Preobrajenski müqaviləsi

Preobrajenski müqaviləsi — 11 (21) noyabr 1699-cu ildə Moskva altındakı Preobrajenski kəndində Saksoniya ilə Pusiya arasında İsveçə qarşı bağlanmış ittifaq müqaviləsi. Bu müqavilə əsasında Rusiya Şimal müharibəsinə daxil oldu.

Preobrajenski ittifaq müqaviləsini Rusiya hökmdarı I Pyotr və Saksoniya kurfyuristi II Avqustun adından general Karloviç imzalamışlar. Sonralar Drezdendə bu müqaviləni II Avqust da imzalamışdır.

Müqavilə Moskva altındakı Preobrajenski kəndində gizli şəkildə aparılan danışıqlar nəticəsində imzalanmışdır. Müqavilənin imzalanmasında məqsəd İsveç kralı XII Karla qarşı Rusiya, Danimarka və Saksoniya dövlətlərinin daxil olduqları "Şimal ittifaqı"nı yaratmaq idi.

Şimal ittifaqının yaradılmasının əsas ideoloqu Liflandiya zadəganı İohann Peynqold Patkul idi. Müqavilə imzalanmamışdan bir neçə ay əvvəl o, II Avqust ilə Danimarka və Branderburq arasında ittifaq yaratmağa cəhd göstərmişdir. Branderburq kurfyursti və Prussiya hersoqu III Fridrix bu ittifaqın yaranmasına maraq göstərmədilər. Tezliklə Patkul Baltik dənizi regionunda İsveçin mövqeyinin zəifləməsində maraqlı olan Pusyanın simasında tərəfdar tapa bildi.

1699-cu ilin may ayında Patkul Kopenhagenə yollandı və o, Danimarka kralı V Kristianı bu ittifaqa cəlb edə bildi. II Avqustdan Liflandiyaya daxil olarkən Livoniya zadəganları tərəfindən kömək göstəriləcəyi barədə vəd alan Patkul danışıqlar aparmaq üçün öz adamlarını Rusiyaya göndərdi.

Müqavilə imzalandıqdan iki ay sonra Saksoniya ordusu İsveçin Baltik dənizi ərazilərinə hücum etdi və Şimal müharibəsi başlandı.

Mənbə

• Молчанов Н. Н. Дипломатия Петра Великого. — М.: Международные отношения (издательство) ,1990