Qadolinium

64

evropium ← qadolinium → terbitium

-
↑
Gd
↓
Cm

dövri cədvəl

Ümumi

Ad, İşarə, Nömrə

qadolinium, Gd, 64

Qrup, Dövr, Blok

, 6, f

Xarici görünüşü

Atom kütləsi

157.25 q/mol

Elektron formulu

[Xe] 4f⁷ 5d¹ 6s²

Fiziki xassələr

Halı

Sıxlığı

(0 °C, 101.325 kPa)
q/L

Ərimə temperaturu

1312 °C
(1585 K, 2394 °F)

Qaynama temperaturu

3273 °C
(3546 K, 5923 °F)

Elektromənfiliyi

Oksidləşmə dərəcəsi

Spektr =

İonlaşma enerjisi

kCmol^-1

Qadolinium (Gd) – D.İ. Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 64-cü element, kimyəvi elementi lantanoidlərdən biridir. Elementlərin dövri sistemin III qrupundadır, 7sabit və bir neçə süni radioaktiv izotopu məlumdur.^[1]

Tarixi redaktə

1880 ildə İsveç kimyaçısı J.Ş. Marinyak kəşf etmişdir. Fin kimyaçısı Yuxan Qadolininin şərəfinə qadolinium adlandırılmışdır. Təbiətdə başqa lantonoidlərlə birlikdə qadolinitdə (Be₂FeY₂Si₂O₁₀) , monositdə və bastnezitdə tapılır.

Fiziki xassələri redaktə

Qadolinium açıq boz rəngli metaldır, ferromaqnit xassəlidir.

Alınması redaktə

Natrium, litium və qadalinium xloridin əridilmiş qarışığının elektrolizindən alınır.

Kimyəvi xassələri redaktə

Qadolinium havada zəif oksidləşir, temperatur 100 ⁰C- dən yüksək olduqda proses sürətlənir:

4Gd + 3O₂ → 2Gd₂O₃

t = 300⁰C Yüksək temperaturda halogenlərlə, azotla və hidrogenlə reaksiyaya daxil olur:

2Gd + 3Cl₂ → 2GdCl₃

t= 300⁰C İsti su ilə reaksiyaya girərək əsas alınır:

2Gd + 6H₂O → 2 Gd(OH)₃ + 3H₂

Flüor turşusundan başqa, gadolinium mineral turşular ilə reaksiyaya daxil olur:

2Gd + 6HCl (duru) → 2GdCl₃ + 3H₂
Gd + 6HNO₃ (qatı) → Gd(NO₃)₃ + 3NO₂ + 3H₂O

Qadolinium qələvi məhlulları ilə reaksiyaya qirmir.

Tətbiqi redaktə

^[2] Qadoliniumun bəzi duzlarının, məs., Gd₂(SO₄)₃ . 8H₂O paramaqnit xassəsindən mütləq sıfra yaxın temperaturların alınmasında istifadə olunur. Qadolinium neytron radiyasiyasından muhafizəedici materiallar hazırlanması və reaktorların idarə olunmasında işlədilir.

Mənbə redaktə

Химическая энциклопедия:в 5 т. Москва: Советская энциклопедия, 1988. Т. 1. С. 450.
Г. Реми. Курс неорганической химии. Изд. Мир, 1966, Т 2, с. 525

İstinadlar redaktə

↑ Michael E. Wieser, Norman Holden, Tyler B. Coplen, John K. Böhlke, Michael Berglund, Willi A. Brand, Paul De Bièvre, Manfred Gröning, Robert D. Loss, Juris Meija, Takafumi Hirata, Thomas Prohaska, Ronny Schoenberg, Glenda O’Connor, Thomas Walczyk, Shige Yoneda, Xiang‑Kun Zhu. Atomic weights of the elements 2011 (IUPAC Technical Report) (англ.) // Pure and Applied Chemistry. — 2013. — Vol. 85, no. 5. — P. 1047–1078. — DOI:10.1351/PAC-REP-13–03-02.
↑ Gadolinium prices (англ.). Metal-Pages (16 ноября 2014). Проверено 13 ноября 2014. Архивировано 16 ноября 2014 года

[1] Michael E. Wieser, Norman Holden, Tyler B. Coplen, John K. Böhlke, Michael Berglund, Willi A. Brand, Paul De Bièvre, Manfred Gröning, Robert D. Loss, Juris Meija, Takafumi Hirata, Thomas Prohaska, Ronny Schoenberg, Glenda O’Connor, Thomas Walczyk, Shige Yoneda, Xiang‑Kun Zhu. Atomic weights of the elements 2011 (IUPAC Technical Report) (англ.) // Pure and Applied Chemistry. — 2013. — Vol. 85, no. 5. — P. 1047–1078. — DOI:10.1351/PAC-REP-13–03-02.

[2] Gadolinium prices (англ.). Metal-Pages (16 ноября 2014). Проверено 13 ноября 2014. Архивировано 16 ноября 2014 года

[1]

[2]