Qozbel zanbaqca
Qozbel zanbaqca (lat. Fritillaria gibbosa) — bitkilər aləminin zanbaqçiçəklilər dəstəsinin zanbaqkimilər fəsiləsinin zanbaqca cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU A2c+3c. Azərbaycanın nadir növüdür.
| Qozbel zanbaqca | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Qozbel zanbaqca |
||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
Sinonimləri redaktə
- Rhinopetalum gibbosum (Boiss.) Losinsk. et Vved.
Qısa morfoloji təsviri redaktə
Soğanaqlı, çoxillik ot bitkisidir. Soğanaq açıq-pulcuqlu, kürəşəkillidir. Gövdə 8-20 sm hündürlükdə, yarpaqlar çılpaq, aşağı yarpaqlar qarşı-qarşıya, yuxarı yarpaqlar növbəli yerləşmişdir, ensiz, xətvari, sivridir. Çiçəkləri salxım çiçək qrupunda toplanıb, uc hissədə yerləşir. Çiçəkyanlığı 12- uzunluğunda, 7- enində, bənövşəyi rəngli, tünd-bənövşəyi damarlı, qaidəsi tünd-ləkəli, yumurtavari ovalşəkillidir. Tozluq bənöşəyi, mavi, qutucuq aztillidir.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri redaktə
Çiçəkləmə aprel, meyvə əmələgətirmə may-iyun aylarına təsadüf edir. Soğanaqla və toxum vasitəsilə çoxalır. Quru, daşlı, gilli-çınqıllı yamaclarda yayılmışdır. Kseromezofitdir. Geofit bəzək bitkisidir.
Yayılması redaktə
Naxçıvan düzənliyində Şahtaxtı, Duzdağ, Nehrəm ətrafı, Dərəşam və Darıdağ, Əlincəçay vadisində yayılmışdır.
Sayı və tendensiyası redaktə
Populyasiya az rast gəlinir. Məhdudlaşdırıcı amillərin təsirinə məruz qalması populyasiyanın azalma tendensiyasını sübut edir.
Məhdudlaşdırıcı amillər redaktə
Antropogen (əhali tərəfindən yığılması) və zoogen amillər.
Mühafizə tədbirləri redaktə
Mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər görülməyib. Yeni yayılma yerlərinin axtarılması vacibdir.