Qarpız bəhməzi

Hazırlanma qaydası

Qarpız

Qarpız bəkməzini bişirərkən nəzərə almaq lazımdır ki, qarpız şirəsində 8-10% şəkər vardır. Əgər şirə çəkilib bişirilsə qatı sirop-bəkməz alınar. Bunun üçün yaxşı yetişmiş qarpızları seçmək lazımdır.

Qarpızlar yaxşı yuyulur, bir ləyəndə 2-4 parçaya bölünür. İçi dəmir qaşıqla qaşınıb çıxarılır və əzilir. Əzilmiş iç aşsüzəndən, ya da süzgəcdən keçirilir, şirə isə tənzifdən süzülür.

Bişirməmişdən əvvəl şirə təmiz olmalıdır. Bişirərkən şirənin üstündə qırmızı köpük əmələ gəlir, o yığılır və həll olunmamış hissəciklərdən təmizləmək üçün şirə bir də süzülür. Bişirərkən od gur olmamalıdır və tez-tez qarışdırılmalıdır ki, dibi yanmasın. Şirə 5-6 dəfə azaldıldıqda bəkməzin hazır olub-olmamasını yoxlamaq olar. Bunun üçün bir neçə damcı şirə soyuq nəlbəkiyə tökülür və soyudulur. Soyumuş damcı yayılmırsa, ya da çox ləng yayılırsa, deməli, bəkməz hazırdır.

Hazır bəkməz bal kimi özüllü olur. Bəhməz butulkalarda, ya da şüşə bankalarda saxlanılır.

Əlavə olaraq bildirmək istərdik ki, qovun bəhməzi qarpız bəhməzi kimi bişirilir. Qovun kəsilir, tumları çıxarılır, sonra içi əzilir, ya da ət maşınından keçirilir, şirə tənzifdən süzülür və oda qoyulur. Əgər qovunun içi bərkdirsə və şirəni çıxartmaq olmursa, onda iç xırda-xırda doğranır, üstünə azca su tökülüb odun üstünə qoyulur və 50-60 dəqiqə bişirilir. Sonra sıxılıb şirə çıxarılır, süzülür və bişirilir.

Bostan bitkiləri

Qovun

Azərbaycanda bostan bitkilərinin əkildiyi sahələr qədimdən bostan adlanır. Əsas bostan bitkiləri qovun, qarpız və qabaqdır. Bunlara qabaqkimilər deyilir. Bu bitkilər istisevən, quraqlığa davamlı, yerə sərilən, yaxud sarmaşandır. Özbəkistanda Cərco, Azərbaycanda Corat və Kürdəmir qovunlarının şöhrəti geniş yayılmışdır. Keçmişdə qovun çöldə işləyən ailənin əsas yeməyi idi. Uzaq yola çıxanlar özləri ilə çoxlu qovun götürərdilər ki, yolsa susuzluğun və aclığın qarşısını ala bilsinlər. Qovunu qış üçün dilim-dilim doğrayıb qurudur, evlərin tavanından asıb, qışa saxlayırdılar; ondan bəhməz və ya bal hazırlayır, bir sıra xəstəlikləri qovunla müalicə edirdilər.

İstinadlar

Evdarlıq (Azərnəşr 1993, səh. 236)