Qaralama:Kalos Limen

Kalos Limen

Ölkə	Ukrayna

Kalos Limen (q.yun. Κᾰλὸς Λῐμήν) — Krımın şimal-qərbində, indiki Çernomorskoye kəndinin yerində yerləşən, eramızdan əvvəl IV əsrdən eramızın 1-ci əsrinə qədər mövcud olmuş qədim yunan şəhəri. Adı qədim yunan dilindən "gözəl liman" kimi tərcümə olunur.

Tarix redaktə

Bizim dövrümüzə gəlib çatan qala divarları.

Kalos Limen eramızdan əvvəl 4-cü əsrdə İon Yunanları tərəfindən qurulmuşdur. Təxminən 4 hektar ərazisi olan şəhər dördbucaqlı bürcləri olan qala divarı ilə əhatə olunmuşdu. Ətrafdakı ərazilər torpaq sahələrinə bölünmüşdü.

Kalos Limenin iqtisadiyyatının əsasını kənd təsərrüfatı təşkil edirdi. Şəhərin kənd təsərrüfatı ərazisi, torpaq sahəsi təxminən 2 km radiusda Ağməçid körfəzinin ətrafında yerləşirdi.

Şəhərin əlverişli strateji mövqeyi, onun yaxınlığındakı münbit torpaqları və əlverişli limanı daha güclü qonşuları özünə cəlb edirdi. Bu səbəbdən eramızdan əvvəl IV əsrin sonlarında şəhər Xersoneslular tərəfindən tutulur. Eramızdan əvvəl III əsrdə yeni iddiaçılar meydana çıxır - skiflər və sarmatlar. Onların basqınları yunanları mövcud istehkamları gücləndirməyə və yeni müdafiə xətti - körfəzin yaxınlığında çox qülləli qala qurmağa məcbur edir. Burada zirzəmilərində mühasirə zamanı ərzaq ehtiyatlarının saxlanıldığı 16 metrlik mayak haqqında məlumat var. Üst mərtəbələrdə komanda məntəqəsi var idi və körfəzin girişinə nəzarət etmək üçün daş atan silahlar quraşdırılmışdı.

Bu tədbirlər Kalos Limenanın süqutunu gecikdirirdi, lakin artıq eramızdan əvvəl 2-ci əsrdə şəhər skiflərin əlinə keçir. Tezliklə Kerkinitida ilə birlikdə Son İskit dövlətinin ən mühüm dəniz limanına çevrilir.

Eramızdan əvvəl II əsrin sonlarında Krımın şimal-qərbi yenidən hərbi əməliyyatların mərkəzinə çevrilir. Burada komandir Diofantın rəhbərliyi altında ekspedisiya qüvvəsi peyda olur. Yunanlar skifləri və onların müttəfiqi olan Sarmatları məğlub edirlər.

Eramızdan əvvəl I əsrin ortalarında Kalos Limen yenidən skiflərin hakimiyyəti altına düşür.

Şəhərin varlığının sonu eramızın 1-ci əsrinə təsadüf edir. Şimal çöllərini işğal edən sarmatlar nəhayət, bir vaxtlar çiçəklənən bu mərkəzi məhv edirlər.

Sonuncu dəfə XIII—XVI əsrlərə aid italyan kompas xəritələrində təhrif olunmuş adı - Ak-Meçetskaya körfəzi ilə məhdudlaşan Kalo-Limena adı çəkilir. Bundan sonra qədim şəhərin adı heç yerdə qeyd olunmur.

Çağdaş dövr redaktə

Hazırda qədim şəhərin ərazisində Kalos Limen Milli Parkı və Kalos Limen Tarix-Arxeoloji Muzey-Qoruğu yerləşir^[1]. 1997-ci ildə bu unikal arxeoloji abidənin öyrənilməsi və populyarlaşdırılması məqsədilə qurulmuşdur^[2]. Çernomorskoyenin mərkəzində (qazıntılara ən yaxın kənd) 1987-ci ildə əsası qoyulmuş Kalos Limen Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi yerləşir.

Kalos Limendə uğurlu arxeoloji qazıntılar davam etdirilir. Burada qədim yunan qalasının və evlərin qalıqları aşkar edilib. Şəhərin mərkəzi darvazası və üzərindəki araba izləri qorunub saxlanılan plitələrlə döşənmiş əsas magistral küçə tamamilə üzə çıxarılmışdır^[3]. Qədim yaşayış məskəninin yerində Saltovo-Mayatsk yaşayış məntəqəsinin izləri aşkar edilmişdir. Burada damı uzunsov iki və üç kameralı tikililərdən ibarət tikinti qalıqları aşkar edilir. Bu təbəqələrdən olan keramika materialı xətti dalğavari naxışa sahib Saltovo-Mayak qabları ilə bilinir^[4].

Mənbə redaktə

İstinadlar redaktə

↑ "Государственное бюджетное учреждение Республики Крым «Историко-археологический музей-заповедник «Калос Лимен»". Министерство культуры Республики Крым. Официальный сайт. 2015. 2019-06-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-06-23.
↑ "Историко-археологический заповедник «Калос Лимен»". 2012-08-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-06-22.
↑ "Калос-лимен — Ак-мечеть — Черноморское". Крымские известия. 2006. 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib.
↑ Шапцев М. С. История исследования памятников средневекового времени в Северо-Западном Крыму Arxivləşdirilib 2023-04-01 at the Wayback Machine // Крымское историческое обозрение, 2015

[1] "Государственное бюджетное учреждение Республики Крым «Историко-археологический музей-заповедник «Калос Лимен»". Министерство культуры Республики Крым. Официальный сайт. 2015. 2019-06-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-06-23.

[2] "Историко-археологический заповедник «Калос Лимен»". 2012-08-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-06-22.

[3] "Калос-лимен — Ак-мечеть — Черноморское". Крымские известия. 2006. 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib.

[4] Шапцев М. С. История исследования памятников средневекового времени в Северо-Западном Крыму Arxivləşdirilib 2023-04-01 at the Wayback Machine // Крымское историческое обозрение, 2015

[1]

[2]

[3]

[4]