"Qızıl qartal" ordeni
Qızıl Qartal ordeni (qaz. Алтын Қыран ордені) — Qazaxıstan Respublikasının ən yüksək fərqlilik nişanəsi. Bu orden respublikaya müstəsna dövlət xidmətlərinə görə vətəndaşlara verilir.
Qızıl Qartal ordeni | |
---|---|
qaz. «Алтын Қыран» ордені | |
|
|
Ölkə | Qazaxıstan |
Tip | Orden |
Təltif edir | |
Status | verilir |
Statistika | |
Təsis tarixi | 1995 |
İlk təltif |
|
Ardıcıllıq | |
Aşağı mükafat | Vətən ordeni |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
"Altın Kiran" ordeninə layiq görülən namizədlər Qazaxıstan Prezidenti tərəfindən müəyyən edilir.
Qazaxıstan Respublikasının Prezidenti vəzifəsi Qızıl Qartal ordeninin xüsusi nümunəsi sayılan Cəngavər ordeni kavaleri olur.
Təsviri
redaktəOrdenin nişanları zəncirindəki işarədən və ulduzdan ibarətdir.
Ordenin nişanı, altındakı bəzək elementi ilə bitən, qızıl kənarla mavi emaye ilə örtülmüş yuvarlaq ucları olan kəsilmiş beş guşəli ulduz şəklində qızıldan hazırlanıb. Mərkəzi hissəsində ulduz şüaları arasında dörd brilyant qoyulmuşdur. Bürcün ortasında, mavi emaye fonunda, ağ qızıl dənələrlə hörülmüş dairədə qızıl qartal təsvir edilmişdir. Aşağıda, qırmızı emaye lentinin fonunda dairədə, qızıl hərflərlə "ALTYN KYRAN" yazısı var. Qartalın üzərindəki dairədə üç yaqut həndəsi naxış fonunda yerləşdirilmişdir.
Ordenin nişanı Qazaxıstanın Dövlət bayrağının elementini — qartal ilə stilizə edilmiş günəşi təmsil edən halqa vasitəsilə, Qazaxıstanın gerbi əks olunmuş on yeddi alternativ əlaqəli cüt zəncirlər ilə birləşdirilib.
Ordenin sol və sağ tərəflərində, keçidin arxasında, zənciri geyimə bağlamaq üçün üzü kilidli sancaq var.
Ordenin ulduzu daha böyük ölçüdədir və ulduzun şüalarını əhatə edən emaye və dayaqdakı almazlar istisna olmaqla işarəni əyani şəkildə təkrarlayır. Ulduz şüaları yönlüdür.
Orden vurulduqda, fərqlənmə nişanına ulduz və orden zənciri daxil edilməyib və orden nişanı fiqurlu lövhəyə əlavə edilib, üzərində mərkəzdə qırmızı zolaqlı Dövlət Bayrağı rəngli ipək xara lentinin olduğu bağlama plitəsinin köməyi ilə uzadılmışdır. 1999-cu ildəki orden islahatı nəticəsində orden müasir bir görkəm almışdır.
Gündəlik istifadə üçün, orden çiçəklərinin lentindən asılmış kiçik bir orden ulduzu şəklində ordenin miniatürü var.
Ordenin xüsusi dərəcəsi
redaktəOrden 585 və 750 əyyarlı ağ, qırmızı və sarı rəngli ərimiş qızıldan hazırlanmış, arxa tərəfində mürəkkəb kilidli sancaq şəklində paltara bərkidilmək üçün elementi olan asqıdır. Orden şüaları qırmızı emaye ilə örtülmüş, mərkəzi hissələrində (qırmızı qızıl örtüklərdən) şüalar arasında ayrılan fan şəkilli iplər (ağ qızıl ərintisindən) ilə kəsilmiş ulduz şəklində hazırlanır. Onların hər birinə 4 almaz bərkidilmişdir. Ordenin mərkəzində, ağ qızıl dənələrlə hörülmüş dairədə, günəşin çıxması fonunda pərvanə şəklində qanadları olan stilizə edilmiş qızıl qartal var (arxa plan isti mavi emaye ilə örtülmüşdür). Aşağıda, qartalın altında, yaşıl emaye lentindəki dairədə "ALTYN KYRAN" yazısı var. Qartalın üstündəki dairədə üç yaqut yerləşdirilmişdir.
Halqanın vasitəsilə lövhədə qırmızı rəngli ipək xara lent uzanır, ortada Qazaxıstan Respublikasının Dövlət bayrağının rəngli lenti var.
Mükafatlandırılanlar
redaktəQızıl Qartal ordeninə aşağıdakılar layiq görülmüşdürlər:
- Boris Yeltsin — Rusiya Federasiyasının ilk Prezidenti (1997)
- İslam Kərimov — Özbəkistanın ilk prezidenti (1997)
- Tszyan Tszemin — Çin Kommunist Partiyasının 8-ci Baş katibi (1997)[1]
- II Elizabet — Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığının kraliçası (2000)
- Leonid Kuçma — Ukraynanın ikinci prezidenti (1999)[2]
- Gerhard Şröder — Almaniyanın federal kansleri (2003)[3]
- Vladimir Putin – Rusiya Federasiyasının ikinci Prezidenti (2004)[4]
- Hüsnü Mübarək — Misirin 4-cü prezidenti (2008)[5]
- Akihito — 125-ci Yaponiya imperatoru (2008)[6]
- Xəlifə ibn Zeyd ən-Nəhyan — Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidenti (Qazaxıstan Respublikası Prezidentinin 20 fevral 2009-cu il tarixli 745 nömrəli Fərmanı)[7]
- Tarya Halonen — Finlandiya Prezidenti (2009)[8]
- Lee Myunq-bak — Koreya Respublikasının Prezidenti (Qazaxıstan Respublikası Prezidentinin 4 may 2009-cu il tarixli 798 nömrəli Fərmanı)[9]
- Nikolya Sarkozi — Fransa Respublikasının 23-cü, Beşinci Respublikanın 6-cı prezidenti (2009)[10]
- Abdulla Gül — Türkiyə Respublikasının 11-ci prezidenti (2012)
- Rəcəb Tayyib Ərdoğan — Türkiyə Respublikasının 12-ci prezidenti (2012)[11]
- I Xuan Karlos — İspaniyanın kralı (2013)[12]
Maraqlı faktlar
redaktə2015-ci ilin sentyabr ayında qədər Qızıl Qartal ordeninə sahib olan Qazaxıstan Respublikasının yeganə vətəndaşı Nursultan Nazarbayev idi və bu, ölkənin Prezidenti olaraq Qanuna əsasən ona verilən xüsusi dərəcədir. 20 mart 2019-cu il tarixdə Qasım-Comərd Tokayev Qazaxıstan Respublikasının ikinci Prezidenti olaraq Qızıl Qartalın xüsusi ordenini almışdır.
Orden sikkəsi
redaktə2006-cı ildə Qazaxıstan Respublikasının Milli Bankı, Qızıl Qartal ordeninin işarəsi və ulduzu təsvir edilmiş kolleksion xatirə sikkələrini dövriyyəyə buraxdı.
-
Qızıl Qartal ordeni nişanları
-
Qızıl Qartal ordeninin ulduzu
-
Sinəyə vurulan ordenin nişanı
-
Ordenin miniatürü
-
50 tenge nominallı sikkənin arxasında ordenin işarəsinin təsviri
-
50 tenge nominallı sikkənin arxasında ordenin ulduzunun təsviri
İstinadlar
redaktə- ↑ "中国同哈萨克斯坦的关系". 中国新闻网. 2010年6月8日. 2020-01-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-12.
11月19日,哈萨克斯坦总统纳扎尔巴耶夫签署命令,决定授予江泽民主席“金鹰”勋章,以表彰其对发展中哈关系做出的巨大贡献。
- ↑ "Указ Президента РК от 07.09.1999 № 210". 2008-03-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-12.
- ↑ Указ Президента РК от 5.12.2003 № 1244
- ↑ Указ Президента РК от 08.01.2004 № 1274
- ↑ Казахстанская правда [ölü keçid]
- ↑ Казахстанская правда [ölü keçid]
- ↑ Казахстанская правда [ölü keçid]
- ↑ Казахстанская правда [ölü keçid]
- ↑ Казахстанская правда [ölü keçid]
- ↑ Казахстанская правда [ölü keçid]
- ↑ "Нурсултан Назарбаев вручил Реджепу Тайипу Эрдогану орден «Алтын Кыран» за вклад в развитие и укрепление двусторонних отношений". 2014-08-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-12.
- ↑ "Король Испании награждён казахстанским орденом "Алтын Кыран". Мировые новости. Tengrinews.kz". 2013-02-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-02-12.
Xarici keçidlər
redaktə- Премии и награды Казахстана
- Order of the Golden Eagle
- В. Григорьев. Государственные награды Республики Казахстан // ru:Петербургский коллекционер (газета). № 4 (34). Пб. 2005. 23.