Ploqqinq
Ploqqinq (ing. plogging) zibil yığmaq və qaçışın birləşməsidir. İsveç dilində plocka upp (göturmək, qopartmaq) və jogga (qaçmaq) fellərinin birləşməsi yeni plogga feli verir. Plogging sözü buradan əmələ gəlib.[1] Təxminən 2016-cı ildə İsveçdə mütəşəkkil bir fəaliyyət olaraq başlamış və plastik çirklənmə ilə bağlı artan narahatlıqdan sonra 2018-ci ildə digər ölkələrə yayılmışdır. Bir məşq olaraq qaçış, yürüş və ya gəzinti kimi əsas hərəkətlərə əyilmə, çömbəlmə və uzanma əlavə edərək bədən hərəkətlərində variasiya təmin edir.[2][3][4] 100 ölkədə hər gün təxminən 2.000.000 insan ploq edir və bəzi ploqqinq tədbirləri 3.000.000-dan çox iştirakçını cəlb edir.[5][6][7]
.jpg)
Ploqqinq kimi, plikinq gəzinti (və ya velosiped sürməklə) və zibil yığmağın birləşməsidir.[8][9]
Tarixi
redaktəPloqqinq 2016-cı ildə İsveçdə bir idman növü kimi yaranıb və sürətlə, daha çox sosial şəbəkələr vasitəsilə başqa ölkələrə yayılıb. Kiçik dağ xizək kurortu olan Ore (isv. Åre) şəhərciyində yaşayan və yüngül qaçışı sevən isveçli ekoloq Erik Ahlström bir gün Stokholma köçür və bu zaman paytaxtın küçələrinin nə qədər çox zibillənməsinə fikir verir. O qaçışa özü ilə torbalar götürür və qabağına çıxan zibilləri həmin torbalara yığmağa baslayir. Belə bir hərəkatın yaradılması və volontyorların cəlb edilməsi məqsədilə internetdə Ahlström Plogga adlı səhifə yaradır.
Bundan əlavə, yeni yaranmış hərəkat elə həmin andan ənənəvi skandinav məfhumu olan "Hüqe"nin bir hissəsinə çevrilir.
Numunə və təşəbbüslər
redaktəPloqqinqin yaradıcılarından biri olan David Sedaris zibil yıgmağı fiziki hərəkətlərlə birləşdirərək Qərbi Sasseksin (İngiltərə) Parham, Koldvalthem və Storrinqton rayonlarında zibil axtarışında gündə 60 min addım atırdı. O öz rayonunda təmizliyin saxlanılmasına o qədər effektiv nail olmuşdur ki, yerli hakimiyyət zibil daşıyan maşınları onun şərəfinə adlandırmışdırlar.
ABŞ-ın bir çox ştatlarında Keep America Beautiful, Meetup Plogging NYC kimi çoxlu sayda ploqqinq hərəkatları, qrupları fəaliyyət göstərir.
Hindistanda Swachh Brahat və FIT India-nı özündə birləşdirən Litter Free İndia hərəkatının təşkilatçısı Ripu Dama Bevli Plogman India kimi tanınır. Bu hərəkatda 2021-ci ilə kimi 80 şəhərdə 500 təmizlik aksiyasında 10 milyon Hindistan vətəndaşı iştirak edib.
Motivasiyası, sağlamlığa təsiri, populyarlığı
redaktəPloqqinq özündə həm fiziki aktivliyi, həm də ətraf mühitə olan qayğını birləşdirdiyindən populyarlığı artır. Proses zamanı daim əyilmək, zibil, tullantıları qaldırmaq lazım gəldiyindən o adi qaçışla müqayisədə daha rəngarəng məşqlərə malikdir.
Təşkili
redaktəHərəkatın üzvlərinin təşkil etdiyi mərasimlər üç səviyyəli ola bilər:
- "öz evində ploqqinq" — öz məhəlləsində, həyətində, girişdə təmizlik yaratmaq (zibil yığmaq);
- ploqqinq üzrə regional yarışların təşkil olunması və bunun sosial şəbəkələrdə işıqlandırılması;
- ploqqinq-məşqçilər tərəfindən munisipalitet (bələdiyyə), şəhər və hətta ölkə səviyyəsində mühazirələrin oxunması.
Üstünlüyü
redaktə2022-ci ildə aparılan elmi tədqiqatlar göstərib ki, ploqqinq və yüngül qaçış enerji sərfiyyatı baxımından müqayisə oluna bilər, ancaq ploqqinq vaxtı piydən alınan enerjinin payı əhəmiyyətli dərəcədə çoxdur.[10]
Ədəbiyyat
redaktəİstinadlar
redaktə- ↑ Klein, Allison. "'Plogging' is the Swedish fitness craze for people who want to save the planet. It's making its way to the U.S." The Washington Post. February 23, 2018. June 13, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 11, 2018.
- ↑ Frymorgen, Tomasz. "Plogging is the latest Scandinavian lifestyle trend to rock your world". BBC. January 30, 2018. November 9, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 11, 2018.
- ↑ Ross, Peter. "A rubbish way to get fit – why I loved going 'plogging'". The Guardian. February 19, 2018. November 9, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 11, 2018.
- ↑ Morrissy-Swan, Tomé. "Is 'plogging' the most 2018 fitness trend yet?". The Telegraph. February 1, 2018. November 9, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 11, 2018.
- ↑ "Plogging / Plogga". National CleanUp Day. April 8, 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 10, 2021.
- ↑ "'Plogging', the running that mixes ecology and sport". Iberdrola.com. May 30, 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: January 8, 2021.
- ↑ "Shri Kiren Rijiju announces Ripu Daman Bevli as Plogging Ambassador of India on 50th Fit India Plogging Run". India Ministry of Youth Affairs and Sports. December 5, 2019. November 22, 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: January 8, 2021.
- ↑ Baptista, Edelinda. "Show Mother Nature How Much You Love Her at Plike Newport". Rhode Island Monthly. 14 May 2021. 4 June 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 June 2023.
- ↑ "8 Awesome Things to Do This Week in Guangzhou". That's. 22 February 2022. 4 June 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 June 2023.
- ↑ [23]Raghavan R, Panicker VV, Emmatty FJ (2022). "Ergonomic risk and physiological assessment of plogging activity". Work. 72 (4): 1337–1348. doi:10.3233/WOR-205210. PMID 35723137. S2CID 249830884. "23]Raghavan R, Panicker VV, Emmatty FJ (2022). "Ergonomic risk and physiological assessment of plogging activity". Work. 72 (4): 1337–1348. doi:10.3233/WOR-205210. PMID 35723137. S2CID 249830884"] (#bad_url).