Qırxlar qəbiristanlığı

Qırxlar qəbiristanlığı — Qafqazın ən qədim dəfn yerlərindən biri olan Dərbənd qəbiristanlığı. Qəbiristanlıq Qırxlar-qapı darvazasından bir kilometr şimalda yerləşir.

Qəbiristanlıq
Qırxlar qəbiristanlığı
Ölkə	Rusiya
Şəhər	Şablon:Gerbifikasiya/Dərbənd
Əsası qoyulub	VII əsr
Dini tərkib	İslam
42°03′43″ şm. e. 48°16′55″ ş. u.
Qırxlar qəbiristanlığı
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Qəbiristanlıq yaxşı işlənmiş daşlardan iki metrlik hasarla hasarlanıb. Bu hasar iki pillədən ibarətdir və görünür ki, bir neçə dəfə yenidən qurulmuşdur. Hasarın şimal tərəfində bir giriş portalı qurulmuşdur..

Orta əsr ərəb mənbələrinə və "Dərbəndnamə" yerli tarixi salnaməsinə görə, bu qəbrstanlıq Salman ibn Rəbiə əl-Bahilinin rəhbərliyi altında Dərbəndə edilən ilk ərəb yürüşü ilə əlaqədardır. Əfsanələrdən birinə görə, ərəb fəthçilərinin yerli sakinlərlə 6 günlük döyüşü nəticəsində sırasıyla 40 və 20 min əsgər şəhid olur. Ölən 40 ərəb Qırxlar qəbiristanlığında dəfn olunur. Daha sonra qəbiristanlığda bir sıra məzarlar qurulur.

Qırxlar şəhərin şimal qəbiristanlığının bir hissəsidir. Qəbiristanlıq böyük və kiçik bölmələri olan uzun tərəfləri ilə bir-birinə bitişik iki düzbucaqdan ibarətdir. Böyük bölmədə üç sıra 40 qədim sinə formalı məzar daşından, kiçik bölmə isə bir sıradan ibarətdir. Qəbir daşları uzunluğu 3,2 metrə qədər, hündürlüyü 80 sm, eni 70 sm və qalınlığı 10-12 sm-ə qədər olan sənduqədir. Böyük bölmənin içərisində 185 sm hündürlüyə malik baş daşları vardır.

Qəbiristanlıq şəhidlərin dəfn yeri olaraq müsəlmanlar tərəfindən ziyarət edilir.

Azərbaycanlı memar tarixçisi Şamil Fətullayevin əcdadları, o cümlədən babası Məmməd-Nəbi Fiqarov qəbiristanlıqda dəfn edilmişdir.