Qəşəm İsmayılov
İsmayılov Qəşəm Camal oğlu — biologiya üzrə fəlsəfə doktoru, professor.[mənbə göstərin]
| Qəşəm İsmayılov | |
|---|---|
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Süleymanlı, Cəbrayıl rayonu, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Vəfat tarixi | (75 yaşında) |
| Vətəndaşlığı |
 SSRİ→ Azərbaycan |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Elmi dərəcəsi | biologiya üzrə fəlsəfə doktoru |
| Elmi adı | professor |
| İş yeri | AMEA Zoologiya İnstitutu |
Həyatı
redaktə
Qəşəm İsmayılov 1939-cu il mayın 25-də Cəbrayıl rayonunun Süleymanlı kəndində anadan olmuşdur. 1945-ci ildə Cəbrayıl rayonunun 7 saylı məktəbin 1-ci sinfinə daxil olmuş, 1956-cı ildə Ağdam şəhərinin 1 saylı orta məktəbini bitirmişdir. Orta məktəbi bitirdikdən sonra 1957-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitenin biologiya fakültəsinə daxil olmuş, 1962-ci ildə həmin fakültəni bioloq-zooloq ixtisası üzrə tam kursunu bitirmişdir. Həmin ildə AMEA Zoologiya İnistitutunun "Ekoloji parazitologiya" laboratoriyasında laborant vəzifəsində işləmişdir.
1964-cü ildə ADU-nun biologiya fakültəsində əyani aspiranturaya daxil olmuş və aspirantlıq təhsilini başa vurduqdan sonra yenidən AMEA Zoologiya İnstitutuna işə qayıtmışdır.
1969-cu ildə "Azərbaycanda itlərin helmint faunası, onun epizootoloji və epidemioloji cəhətcə xarakterizə edilməsi" mövzusunda namizədlik dissertasiya işini müdafiə edərək, biologiya elmləri namizədi adını almış, Zoologiya İnstitutunda əvvəlcə kiçik elmi işçi, 1974-cü ildən hal-hazıra kimi böyük elmi işçi vəzifəsində çalışmışdır.
İşlədiyi müddətdə 10-a yaxın mövzunun məsul icraçısı olmuşdur. "Lənkəran təbii vilayətində qaramal və camışlarda Moniezia cinsinə aid növlərin bioekoloji xüsusiyyətləri, yayılması, təsərrüfat əhəmiyyəti" mövzusunun məsul icraçısı idi. O, Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində itlərdə və gövşəyən heyvanlarda parazitlik edən bir sıra başlıca helmintoz törədicilərinin təbii ocaqlıqlarını aşkar etmiş və onlara qarşı müvafiq mübarizə tədbirlərini işləyib hazırlamışdır. İlk dəfə olaraq Azərbaycan faunası üçün anoplosefalyatlarının aralıq sahibləri olan 25 növdən çox oribatid gənələri aşkar etmişdir.
Dəfələrlə Beynəlxalq konfranslarda, qurultaylarda, simpoziumlarda məruzə və məqalələrlə çıxış etmişdir. 65-dən artıq elmi məqalənin, bir kitabçanın müəllifi idi.
Q. C. İsmayılov "Azərbaycanda gövşəyən ev heyvanlarının anoplosefalyatları (fauna, sistematika, biologiya) ekoloji-coğrafi və epizootoloji təhlili" mövzusunda 2429.01 — Parazitalogiya ixtisasında biologiya üzrə elmlər doktoru dissertasiya işini müdafıə etmişdir.
Elmi əsərləri
redaktə1. Асадов С.М., Колесниченко М.Л., Меликов Ю.Ф., Исмаилов Г.Д. и др. К изучению распространения парамфистомат жвачных животных в Азербайджане // Azərb. helmintoloji tədqiqatlar, Bakı, 1975, s. 24-29.
2. Исмаилов Г.Д. К распространению возбудителей буностомоза сельскохозяйственных животных Кура-Араксинской низменности Азербайджана // Исследования по гельминтологии в Азербайджане. Баку, 1977, с. 43-45.
3. Садыхов И.А., Меликов Ю.Ф. Колесниченко М.Л., Исмаилов Г.Д., Джаббаров Д.Г. К вопросу очаговости распространения главнейших гель- минтозов сель-хоз. животных Кура-Араксинской низменности Азербай- джана / Материалы первой Закавказской конференции по общей паразито- логии, Тбилиси, 1978, с. 245-250.
4. Исмаилов Г.Д., Садыхов И.А. Роль орибатидных клещей промежу- точных хозяев аноплоцефалят в циркуляции аноплоцефалят в парази-
тоценозе на Боль. Кавказе Азербайджана / I Всесоюз. съезд паразитоце- нологов, Киев, 1978, с. 70-71,
5. Исмаилов Г.Д., Садыхов И.А. Фауна орибатидных клещей промежуточных хозяев аноплоцефалят в Шеки-Закатальской зоне Азербайджана / Матер. II Закавказской конференции по общей пара- зитологии, Ереван, 1979, с. 57-59.
6. Садыхов И.А., Исмаилов Г.Д. и др. К эколого-гельминтологи- ческой оценке Шекинского овцеводческого межколхозного объедине- ния // Исслед. по гельминтологии в Азербайджане, Баку, 1979, с. 12-15.
7. Садыхов И.А., Исмаилов Г.Д., Байрамов Р.Т. К распространению аноплоцефалят сельскохозяйственных животных в районах Шеки-Зака- тальской зоны Азербайджанской ССР // Изв. АН Азерб. ССР, сер. биол. наук, 1979, № 1, с. 57-60.
8. Исмаилов Г.Д. Садыхов И.А. Роль отдельных компонентов пастбищного биоценоза в резервации возбудителей аноплоцефалятоза сель-ных животных Восточного Азербайджана / II Всесоюзный съезд паразитоценологов (Тезисы докладов, Киев, октябрь 1983), 1983, с.131-132.
9. Sadıxov İ.Ə., İsmayılov Q.C., Bayramov R.T. Azərbaycan SSR Şəki-Zaqatala zonasında kənd təsərrüfatı heyvanlarında anoplosefalyatların və onların aralıq sahiblərinin ekoloji xarakteristikası // Azərb.SSR EA xəbərləri, biol. elm. seriyası, 1983, № 1, s.64-68.
10. Исмаилов Г.Д. К выявлению локальной очаговости возбудителей буностомоза жвачных животных в Кура-Араксинской низменности Азербайджана / Матер. II конф. ВОГ, Москва, ч.4, 1984, с. 74-76.
11. Sadıxov İ.Ə., İsmayılov Q.C., Məlikov Y.F. və b. Şimal-Şərqi Azərbaycanda qoyun və qaramalda Moniezia (Blanchariezia) autumnalia Kuznetsov, 1967 növünün tapılması // Azərb.SSR EA xəbərləri, biol. elm. ser., 1984, № 4, s.41-43.
12. Садыхов И.А., Исмаилов Г.Д. Изучение экологических осо- бенностей возбудителя авителлиноза у сельскохозяйственных жвач- ных животных в Куба-Хачмасской зоне Азербайджана / Мат. IV Закавказ. конф. по паразитол. (12-14 июня, 1984 года) / Тбилиси, 1985, с.295-299.
13. İsmayılov Q.C. Şərqi Azərbaycanda gövşəyən kənd təsərrüfatı heyvanlarının anoplosefalyatları və onların aralıq sahibləri // Azərb. SSR EA xəbərləri, biol. elm. ser. 1987, № 3, s. 79-84.
14. Sadıxov İ.Ə., Məlikov Y.F. İsmayılov Q.C. və b. Quba-Xaçmaz zona- sına gətirilmiş cins qaramalın helmintozları və onların profilaktikasına dair tövsiyyələr // Azərb. SSR EA xəbərləri, biol. elm. ser. 1987, № 5, s. 63-68.
15. Садыхов И.А., Исмаилов Г.Д. и др. К вопросу гельминтозной ситуации у животных Нагорного Ширвана // Деп. ВИНИТИ, 12, № 7783-В-39, М., 1989, 33 с. 16. Исмаилов Г.Д, Меликов Ю.Ф. Промежуточные хозяева ано- плоцефалят в Азербайджане / Изучение и охрана животного мира. Мат. конф. посвя. 75-летию со дня рожд. заслуж. деятеля науки, акад. М.A. Мусаева, Баку, 1997, с.80-82.
17. İsmayılov Q.C. Azərbaycanın Abşeron və cənubi-şərq rayonlarında kənd təsərrüfatı heyvanlarında anoplosefalyat və onların aralıq sahiblərinin yayılması / XX əsrin sonunda heyvanlar aləminin öyrənilməsi və qorunması. Akad. M.Ə.Musayevin anadan olmasının 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konf. mater., Bakı, 2001, s.157-159.
18. Sadıxov İ.Ə., İsmayılov Q.C. Azərbaycanda kənd təsərrüfatı hey- vanlarında monieziyaların təbii ocaqlılığına dair / Kimya-biol. Elm. və təhsilin aktual problemləri, ADPU-80 (Azərb. Dövlət Pedaqoji Univer. 80 illiyinə həsr olunmuş konf.), Bakı, 2001, s. 45-48.
19. İsmayılov Q.C., Sadıxov İ.Ə. Azərbaycanda gövşəyən heyvanlarda anoplosefalyatlar və onların aralıq sahiblərinin ekoloji xarakteristikası // Azərbaycan Aqrar Elmi, 2002, № 1-6, s. 163-164.
20. İsmayılov Q.C., Sadıxov İ.Ə. Gövşəyən ev heyvanlarında anoplo- sefalyatların yayılmasında ekoloji faktorların rolu / Akad. H.Ə.Əliyevin 95 illik yubileyinə həsr olunmuş elmi konf. tezis., Bakı, 2002, s. 331-333.
21. İsmayılov Q.C. Iri və xırdabuynuzlu heyvanlarda anoplosefalyat- ların yayılma xüsusiyyətləri / Azərb. Zooloqlar Cəmiyyəti I qurultayının mater., Bakı, 2003, s. 86-90.
22. İsmayılov Q.C. Sadıxov İ.Ə. Kür-Araz düzənliyi rayonlarında göv- şəyən heyvanlarda avitellina və bunostomun məhəlli ocaqlılığına dair / Azərb. Zooloqlar cəmiyyəti I qurultayının mater., Bakı, 2003, s. 90-96.
23. Садыхов И.А., Ханбекова Е.М., Исмаилов Г.Д. Кишечные гелмьминтозы овец Прикаспийских территорий Азербайджана и их эпидемиологическое значение / V.Y.Axundov ad. ETT Profilaktika İnst. elmi konf. məcmuəsi, Bakı, 2004, s. 220-222.
24. İsmayılov Q.C., Sadıxov İ.Ə., Rzayev N.M. Abşeron və şimali-şərqi Xəzəryanı ərazilərdə gövşəyən ev heyvanlarında anoplosefalyatlar və onların aralıq sahibləri // AMEA Zoologiya institutunun əsərləri, XXVIII cild, Bakı, 2006. s. 372-377.
25. İsmayılov Q.C. Azərbaycanda gövşəyən heyvanlarda anoplosefalyat- ların təbii ocaqlığına dair // Azərb. SSR EA xəbərləri, biol. elm.ser., 2007, № 3-4, s.107-115.
26. İsmayılov Q.C. Qoyunlarda moniezioz törədicilərinin müxtəlif eko- loji-coğrafi zonalarda yayılma dinamikası // Azərb. zool.cəmiyyətinin əsər- ləri, I cild, Bakı, 2008, s. 105-109.
27. Садыхов И.А., Исмаилов Г.Д., Рзаев Н.М. К распространению мониезиозов и парамфистоматозов сельскохозяйственных жвачных животных и их промежуточных хозяев в Нагорном Ширване // Azərb. zool. cəmiyyətinin əsərləri, I cild, Bakı, 2008, s.176-179.
28. Исмаилов Г.Д., Рзаев Н.М. Сезонная и возрастная динамика аноплоцефалят у овец в Азербайджане / Матер. Международ. науч. конф. посв. 130-летию со дня рождения акад. К.И.Скрябина, М., 2008, с. 152-155.
29. Исмаилов Г.Д., Рзаев Н.М. Эколого-географический анализ распространения аноплоцефалят у домашних жвачных животных и их промежуточных хозяев в Азербайджане / Матер. IV Всеросс. съезда паразитол. об-ва при РАН «Паразитология в XXI веке – проблемы, методы, решения», Санкт-Петербург, 2008, т.2, с.10-16.
30. İsmayılov Q.C. Azərbaycanda gövşəyən ev heyvanlarında anoplo- sefalyatlar (fauna, sistematika, biologiya) və onların aralıq sahiblərinin yayılmasının ekoloji-coğrafi təhlili // AMEA xəbərləri, 2009, сild 64, № 1- 2, s.78-84.
31. Рзаев Н.М., Исмаилов Г.Д. Некоторые закономерности зара- женности жвачных сельскохозяйственных животных парамфистома- тозом и мониезиозом в районах южного склона Большого Кавказа в Азербайджане // Кутаисский научный центр, период. науч. журн., новация, 2010, № 6, с. 51-54.
32. Əzizova A.A., İsmayılov Q.C. və b. Azərbaycanda qaramalın (Bos taurus L.) anoplosefalyatlarla yoluxmasının yaş və fəsildən asılı olaraq dəyişməsi // Azərbaycan zooloqlar cəmiyyətinin əsərləri, II cild, Bakı, 2010, s. 105-109.
33. İsmayılov Q.C. Gövşəyən ev heyvanlarında anoplosefalyatların ya- yılmasının ekoloji-coğrafi təhlili // Azərb. zooloqlar cəmiyyətinin əsərləri, II cild, Bakı, 2010, s. 137-142.
34. Исмаилов Г.Д., Фаталиев Г.Т. Эколого-географический анализ распространения возбудителей мониезиоза диких и домашних парно- копытных животных Азербайджана // «Ветеринарная медицина», М., 2010, № 3-4, с. 47-49
35. Исмаилов Г.Д., Фаталиев Г.Г. Эпизоотология мониезиоза жвачных животных и их промежуточные хозяева в Азербайджане // «Ветеринарная медицина», М., 2011, № 5-6, с. 75-77.
36. Исмаилов Г.Д., Рзаев Н.М. Природная и локальная очаговость аноплоцефалятоза (Cestoda, Anoplocephalata) у домашних жвачных животных Азербайджана // Запорiжжя 2012, Вiсник Запорiзкого нацiонального унiверситету. Бiологiчнi науки, № 3, 2012, с. 42-47.
37. İsmayılov Q.C., Rzayev N.M, Fərzəliyeva E.V. Şirvanın cənub- şərq ərazilərində gövşəyən ev heyvanlarında anoplosefalyat, paramfistom və onların aralıq sahiblərinin yayılması // AMEA-nın xəbərləri, biol. elm. ser, 2011, cild 66, № 1, s. 151-155.
38. Исмаилов Г.Д., Фаталиев Г.Г., Азизова А.А. Распространение мониезиозов у жвачных животных Азербайджана, зональное распре- деление и динамика численности орибатидных клещей-промежуточ- ных хозяев Moniezia expansa, M. benedeni (Cestoda, Anoplocephalata) // Юг России: экология, развитие, 2011, № 3, с. 69-75.
39. Исмаилов Г.Д. Эколого-географический анализ распространения возбудителей мониезиозов // Юг России: экология, развитие, 2011, № 4, с. 219-223.
40. İsmayılov Q.C. Xırda buynuzlu heyvanların (Ovis aries L., Capra hircus L.) anoplosefalyatlarla yoluxmasının yaş və fəsildən asılı olaraq dəyişməsi // Zoologiya inst. əsərləri, cild XXİX, Bakı, 2011, s. 147-154.
41. Исмаилов Г.Д., Рзаев Н.М. Распространение мониезиоза и парамфистоматоза у буйволов в северо-восточных районах Большого Кавказа в Азербайджане // Azərb. zool. cəmiyyətinin əsərləri, IV cild, № 2, Bakı, 2012, s. 116-120.
42. İsmayılov Q.C. Azərbaycanın Şirvan zonasında qoyun, qaramal və camışlarda anoplosefalyatların və onların aralıq sahiblərinin yayılması // AMEA xəbərləri, 2011, cild 66, № 3, s. 137-141.
43. İsmayılov Q.C. Gövşəyən ev heyvanlarında anoplosefalyatların (fauna, sistematika və biologiyası) və onların aralıq sahiblərinin yayılma- sının ekoloji-coğrafi təhlili, onlara qarşı mübarizə tədbirləri // Azərb. MEA Zoologiya İnst. əsərləri, 2012, cild 30, № 1, s. 107-122.
44. Исмаилов Г.Д. Распространение аноплоцефалят (фауна, систе- матика и биология) у домашних жвачных животных Азербайджана и их эколого-географический анализ // Юг России: экология, развитие, 2012, № 2, с. 41-46
Qəşəm İsmayılov 19 sentyabr 2014-cü ildə vəfat edib.