Ras Tarxan
Ras Tarxan (VIII əsr — ?) — Xəzər xaqanlığının xaqanı, sərkərdəsi.
Həyatı
redaktəRas Tarxan 764-cü ildə Cənubi Qafqaza yürüş etmişdi. 764-cü ildə xəzərlər yenidən Ras Tarxanın başçılığı altında Qafqaziyaya hücum edirlər. Bununla bağlı İbn-əl-Əsir qeyd edir ki, 764–765-ci illərdə türklərə başçılıq edən Xarəzmli Astarxan müsəlmanların üzərinə hücuma keçib çoxsaylı müsəlman və zimmiləri əsir götürərək Tiflisi tutur. Türklərlə müharibəyə Mansur Cəbrayıl ibn-Yəhyanı və Zərba ibn-Abdullahi göndərir, özləri bir qədər döyüşdükdən sonra qaçır, əsgərlərinin böyük əksəriyyəti isə öldürülür.[1]
Ət-Təbəri onun adını As-tarxan, Gevond Raş-tarxan, əl-Yəqubi isə Ras-tarxan yazır.
Yəzid ibn Üseyd ibn Zafir əs-Sulaminin xəzər padşahının qızı ilə evlənməsi haqqında hekayət
redaktəMüəllif deyir: Xəlifə əl-Mənsurun məktubunu alandan sonra Yəzid xəzərlərin hökmdarı olan Taatur[2] adlı xaqanın yanına öz adamlarını onun qızı üçün elçi göndərir. Qızın adı Xatun idi. Xəzərlərin padşahı öz razılığını verdi. Yəzid ibn Üseyd Xatunla evlənərək, qızına görə atasına 100 min dirhəm verdi. Xatun təntənə ilə xəzərlərin ölkəsindən islam ölkəsinə yola düşdü. Onu qohumlarından 10 min xəzər müşayiət edirdi; ona dörd min əla madyan, min qatır, min qul, on min xəzəri cinsindən olan alçaq dəvə, min baş türkü cinsindən olan iki hürküclü dəvə, iyirmi min baş qoyun, qapıları və üstü qızıl və gümüş lövhələrdən düzəldilmiş, içərisinə samur xəzi döşənmiş və ipək çəkilmiş on furqon, qızıl və gümüş əşyalar, qab-qacaq və başqa şeylər yüklənmiş iyirmi araba qoşulmuşdu.