyyətləri | |
| Molyar kütlə | Dəyişkəndir (tərkibdən asılı olaraq) |
| Rəng | Tünd boz, qara |
| Kristal xüsusiyyəti | Ultraəsasi, mafik |
| Əkiz | Nadir hallarda |
| Parçalanma | Yoxdur |
| Çatlama | Qabıqlı |
| Müqavimət | Kövrək |
| Moos şkalası üzrə möhkəmliyi | 6-7 |
| Parlaqlıq | Şüşəli, mumlu |
| Zolaq rəngi | Boz, yaşılımtıl-boz |
| Şəffaflıq | Qeyri-şəffaf |
| Sıxlıq | 2.8-3.3 q/sm³ |
| Optik xüsusiyyətlər | İkiləşməyən |
| Refraksiya əmsalı | 1.65-1.72 (olivin üçün) |
| İkilisapma | 0.035-0.052 (olivin üçün) |
| Pleoxroizm | Zəif |
| Ultrabənövşəyi flyuoressensiya | Adətən yoxdur |
| Ərimə temperaturu | 1200-1300 °C |
| Həllolma | Turşularda yavaş həll olur |
| Qatışıqlar | Titan, fosfor, kalium, natrium, alüminium |
| Dəyişilməsi | Serpentinləşmə, iddingizləşmə |
| Digər xarakteristikaları | Vulkanik mənşəlidir |
| Tərkibi | Olivin (40-90%), klinopiroksen (10-60%), plagioklaz (0-10%) |
| İstinadlar | [1] |
Tərkibi
redaktəPikrobazaltların tərkibində 42-45% SiO2, 12%-ə qədər MgO, 10%-ə qədər CaO, 8%-ə qədər FeO+Fe2O3, 5%-ə qədər Al2O3, həmçinin az miqdarda titan, fosfor, kalium və natrium oksidləri olur.
Mineraloji tərkibi
redaktəPikrobazaltlarda əsas minerallar olivin və avgitdir. Olivin adətən kristallar şəklində, avgit isə mikrolit xətti və ya xırda dənələr şəklində olur. İkincili minerallardan maqnetit, ilmenit, apatit və b. iştirak edir.
Strukturu və teksturası
redaktəPikrobazaltlar afanitik (gizlikristallik) struktura malikdirlər. Teksturaları massiv, bəzən xırda badamdaşlı olur.
Yayılması
redaktəPikrobazaltlar Yer kürəsində geniş yayılmışdır.[1] Onlar okean adalarında, o cümlədən Havay adalarında, İslandiyada, Kamçatkada, Kuril adalarında və s. tapılır. [2]
Mənşəyi
redaktəPikrobazaltlar mantiyanın yuxarı hissəsindəki ərintilərin yer səthinə çıxması nəticəsində əmələ gəlir. Onlar əsasən okean rift zonalarında və qaynar nöqtələrdə püskürür.[3]
Tətbiqi
redaktəPikrobazaltlar tikinti materialı kimi istifadə olunur. Onlardan həmçinin heykəltəraşlıqda və dekorativ məqsədlər üçün istifadə olunur.
Ədəbiyyat
redaktə- Петрографический словарь, М. "Недра", 1981.
İstinadlar
redaktə- ↑ "Picrobasalt on Mindat.org". 2023-10-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-08-03.