Refat Şemsedin oğlu Mustafayev(1911, Mramorne[d], Simferopol rayonu[d]1984, Əndican) — II Dünya müharibəsi illərində Krımın yeraltı partizan hərəkatında regional partiya katibi və batalyon komissarı olaraq vəzifə yerinə yetirən krım tatarı əsilli kommunisti idi.[1][2]

Refat Mustafayev
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 1911
Doğum yeri
Vəfat tarixi 1984
Vəfat yeri
Vətəndaşlığı
Milliyyəti Krım tatarı
Hərbi fəaliyyəti
Qoşun növü piyada
Rütbəsi mayor
Döyüşlər
Təltifləri 1-ci dərəcəli "Vətən müharibəsi partizanına" medalı "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı

Həyatı

redaktə

Refat Mustafayev 1911-ci ildə Tavrida vilayətinin Biyuk-Yanka kəndində anadan olub. İlk təhsilini də Biyuk-Yanka kəndində almışdır.[3]

1984-cü ildə sürgündə olduğu Özbəkistan SSR-nin Əndican şəhərində vəfat etmişdir.[4]

Fəaliyyəti

redaktə

Ümumittifaq Lenin Kommunist Gənclər İttifaqına qoşulduqdan sonra partiya xətti ilə hərəkət etdi, 1940-cı ildə BKP (b) Krım regional komitəsinin katiblərindən biri oldu. İkinci Dünya müharibəsi başlayandan sonra Qırmızı Ordu sıralarına siyasi işçi kimi çağırıldı. Batalyon komissarı rütbəsinə layiq görüldü.

1942–1943-cü illərin qışında Krımın partizan hərəkatında kritik bir vəziyyət yarandı. 1942-ci ildə A.V.Mokrousovun başçılıq etdiyi bir sıra liderlər hava ilə materikə təxliyə edildi, 1941-ci ilin payızının ilk layihəsinin bir çox tərəfdarı öldü. Krım dağlarında partizan hərəkatı başından çıxarıldı, Krım regional komitəsi isə Krasnodarda, sonra Soçidə, partizan hərəkatının cənub qərargahı olduğu kimi.

1944-cü ilin yanvar-fevral aylarında yaradılan Krım partizanlarının (komandir V. S. Kuznetsov) Şərq bölməsinin komissarı oldu. Karasubazar, Köhnə Krım və Sudak arasındakı meşələrdə fəaliyyət göstərdi.[5]

1944-cü ilin yazında Krım azad edildikdə, Şərq Birliyinin partizanları düşmənin geri çəkilən hissələrinə hücum etdilər. 13 aprel 1944-cü ildə 227-ci piyada diviziyasının, 257-ci ayrı-ayrı tank alayının qoşunları və Şərqi Partizan bağlantısı 3-cü briqadasının döyüşçüləri köhnə Krımı azad etdilər.

Mükafatları

redaktə

1943-cü ildə I dərəcəli "Vətən Müharibəsi Partizan" medalı ilə təltif edilmişdir. Lenin ordeni və ""Qırmızı Bayraq" ordeni"nə layiq görülsə də, Krım tatarlarının deportasiyası ilə əlaqədar bütün bunlar təxirə salındı.

İstinadlar

redaktə
  1. В. Е. Поляков. Партизанское движение в Крыму в годы Великой Отечественной войны. 2013. səh. 88—100. ISBN 978-617-648-229-1.
  2. "Весной 1943 года немцы сожгли деревню Биюк-Янкой". 2019. 2019-09-08 tarixində arxivləşdirilib.
  3. "История Биюк-Янкоя. Великая Отечественная война". mramornoe.com. 2017. 2020-02-24 tarixində arxivləşdirilib.
  4. "Refat Mustafayev". istmira.ru. 18 iyun 2020 tarixində arxivləşdirilib.
  5. С. Н. Ткаченко. Крым 1944. Весна освобождения. 2014. səh. 528. ISBN 978-5-4444-2224-3.

Xarici keçidlər

redaktə