Qorallar
Qurallar[1] (pol. Górale; slovak. Gorali) — Polyakların etnik qurupudur. Onlar əsasən Polşanın cənubunda (Podqale və Beskid), Slovakiyanın şimal-qərbində (Kisuse, Liptov, Spiş, Orapa regionları, Çadsa, Tvrdoşin, Nanestovo, Liptovski, Stara Lyobovya, Kejmarok rayonlarında) və Çexiyanın şimal-şərqində (Fridek-Mistek, Opava, Bruntal dairələri) yayılmışdır. Az sayda diaspor ukrayn və rumın Bukovinasında və Çikaqoda mövcuddur. Qoralların ümumi sayı 0,5 - 2,5 milyon nəfərdir.
| |||
| Ümumi sayı | |||
|---|---|---|---|
| 0,5-2,5 milyon | |||
| Yaşadığı ərazilər | |||
| |||
| Dili | |||
| Dini | |||
Qısa məlumat redaktə
Polşanın Malopolsk voyevodstvosunda və Slovakiyada yayılmış qorallar Malopolskoye dialektində danışırlar. Silez və Opolsk voyevodstvosunda və Çexiyada isə Silez dialektində danışırlar. Onla öz aralarında polyak, çex və slovak dillərində danışırlar. Böyük əksəriyyəti katolik az bir qismi usə provaslavdır.
Qural torpaqları XII—XVIII əsrlərdə Polşanın cənub dağlıq ərazilırini əhatə edirdi.
Qurallar vahid adları, coğrafi məkanları və mədəni birliyi yoxdur. Bu etnik qurp Polyakların tərkibinə daxil olub onların bir hissəsini təşkil edir. Alcaq Polşanın 1939-1945-ci illər işğalı zamanı Üçüncü Reyx dönəmində qorallara polyaklara eyni hüquqlar verilmişdir. Onlar ayrı bir xalq hesab edilirdilər. Əsasən dağlıq ərazilərdə yaşaması onların fərqləndirən xüsusiyyətlərdən biridir. Onların əsas məşğuliyyəti maldarlıq və meşə təsərrüfatıdır. Müxtəlif süd məhsullarının istehsalı ilə məşgül olurlar. Xüsusi ilə kartofçuluq və taxılçılıq mühüm təsərrüfat sahəsidir. Dağlıq ərazilərdə yaşadığından dəmyə əkinliyi üstünlük təşkil edir.
Qorallar arasında dairəvi rəqs koleso adlanır. Polşada qoral mədəniyyət birbirlikləri fəaliyyət göstərir[2]. Burada hətta qoralların müəyyən festifalları keçirilir.
Dünya ədəbiyyatına qorallar haqqında ilk məlumatı polşa yazıçısı Henrik Senkeviç Potok kitabında (1886) məlumat vermişdir. O, burada qorallar tərəfindən kral Yan Kazimiri 1656-cı ilin yanvarında geri qayıdarkən Sileziyada isveçlilərdən qoruduğunu yazmışdır.
Tanınmış qorallar redaktə
- Tomaş Adamek — polşalı boksçu — ağır çəki üzrə ilk profesional idmançı.
- Koral Voytıla (ata).
Ədəbiyyat redaktə
- Стеньшевский Я. Скрипка и игра на скрипке в польской народной традиции // Народные музыкальные инструменты и инструментальная музыка. М., 1988. Т.2.
- Encyklopédia l´udovej kultúry Slovenska. Veda, 1995.
Mənbə redaktə
- Xəritə Arxivləşdirilib 2015-04-16 at the Wayback Machine (pol.)
- Ensiklopedik məqalə (slovak.)
- Qurallaq — köhnə şəkillər Arxivləşdirilib 2005-12-26 at the Wayback Machine (pol.)
İstinadlar redaktə
- ↑ Quralların məlumat portalı Arxivləşdirilib 2007-09-28 at the Wayback Machine (pol.)
- ↑ Quralların məlumat portalı Arxivləşdirilib 2022-07-08 at the Wayback Machine (pol.)