Puli (it cinsi)
Puli — macarıstanmənşəli uzun tüklü it cinsi. Bu itlərin kürkündəki sıx buruq saçlar, ipə bənzər saç düzümü formasında olur. Bu cür kürk macarısta mənşəli, daha böyük bir cins olan komondorda da mövcuddur.[1][2][3]
| Puli | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Elmi təsnifat | ||||
|
XƏTA: latin parametri doldurulmayıb. |
||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT Bu parametr doldurulmayıb: latin |
||||
| ||||
Tarixi
redaktəMacarlar puli itlərini XI əsrdə Macarıstana gətirmişlər. Bundan sonra puli Macarıstanda çoban itinə çevrilmişdir. "Encyclopedia of the Dog"a görə, puli pudellərin atasıdır. puli cinsi ilk dəfə 1920-ci illərdə Macarıstanın baytar həkimi Emil Raytsits tərəfindən araşdırılmışdır.y [4][5]
Xüsusiyyətləri
redaktəPuli adətən qara rəngdə olur, lakin daha az yayılmış krem rəngi, ağ və bozu da mövcuddur. Krem rəngli puli itlərinin bəzilərinin üzləri qara tüklərlə örtülür. Ağ rəngli puli itləri albinizmə malik deyil və mavi gözləri yoxdur. Onların əksər hallarda tünd piqmentlərə, qara ləkələrə və qara burunlara sahib olmaları müşahidə edilir. Ağ rəngli gen, qara rəngli genə nisbətən daha az yayılmışdır. Cinsin standartına görə, dişi itlərin boyu təxminən 42 sm, erkək itlərin boyu isə 43 sm-dir. Dişi puli itləri 23–25 kq ağırlığa sahibdir, erkək itlər isə bir qədər daha ağırdır. Puli itlərinin kürkü ya incə, ya da qalın, həmçinin düz və yuvarlaq olur. Kürkünün təmiz və nizamlı qalması üçün xüsusi qulluq tələb olunur. Yaşlandıqca kürkü olduqca uzunlaşır və hətta yerə toxunur. Kürkünü müntəzəm olaraq qısa saxlamaq, asan qulluq etməyə kömək edir. Lakin uzun tüklərlə örtülmüş kürk, bir çox insanın bu cinsə olan marağının əsas səbəbidir.[6]
Puli itləri, ağıllı və aktivdir, gənc yaşlarından etibarən itaətkar təlim tələb edir. Onlar daxili ev heyvanı olaraq saxlanmaq üçün uyğundur. Günlük enerjilərini sərf edə bilmədikdə, ya utancaq, ya da həddindən artıq aktiv ola bilərlər. Həddindən artıq dostcanlı olan bu itlər, yad insanlara qarşı aqressiv ola bilərlər. Digər macar cinsli itlər kimi, uşaqlarla yaxşı yola gedirlər.[7]
Fəaliyyətləri
redaktəİri görünüşünə və qalın kürkünə baxmayaraq, puli itləri çox sürətli, çevik və yön dəyişdirmə qabiliyyətinə malikdirlər. Onlar atletik yarışlar üçün təlim edilə biləcək qədər itaətkardırlar. Puli itləri çox sadiqdirlər və sahibləri ilə yaxın əlaqələr qururlar. Ənənəvi olaraq, puli cinsinin əsas məqsədi heyvan sürülərini otarmaq və evlərin həyətlərinə nəzarət etmək olub. Sahiblərinə sadiq olan bu itlər, yad adamlara qarşı ehtiyatlıdırlar. Onlar çox aktivdir və ömür boyu oynaq, balaca it davranışını qoruyurlar.[8]
İstinadlar
redaktə- ↑ "PULI definition and meaning | Collins English Dictionary".
- ↑ "Definition of PULI". www.merriam-webster.com.
- ↑ "Puli History". American Kennel Club. 7 October 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 January 2015.
- ↑ Fogle, Bruce. The encyclopedia of the dog. New York: DK Publishing. 2009. səh. 206. ISBN 978-0-7566-6004-8.
- ↑ Morris, Desmond. Dogs: the ultimate dictionary of over 1,000 dog breeds. North Pomfret, VT: Trafalgar Square Publishing. 2001. 443–444. ISBN 1-57076-219-8.
- ↑ "Puli Breed Standard". AKC. 10 August 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 October 2014.
- ↑ Hartnagle-Taylor, Jeanne Joy; Taylor, Ty. Stockdog Savvy. Alpine Publications. 2010. ISBN 978-157779-106-5.
- ↑ "Puli". Dogs in Depth. İstifadə tarixi: 5 October 2014.