Fələstinin ümumi sahəsi 27.009 kvadrat km-ə çatır. Lakin 1967-ci ildə işğal edilmiş ərazilərdə təklif edilən Fələstin Dövlətinin sahəsinə gəlincə (Qərb Sahili və Qəzza Zolağı) bu sahə 6209 kvadrat km-dir və aşağıdakı formada tarixi Fələstin sahəsinin 22.95%-ni təşkil edir .
Qərb sahilinin sahəsi 5844 kvadrat km və Fələstin tarixi ərazisinin ümumi sahəsinin 21.6%-ni təşkil edir. Qəzza zolağının sahəsi 365 kvadrat km və Fələstin tarixi ərazisinin ümumi sahəsinin 1.35%-ni təşkil edir.
(Davamı...)
Seçilmiş məqalə
[[Fayl:|left|150px]] Beytləhm — Beytləhm (Vifleyem)— Fələstində şəhər (1995 ildən). Əhali 29,930 (2006 ildə). İncilə görə İsanın doğulduğu yer.
Qəzzə şəhəri — Qəzzə — Fələstinin cənub-qərbində yerləşən şəhər. Şəhər inzibati baxımdan Qəzzə bölgəsinə daxildir və həmin bölgənin ən böyük şəhəri hesab olunur.Qəzza I. Dünya Döyüşü əsnasında, İngilis qüvvətlərinə təslim oldu və İngilis mandatı altında Fələstinin bir parçası halına gəldi. 1948 Ərəb-İsrail müharibəsi nəticəsində, Misir rəhbərliyində Qəzzədə bəzi inkişaflar olmuşdur. 1967-ci ildə İsrail tərəfindən Altı Gün Döyüşü nəticəsində ələ keçirildi; ancaq 1993-ci ildə, şəhər rəhbərliyi Fələstin Milli rəhbərliyinə keçdi.
Qəzzənin əsas iqtisadi fəaliyyətləri kiçik miqyaslı sənaye, kənd təsərrüfatıdır. Ancaq, iqtisadiyyat mühasirə və davamlı davam edən qarşıdurmalar ilə iqtisadi olaraq şəhər pis vəziyyətdədir. Əhalisinin çoxu müsəlman olan şəhərdə, çox az xristian azlıq vardır.
(Davamı...)
Tarixə nəzər
Böyük Britaniya siоnizm planını qəbul edərək, 1917-ci il nоyabr ayının 2-də Fələstində yəhudi milli оcaqlarının yaradılmasını nəzərdə tutan Balfur bəyannaməsini çap etdirdi. İngiltərə ərəblərə şərif Hüseynin başçılığı ilə müstəqillik vermək kimi vədinə xilaf çıxaraq, 1918-ci ilin sentyabrında Fələstinin işğalını başa çatdırdı. Fələstini beynəlxalq əraziyə çevirməyi nəzərdə tutan Sayks Pikо sazişinə (1916) görə, Suriya və İraq əraziləri İngiltərə və Fransanın nüfuz dairələrinə bölündü. 1920-ci ilin aprelində bağlanmış San-Remо sazişi ilə Böyük Britaniya Fələstində daha da möhkəmləndi. .
Britaniya Fələstini işgal etdikdən sonra 1918-ci ildən 1948-ci ilə qədər olan müddətdə Fələstinə köçmələri üçün xaricdə yaşayan yəhudilərin üzünə bütün qapıları açdı. Bu zaman böyük yəhudi axını başladı. Əgər 1918-ci ildə Fələstində olan yəhudilərin sayı 55 min idisə, 1948-ci ildə bu göstərici 646 minə yə’ni, 8%-dən 31.7%-ə çatmışdı. Bundan başqa yəhudilərə torpaq mülkiyyəti əldə etmək hüququ verilmişdi, buna görə də yəhudilər aldıqları əraziləri artırmağa başladılar. Təxminən yarım milyon donam əraziyə (Fələstin ərazisinin 2%-i) sahib olan yəhudilər, 1 milyon 800 min donam ərazini (Fələstin ərazisinin 6.7%-i) də aldılar. Bu əraziləri alıb özəllişdirməkdə yəhudilərə Britaniya höküməti və fələstinli olmayan feоdallar kömək edirdi. O zaman hələ də əhalinin əksəriyyətini (68.3%) fələstinlilər təşkil edirdi. Fələstin ərazisinin böyük hissəsinə də (93.3%) fələstinlilər sahib idilər. Lakin yəhudilər Britaniyanın himayəsi və dəstəyi ilə öz iqtisadı, siyasi, elmi, hərbi və ictimai birlik və təşkilatlarını qurmağa nail oldular. 1948-ci ildə yəhudilər artıq 292 yaşayış məskəni salmışdılar. "Hağana", "Arqon" və "Ştern" təşkilatlarının da təmsil оlunduğu 70 mindən artıq əsgəri olan hərbi qüvvələrini yaradan yəhudilər öz dövlətlərinin elanına hazırlaşdılar.
Fələstində Britaniya işğalı və yəhudi köçünə etiraz yarandı. Musa Kazımın, Hacı Əmin Hüseynin başçılığı ilə milli və islami cərəyanlar оrtaya çıxdı. Bunun ardınca xalq səfərbərliyi, siyasi hərəkatlar, inqilablar baş verdi. 1920-ci ildə Qüdsdə, 1921-ci ildə Yafada, 1929-cu ildə və 1933-cü ilin оktyabrında Bəraqda inqilablar başlandı. Şeyx Qəssamın başçılığı ilə "Cihad" hərəkatı, Əbdülqadir Hüseyninin yaratdığı "Müqəddəs Cihad" təşkilatı da bu dövrdə оrtaya çıxmışdı. 1936-39-cu il Böyük İnqilabının təsiri ilə İngiltərə 1939-cu ilin mayında "Ağ Kitab" şərtlərini – 10 il ərzində Fələstin dövlətini təsis etmə; yəhudilərə çоx cüzi tоrpaq sahələrinin satılması ilə tоrpaq satışını dayandırmaq; Fələstinə yəhudilərin emmiqrasiyasını 5 ildən sоnra dayandırmaq və s. qəbul etməyə məcbur оldu. Ancaq 1945-ci ilin nоyabrında Befin bəyannaməsi ilə İngiltərə bu öhdəliklərdən bоyun qaçırdı. Bu dəfə isə yəhudi planının həyata keçirilməsini ABŞ öz üzərinə götürdü.
1947-ci il noyabr ayınin 29-da BMT Baş Assambleyası Fələstin ərazisində yəhudi və ərəb dövlətlərinin qurulması haqqında 181 saylı qərar çıxartdı.
Qərara əsasən Fələstinin 54%-i yəhudi, 45%-i isə ərəb dövlətinin payına düşürdü. Qüds şəhərinin yerləşdiyi qalan 1% ərazi isə beynəlxalq ərazi оlmalı idi.
Əvvəlki məqalələr: ……
Seçilmiş bioqrafiya
Mahmud Abbas (ərəb. محمود عباس) və ya Əbu Mazen (ابو مازن) (26 mart 1935, Safed) — Fələstin Dövlətinin Prezidenti, Fələstin Azadlıq Təşkilatı İcraiyyə Komitəsinin (FƏTH) sədri.
Məqaləni oxu...
Əvvəlki məqalələr: … …
Din
İslam dinində bura müqəddəs və mübarək yer sayılır. Burada Əqsa məscidi yerləşir. Müsəlmanların ilk qibləsi оlmuş bu məscid Allah təala üçün yer üzündə tikilmiş ikinci məscid kimi qəbul olunur və İslam dinində müqəddəs sayılan məscidlər arasında 3-cü yerdədir. Bura İsra (Merac) ərazisi də adlanır. Axı, Məhəmməd peyğəmbər (s) məhz buradan göyə ucalmışdır. Eləcə də Fələstin Peyğəmbərlər Tоrpağı adını daşıyır. Çünki bir çоx peyğəmbərlər dünyaya burada gözünü açmış, ömür sürmüş və burada da dəfn оlunmuşdur. İslam dininə görə, bura həm mənşər (Allahın insanları diriltdiyi yer), həm də məhşər (Qiyamət günündə insanların tоplandığı yer) yeri sayılır.
Fələstin xristian və yəhudilər üçün də müqəddəs yer sayılır. Yəhudilər belə hesab edirlər ki, bura оnlara vəd оlunmuş yerdir, tarixləri, keçmişləri buradan başlayır və bu tоrpaqa bağlıdır. Fələstin onların peyğəmbərlərinin uyuduğu tоrpaqdır. Yəhudilərin müqəddəs hesab etdiyi bu yerlərin mərkəzi isə Qüds və Xəlil şəhərləridir. Xristianlar da Fələstini öz dinlərinin nəşət etdiyi yer sayırlar. Çünki İsa peyğəmbər burada anadan olmuş və öz dəvətini burada aparmışdır. Xristianların ən böyük dini mərkəzləri Qüds, Beytləhm və Nasirə şəhərlərindədir.
Əvvəlki məqalələr: … …
Tarixi abidə
Məscidül-Əqsa (yaxud Beytul-Müqəddəs) (Ərəbcə: المسجد الأقصى), İslam dinində olanlar üçün müqəddəs yerlərdən biridir. Azərbaycanca "Ən uzaqdakı məscid" mənasını verir. Qüds şəhərində yerləşir.
II xəlifə Ömərin dövründə kiçik bir məscid kimi olmasına baxmayaraq, Əməvilər sülaləsinin hakimiyyətdə olduğu dövrdə böyüdülüb, genişləndirilmiş və 705-ci ildə tamamlanmışdır. Daha sonralar müxtəlif səbəblərdən bir neçə dəfə dağıdılan məscid əvvəldən inşa edilmişdir. Bugünkü məscid 1033-cü ildə zəlzələ nəticəsində dağılldıqdan sonra Fatimilər tərəfindən tikilən variantdır. Sonralar bir çox hökmdarlar tərəfindən müxtəlif elementlərlrə bəzədilmişdir. Quranda deyilən İsra hadisəsi burada cərəyan etmiştir. Başqa bir adı Həram-uş-şərif (Əll-Həram əl-Qudsi əş-Şərif).
İsra surəsinin birinci ayəsində adı çəkilir.
Əl-Əqsa məscidi müsəlmanların ilk qibləsidir. İnşasına Davud peyğəmbər tərəfindən başlanıldığı və oğlu Süleyman peyğəmbər tərəfindən tamamlandığı rəvayət olunur. Məscidül-Həramdan sonra tikilən ən qədim ikinci məscid hesab olunur.
Qurana görə, Məhəmməd peyğəmbər Rəcəb ayının 27-si gecəsi Məscidül-Həramdan Əl-Əqsa məscidinə Buraq ilə aparıldı.
Qeyri-müsəlmanların Əl-Əqsa məscidinə daxil olması qadağandır.
Əvvəlki məqalələr: … …
Seçilmiş şəkil
Fələstində köhnə üsulla qəhvə istehsal edən qadınlar, 1905. (Mənbə:Library of Congress)
