Psixologiyanın tədqiqat metodlarının siyahısı
Psixologiya sahəsində geniş tədqiqat metodları tətbiq olunur. Bu üsullar məlumatın əldə edildiyi mənbələrə, məlumatın necə nümunə götürülməsinə və məlumatların toplanmasında istifadə olunan vasitələrə görə fərqlənir. Metodlar həmçinin parametrlərinə görə keyfiyyət məlumatları, kəmiyyət məlumatları və ya hər iki parametrli məlumatları öyrənir.
Niteliksel psixoloji tədqiqat , tədqiqat tapıntılarının riyazi- statistik və ya digər kəmiyyət metodları ilə əldə edilmədiyi halda alınır. Kəmiyyət psixoloji tədqiqat tədqiqat nəticələrinin riyazi modelləşdirmə və statistik qiymətləndirmə və ya statistik nəticələrdən meydana çıxdığı halda alınır.
Psixoloji tədqiqatın üç əsas növü vardır:
- Korrelativ tədqiqat
- Müşahidə
- Eksperimental tədqiqat
Bəzi əsas psixoloji tədqiqat dizaynları və məlumat toplama üsulları aşağıdakılardır:
- Arxiv tədqiqatı
- Keys üsulu - əksərən tədqiqat metodları başlığı altında qeyd olunsa da, əslində yalnız bir tədqiqat metodundan ibarət deyil. Keys üsulu metodologiyası müxtəlif tədqiqat metodlarından (məsələn, müsahibə, müşahidə, özünü hesabat anketi) istifadə edir. Tədqiqatçılar tədqiqat məlumatların müvafiq təqiqat sahələri üçün nə demək olduğunu öyrənirlər. Beləliklə, keys üsulu tədqiqatları bir metod deyil, metodologiyadır.
- Kompüter simulyasiyası (modelləşdirmə)
- Məzmun təhlili
- Hadisə seçmə metodologiyası, həmçinin təcrübə seçmə metodologiyası gündəlik təhsil və ya ekoloji ani qiymətləndirmə
- Eksperiment əksərən müalicə və nəzarət qruplarına bölünür( elmi nəzarət və eksperimentlərin dizaynına baxın).
- Sahə eksperimenti
- Müsahibə, strukturlaşdırılmış (şifahi və ya yazılı sorğu) və ya sərbəst ola bilər.
- Meta-analiz
- Neyrovizual və digər psixofizioloji üsullar
- Müşahidə tədqiqatı təbii (təbii müşahidə), iştirakçı və ya nəzarətçi ola bilər.
- Kvazi-tədqiqat
- Öz-hesabat inventarı
- Sorğu metodu
- Əkizləri öyrənən tədqiqat
Tədqiqat dizaynları məlumatların yığılması zamanı olan dövrə (illərə) görə dəyişir:
- Retrospektiv həmyaşıd tədqiqatı: Subyektlər seçilir və sonra onların keçmiş təcrübələrinə dair məlumatlar toplanır.
- Prospektiv həmyaşıd tədqiqatı: Subyektlər tətbiq olunacaq və ya baş verməsi təklif olunan müstəqil təsirlərdən əvvəl seçilir.
- Bir əhalindən bütün öyrənilən parametrlərin bir zaman kəsiyində nümunə götürülməsi kəsişmə tədqiqatı adlanır.
- Uzunmüddətli tədqiqat: Subyektlər müxtəlif zaman kəsiklərində tədqiq edilir.
Psixologiya sahəsində tədqiqatlar həm heyvanlar, həm də insan subyektləri ilə aparılmışdır:
- Heyvan üzərində tədqiqat
- İnsan subyektləri tədqiqatı
Mənbə
redaktə- Stangor, Charles Arxivləşdirilib 2015-05-16 at the Wayback Machine . (2007). Davranış elmləri üçün tədqiqat metodları . 3-cü ed. Boston, MA: Houghton Mifflin şirkəti.
- Weathington, BL, Cunningham, CJL, və Pittenger, DP (2010). Davranış və sosial elmlər üçün tədqiqat metodları . Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, Inc.