Qliptotek (Münxen)

Münhen Qliptoteki (alm. Münchener Glyptothek‎) — Bavariya əyalətinə məxsus qədim roma-yunan dövrünə aid heykəllər kolleksiyası. Qliptotek Münhen muzeyi 1813-cü ildə yaradılmışdır. Muzeyin kolleksiyasına ellinizm dövrünə aid "sərxoş catir" , Artemida, Knidoslu Afrodita, Egin adasındakı Afay məbədinin frontal heykəl fiqurları — "eginetlər" və s. daxildirlər.

Qliptotek
alm. Münchener Glyptothek
Qliptotek muzey binası
Qliptotek muzey binası
Xəritə
Əsası qoyulub 1813
Açılış tarixi 1816
Mövzu Antik Roma-yunan
Ölkə
Yerləşir Königsplats,
80333 Münhen,
Almaniya Almaniya
Muzeyə yetişmək U 2-Königsplats
Telefon +49 (0)89 / 28 61 00
İş rejimi Çərşənbə axşamı-Bazar 10:00-17:00
Cümə axşamı 10:00-20:00,
Bilet 3,50 avro, Bazar günü 1 avro
48°08′47″ şm. e. 11°33′56″ ş. u.HGYO
Qliptotek
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Binası

redaktə

Qliptotek binası Münhenin Köniqplas meydanında kral I Lüdviqin hələ xələf şahzadə olarkən göstərişi ilə 1815-ci ildə inşa edilmişdir. İnşaatın memarı Leo fon Klense binanı Karl fon Fişerin layihəsi əsasında antik üslubda tikmişdir. Muzey binasının interyeri daxili həyəti əhatə edən otuz düzbucaqlı və dairəvi zallardan ibarətdir. Binanın girişində on iki ionik sütun vardır. Binanın fəsadında Dedal, Prometey, Adrian, Perikl, Hefest, Fidiyaya aid heykəllər yerləşir. Binanın qərb və şərq tərəflərində renessans dövrünə aid heykəllər düzülmüşdür. ll Dünya müharibəsində bina tam dağılmış,1972-ci ildə yenidən qapılarını tamaşaçıların üzünə açmışdır. 1820–1830-cu illərdə Peter Kornelius tərəfindən yaradılmış məşhur qədim yunan tanrılarına həsr edilmiş freska tamamilə itib batmışdır. Yalnız məxsusi kiçik fresko fraqmentləri və eskizləri Berlin milli qalereyasında saxlanılır. Müharibədən sonra 1864-cü ildə fon Klense tərəfindən yaradılmış Assuriya zalı və daxili bağça da bərpa edilməmişdir. Səkkiz assuriya relyefi və Babil şirləri hal-hazırda Misir mədəniyyəti dövlət muzeyində saxlanılır.

Muzey kolleksiyası

redaktə

Muzeyin kolleksiyasına arxaik (e.ə.650-ci illər) və sonrakı Roma dövrlərinə (e. 400-cü illər) aid heykəl, mozaik təsvirlər, relyeflər daxildirlər. Muzeyin zəngin kolleksiyaya malik olmasında kral I Lüdviqin xidməti böyük olmuşdur. O, hələ sələf şahzadə olarkən antik fiqur və heykəllərin alaraq kolleksiyanı zənginləşdirmişdir. Lüdviqin incəsənət və mədəniyyət üzrə məsləhətçisi Martin fon Vaqner 1813-cü ildə Romadan "Favna Barberini" — "sərxoş satir" heykəlini və Yunanıstanın Egin adasındakı Afay məbədinin fronton fiqurlarını alaraq kolleksiyaya daxil etmişdir. Klense 1815–16-cı illərdə Paris hərracından Romada tapılmış Eyren və Diomedin heykəllərini,1853-cü ildə "Teneyli Apollon" heykəli,1938-ci ildə məşhur "Eskvilli diskatan" Miron alınaraq kolleksiyaya daxil edilmişdir. Sonuncu eksponat amerikan işğalçı hökumətinin təzyiqi altında İtaliyaya qaytarılmışdır.

Arxaik dövr (e.ə 700–490)

redaktə

Bu dövrə aid eksponatlara "Teneyli Apollon" (e.ə. 560 Korinfalı gənc oğlan), "Münhen kurosu" (Attikli gənc oğlan e.ə. 540), və Afay məbədinin fronton fiqurları (e.ə. 500), Məbədin qoruyucu oxçusu (tanrı) heykəli daxildirlər.

Arxaik dövr Qliptotek heykəlləri
Egin adasındakı Afay məbədinin frontal heykəl fiqurları - "eginetlər"
Rəngli oxçu heykəl- Troya şahzadəsi Paris
Troya şahzadəsi Paris
Qartal başlı aslan, anteik heykəl

Klassik dövr (e.ə. 490–323)

redaktə

Bu dövrə aid məşhur eksponatlara Homerin kəllə heykəli (e.ə. 460), Diomedin (e.ə. 430) büstü, Meduza Qarqonun başı (e.ə. 440), Makedoniyalı İsgəndərin heykəli (e.ə. 338), Eyernanın (e.ə. 370) heykəli və s. aiddirlər.

Klassik dövr Qliptotek heykəlləri
Meduza Rondanini

Bu dövrə aid eksponatlardan məşhur "Favn Barberini" kimi tanınan "Sərxoş satir" (e.ə. 220) heykəlidir. Bura eyni zamanda e.ə. 250-ci ilə aid "Qazla uşaq" heykəlinin Roma nüsxəsi və e.ə. 200-cü ilə aid əlində laginos tutmuş "Sərxoş qoca" heykəlidir.

Ellinizm dövrü Qliptotek heykəlləri
"Qazla uşaq"
"Sərxoş qoca"
Sərxoş satir (Fauno Barberini)

Roma dövrü (e.ə 150 — e.400)

redaktə

Bu dövr kolleksiyasına eramızın əvvəllərinə aid bürünc "Gənc oğlan başı", böyük miqdarda Roma büstləri: e.ə. 40-cı illərə aid məşhur Qay Mari və Sulla, eramızın 40-cı ilinə aid Oktavian Avqust, 60-cı ilinə aid Nero, 200-cü ilinə aid Septimi Sever və onun həyat yoldaşı Yuliya Domna, 75-ci ilə aid Domisian aiddirlər.

Roma dövrü Qliptotek heykəlləri
bürünc "Gənc oğlan başı"
Sulla

Həmçinin bax

redaktə

İstinadlar

redaktə
  1. 1 2 ArchINFORM (alm.). 1994.