Pur çayı

Pur çayı
Pur çayı
	rus. Пур
Ölkə	Rusiya
Mənsəbi	Tazov estuarisi
Uzunluğu	389 km
Su sərfi	1.040 m³/s
Hövzəsinin sahəsi	112000 km²
	mənbəyi mənsəbi Pur çayı Rusiyanın fiziki xəritəsində:; 64°57′10″ şm. e. 77°49′07″ ş. u.HGYO; 67°55′10″ şm. e. 77°47′08″ ş. u.HGYO
DSR[rus.]	15040000112115300054847

Pur^[1] — Yamalo-Nenets Muxtar Dairəsinin Pur rayonu ərazisindən axan çay. Çayın uzunluğu 389 km təşkil edir. Əsas qolu olan Pyakupur çayı ilə birlikdə uzunluğu 1024 km, hövzəsinin sahəsi 112 000 km²^[2] təşkil edir.

Coğrafiyası

Pyakupur və Ayvasedapur çaylarının birləşməsindən meydana gəlmişdir. Başlanğıcları Sibir Uvalının şimal yamaclarından başlayır. Qərbi-Sibir düzənliyi ilə axaraq Tazov estuarisinə tökülür^[3]. Qutaracağında 21 km uzunluğa malik deltaya sahibdir. Qolları:

sağ: Böyük Xadıryaxa çayı
sol: Xadutte, Tabyaxa, Yaqenetta, Yamsovey

Mənsəbinə qədər olan məsafədə axan çaylar

15 km: axar adsızdır
15 km: Toya-Syo (Xore-Nıyvo-Porod)
27 km: Kiçik Pur
56 km: Pantormalr-Yaxa
70 km: Xamelova-Yaxa
77 km: Eqode-Par-De
84 km: Samburq-Yaxa
93 km: axar adsızdır
114 km: Nado-Salinskaya
140 km: Malxoy-Yaxa
144 km: Nadosale-Xadıta
150 km: axar adsızdır
153 km: Toumbi-Yaxa
164 km: Nqarka-Xadıta-Yaxa
169 km: axar adsızdır
170 km: axar adsızdır
173 km: axar adsızdır
194 km: Pırey-Yaxa
211 km: Nevo-Yaxa
223 km: Evo-Yaxa
225 km: axar adsızdır
228 km: Kiçik Yar-Yaxa
231 km: axar adsızdır
243 km: Kiçik Xadır-Yaxa
247 km: Böyük Xadıryaxa
266 km: axar adsızdır
268 km: Aymal-Yava
282 km: Yarey-Yaxa
286 km: axar adsızdır
296 km: Pırey-Yaxa
308 km: Trıb-Yaxa
312 km: Soku-Moros
313 km: axar adsızdır
316 km: Panne-Yaxa
332 km: Yaqenetta
350 km: Arka-Paruta
355 km: Nensya-Yaxa
357 km: Xadıryaxa
364 km: Taya-Yaxa
375 km: Senzyayaxa
383 km: Xılmıq-Yaxa
389 km: Ayvaseda
389 km: Ayvaseda-Pur

Hidrologiya

Çayın qidalanmasının əsası qar və yağış suları təşkil edir. Onun illik su sərfiyyatı 1040 m³/s, ən böyük sərfiyyat isə 10 000 m³/s-dir. Çay noyabr ayında donur və may ayında buzdan azad olunur. 1970-ci illərdə yay ayları belə çay tam dondan azad olmamışdır.

Yaşayış məntəqələri

Pyakupur və Ayvasedapur çaylarının birləşməsində Tarko-Sale şəhəri, çay boyu aşağıya doğru Urenqoy və Korotçaevo qəsəbələri mənsəbdə isə Samburq kəndi yürləşir.

Əhəmiyyəti

Çay gəmiçilik üçün əl verişlidir. Çay hövzəsində Urenqoy qaz yatağı və Qubkin neft yatağı vardır.

İstinadlar

↑ Ресурсы поверхностных вод СССР: Гидрологическая изученность. Т. 15. Алтай и Западная Сибирь. Вып. 3. Нижний Иртыш и Нижняя Обь/ Под ред. Г. Д. Эйрих. — Л.: Гидрометеоиздат, 1964. — 432 с.
↑ "Pur çayı". Dövlət su reystri. İstifadə tarixi: 2014-11-10.^{[ölü keçid]}
↑ "Arcticnet - Le Pour à Sambourg". 2021-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-16.

Mənbə

Pur çayı^{[ölü keçid]}
Реки Ямала. Пур Arxivləşdirilib 2014-11-10 at the Wayback Machine

[1] Ресурсы поверхностных вод СССР: Гидрологическая изученность. Т. 15. Алтай и Западная Сибирь. Вып. 3. Нижний Иртыш и Нижняя Обь/ Под ред. Г. Д. Эйрих. — Л.: Гидрометеоиздат, 1964. — 432 с.

[Rusiya-2] "Pur çayı". Dövlət su reystri. İstifadə tarixi: 2014-11-10.^{[ölü keçid]}

[3] "Arcticnet - Le Pour à Sambourg". 2021-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-16.

[1]

[2]

[3]

Pur çayı
rus. Пур

Ölkə	Rusiya

Mənsəbi	Tazov estuarisi
Uzunluğu	389 km
Su sərfi	1.040 m³/s
Hövzəsinin sahəsi	112000 km²
mənbəyi mənsəbi Pur çayı Rusiyanın fiziki xəritəsində: 64°57′10″ şm. e. 77°49′07″ ş. u.^HGYO 67°55′10″ şm. e. 77°47′08″ ş. u.^HGYO
DSR^[rus.]	15040000112115300054847