Qesner tülpanı

Qesner tülpanı
Qesner tülpanı
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Ranqsız: Diaphoretickes Ranqsız: Archaeplastida Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Birləpəlilər Dəstə: Zanbaqçiçəklilər Fəsilə: Zanbaqkimilər Yarımfəsilə: Lilioideae Triba: Lilieae Cins: Dağlaləsi ???: Qesner tülpanı
Beynəlxalq elmi adı
	Tulipa gesneriana L., 1753; Tulipa ×gesneriana;
ITIS	43105
NCBI	13306
EOL	1082877

Qesner tülpanı ^[2](lat. Tulipa gesneriana L.), Bağça dağlaləsi və ya Jesner dağlaləsi- zanbaqkimilər fəsiləsinin dağlaləsi cinsinə aid bitki növü.

IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu. “Nəsli kəsilməyə həssas olanlar” kateqoriyasına aiddir – VU C2a(ii). Nadir növdür.^[3]

Qısa morfoloji təsviriRedaktə

Çoxillik ot bitkisidir. Soğanağı yumurtaşəkilli, uzunsov, qonur rəngli qınla örtülüdür. Gövdə və çiçək saplağı qısadır. Yarpaqları 3 ədəd, enli neştərşəkilli, yaşılımtıl-göydür. Çiçəkyanlığı parlaq qırmızı, qaidəsində sarı ləkələr var; ləkələr sarı və ya qırmızı ləkəli sarıdır. Ləçəklər uzunsov-yumurtaşəkilli küt və təpə hissəsi örtüklüdür.

Bioloji, еkoloji və fitosеnoloji xüsusiyyətləriRedaktə

Çiçəkləmə iyun, mеyvə əmələgətirmə iyul ayına təsadüf edir. Soğanaqla və toxumla çoxalır. Aşağı və orta dağ qurşaqlarında, dağ bozqırlarında, otlu yamaclarda, daşlı-çınqıllı, qayalı yerlərdə yayılmışdır. Mezoksеrofitdir^[4]. Geofit bəzək bitkidir.^[5]

YayılmasıRedaktə

Naxçıvanın dağlıq rayonları (Ordubad rayonu, Nus-nus kəndi ərazisi) .

Sayı və tеndеnsiyasıRedaktə

Təbii ehtiyatı azdır. Əhali tərəfindən intensiv toplanması gələcəkdə azalma təhlükəsini ehtimal etməyə əsas verir.^[6]

Məhdudlaşdırıcı amillərRedaktə

Antropogеn, ekoloji və zoogen amillər.

Mühafizə tədbirləriRedaktə

Mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər görülməyib. Yeni yayılma yerlərinin axtarılması vacibdir.

İstinadlarRedaktə

↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 306.
↑ "Tulipa gesneriana - L." 2021-09-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-05-25.
↑ Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013
↑ Talıbov T. H., 2008
↑ İbadlı O. V., 2004; İbadlı O.V., 2002
↑ Naxçıvan MR Qırmızı kitabi 2010

Birləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

[_143ff0fe1b9630f9-1] Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 306.

[2] "Tulipa gesneriana - L." 2021-09-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-05-25.

[3] Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013

[4] Talıbov T. H., 2008

[5] İbadlı O. V., 2004; İbadlı O.V., 2002

[6] Naxçıvan MR Qırmızı kitabi 2010

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]