Pop-İvan
Pop-İvan (ukr. Піп Іван) — İvano-Frankovsk və Zakarpatya vilayətlərinin sərhədindəki silsilənin cənub-şərq ucunda yerləşən Çornoqora silsiləsinin ən yüksək zirvələrindən biridir[1]. Hündürlüyü 2020.5 m-dir. Pop-İvan Çernoqorski dağını, Karpatların başqa bir zirvəsi - Ukrayna və Rumıniya sərhədində yerləşən Pop-İvan Marmaroşski ilə qarışdırılmamalıdır[2].
| Pop-İvan | |
|---|---|
| uk/Піп Іван | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 2020,5 m |
| Yerləşməsi | |
| 48°02′31″ şm. e. 24°37′32″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Ukrayna |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Təsviri redaktə
Piramidal formaya malikdir, yuxarı hissəsində daş töküntüləri var. Qum daşlarından əmələ gəlmişdir. Karpat Dövlət Milli Parkı içərisindədir. Müharibədən əvvəl Polşa xəritələrində dağ 16 nömrəli sütun olaraq təyin edilmişdir. Əsasən subalp bitki örtüyü ilə örtülmüşdür. Kollar (Sibir ardıç, rododendron) və şam meşələri (1500-1600 m yüksəklikdə) geniş yayılmışdır. Rəvayətə görə, dağ zirvəsi xüsusi əbası olan keşişə bənzədiyindən bucür adlanır. İndi qayadan yalnız qəlpələr qalıb. Əslində dağın daha qədim adı əfsanəvi Dovbuş şeytanı məğlub etdikdən sonra aldığı "Qara dağ" və ya "Qara bəla"-dır[3]. Dağ xəritələr düzəldərkən dil sürüşməsindən sonra "Pop-İvan" adını alır. Bununla birlikdə, elm adamları hələ əvvəlcə dağa hansı adın verildiyini müəyyənləşdirməyiblər. Pop-İvan dağıən zirvədə yerləşən "Ağ fil" rəsədxanası ilə tanınır. Rəsədxana çox güman ki, adını hər qışda qarla örtülməsi səbəbindən uzaqdan iri heyvana bənzəməsinə görə alır.
Rəsədxananın tikintisinə əsasən ətraf kəndlərdən olan insanları cəlb edərək 1936-cı ildə başlamışdır. Möhtəşəm açılış 29 iyul 1938-ci ildə baş verir. Kompleks 43 otağı əhatə edir. Rəsədxana beş mərtəbəli bir otel, köməkçi tikililər və teleskoplu bir bürcdən ibarət olur. Qala avtomatik olaraq açılan 10 metrlik mis günbəzlə örtülür. Binanın öz elektrik stansiyası var. Su təchizatı iki güclü elektrik nasosu istifadə edilərək həyata keçirilir. 1939-cu ildə bina SSRİ nəzarətinə keçir. Sovet İttifaqında ilk geofizika rəsədxanası və meteoroloji stansiya burada təşkil edilir. Ancaq müharibənin başlanğıcında Macarıstan qoşunları burada bir müşahidə məntəqəsi qurur. Macarlar getdikdən sonra rəsədxana işini davam etdirmir.
1996-cı ilin oktyabrında Yaremçedə "Pop İvan Dağıdakı meteoroloji və astronomik rəsədxana" məsələsinə dair Ukrayna və Polşanın müxtəlif qurumlarının nümayəndələrinin iştirak etdiyi elmi və praktik bir görüş keçirilir. Lakin Ukrayna Milli Elmlər Akademiyası burada fəaliyyəti lazımsız hesab edir.
İstinadlar redaktə
- ↑ Ukrayinska Pravda. 7 October 2015 Відновлення покинутої обсерваторії на вершині Карпат триває. ФОТО (Renovation of the abandoned observatory at the Carpathian peak continues) Arxivləşdirilib 2021-10-28 at the Wayback Machine.
- ↑ "Карпатські мандри. Загадка 15 водоспадів Дземброні" (ukrayna). 2022-09-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-05.
- ↑ Viktorovych),, Luchyk, V. V. (Vasylʹ; Вікторович),, Лучик, В. В. (Василь. Etymolohichnyĭ slovnyk toponimiv Ukraïny : 3700 heohrafichnykh nazv. Kyïv. ISBN 9789665804543. OCLC 897833689.