Renat Salavatov
Renat Salavat oğlu Salavatov (tatar. Ренат Салават улы Салаватов, 5 noyabr 1949-cu il, Çimkənd, Qazaxıstan SSR, SSRİ) — SSRİ dirijoru, bəstəkarı. Tatarıstanın xalq artisti və Qazaxıstanın əməkdar mədəniyyət xadimi,[2] Rusiya Federasiyasının əməkdar artisti (2010). Musa Cəlil adına Tatarıstan Opera və Balet Teatrının baş dirijoru (2003-cü ildən).
| Renat Salavat oğlu Salavatov | |
|---|---|
| tatar. Ренат Салават улы Салаватов | |
.jpg) | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Çimkənd, Qazaxıstan SSR, SSRİ |
| Vətəndaşlığı |
 SSRİ  Rusiya |
| Milliyyəti | tatar |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | dirijor, bəstəkar |
| Fəaliyyət illəri | 1974-dən bu günədək |
| Janr | klassik |
| Təhsili |
Sankt-Peterburq Dövlət Konservatoriyası[1] Moskva Dövlət Konservatoriyası |
| Mükafatları |
 "Dostluq" ordeni  "Kurmet" ordeni  "Dostluq ordeni"  Rusiya Federasiyasının əməkdar artisti  Tatarıstanın xalq artisti  Kazaxıstanın əməkdar mədəniyyət xadimi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
redaktəRenat Salavatov oğlu Salavatov 5 noyabr 1949-cu ildə Qazaxıstan SSR-in Çimkənd şəhərində anadan olub. 1969-cu ildə Moskva Mərkəzi Musiqi Məktəbinin violonçel (müəllim Alla Evgenievna Vasilieva),[3] 1974-cü ildə Leninqrad Dövlət Konservatoriyasının (indiki N.A.Rimski-Korsakov adına Sankt-Peterburq Konservatoriyası) simfonik dirijorluq fakültəsini bitirmişdir. Konservatoriyada onun müəllimləri professorlar K.A.Simeonov və İ.A.Musin idilər. Orduda xidmətdən sonra təhsilini professor L.M.Qinzburgun kursunda P.İ.Çaykovski adına Moskva Konservatoriyasının aspiranturasında davam etdirmişdir.
Yaradıcılığı
redaktə1979-cu ildə aspiranturanı bitirdikdən sonra Kazan şəhərindəki Tatarıstan Dövlət Filarmoniyasının simfonik orkestrinin rəhbəri vəzifəsinə qəbul edilmişdir. 1985-ci ildə Abay adına Qazaxıstan Akademik Opera və Balet Teatrının baş dirijoru vəzifəsinə dəvət edildi. Dörd il sonra Abay adına Qazaxıstan Akademik Opera və Balet Teatrının baş dirijoru oldu. 1989-1990-cı illərdə Mariinski Teatrının dirijoru işləmişdir. SSRİ-nin dağılmasından sonra Almaniyaya işləməyə getmiş, 1990-1995-ci illərdə Münhendəki Bavariya Milli Baletinin pianoçusu və dirijoru kimi çalışmışdır. Sonrakı altı il ərzində İsveç Kral Opera Teatrının dirijoru olaraq işləmişdir. İsveç teatrının səhnəsində Don Kixot, Şelkunçik, Per Günt, Fröken Yuliya, Jizel və s. tamaşalara dirijorluq etmişdir. Müxtəlif vaxtlarda İngiltərə Milli Opera, Nyu York Metropolitan Opera, Böyük Teatr və s. səhnələrində dirijor olmuşdur.[4]
2000-ci ildə Mariinski Teatrında Renat Salavatov J.Massnenin "Mannon" (xor K.Makmillan) və İ.Stravinskinin "Petruşka" (xor M.Fokin) baletlərini səhnələşdirmişdir. 2001-ci ildən yenidən Qazaxıstan Opera Teatrının baş dirijoru, 2003-cü ildən Musa Cəlil adına Tatar Opera və Balet Teatrının baş dirijoru vəzifəsində çalışır.[5]
Yevgeni Fyodoroviç Svetlanovu müəllim kimi qəbul edir. Onunla İsveç Kral Operasında işləyərkən Stokholmda tanış olmuşdur. O illərdə Y.Svetlanov İsveç Radio Orkestrinin rəhbəri idi.
Ailəsi
redaktəRenat Salavat oğlu Salavatov ailəlidir, uşaqları və nəvələri. Ailəsi İsveçdə yaşayır.
Quruluş verdiyi əsərlər
redaktə- Baletlər - "Qar Kraliçası", "Alkissa"
- Kazan operasında "Luçiya di Lammermur", "Boris Qodunov", "Cəlil", "Karmen" operalarına və "Korsar", "Per Günt", "Anyuta", "Yatmış Gözəl" və s. baletlərə quruluş vermişdir.
Filmoqrafiya
redaktə- 1973 - Ailə Albomu (Musiqi müəllifləri, "Qazaxtelefilm", rejissor Ediqe Bolısbayev)
- 1987 - Şanırak (Musiqi müəllifləri, "Qazaxtelefilm", rejissor Ediqe Bolısbayev)
- 1990 - Ultuqan (Dəniz ... gəl !, Musiqi müəllifləri, "Qatarsis", rejissor Ediqe Bolısbayev)
Mükafatları və fəxri adları
redaktə- 1982- Tatarıstan SSR xalq artisti
- 2003 (5 dekabr) - "Kurmet" ordeni
- 2010 (14 sentyabr) - Rusiya Federasiyasının əməkdar artisti[6]
- 2013 (12 dekabr) - "Dostluq ordeni" II dərəcə[7]
- 2019 (29 noyabr) - Kazaxıstanın əməkdar mədəniyyət xadimi[8]
- 2020 (30 avqust) - "Sümbikə" operasına verdiyi quruluşa görə Abdulla Tuqay adına Tatarıstanın Dövlət mükafatı[9]
- 2020 (23 noyabr) - "Dostluq" ordeni[10][11]
İstinadlar
redaktə- ↑ Ренат Салаватов. Arxivləşdirilib 2021-07-11 at the Wayback Machine Мариинский театр (rus.)
- ↑ Накануне Дня Независимости ряду казахстанцев присуждены государственные награды. Arxivləşdirilib 2020-02-13 at the Wayback Machine akorda.kz, 12.12.2019 (rus.) (qaz.)
- ↑ "РЕНАТ САЛАВАТОВ: «БЫТЬ ПРОФЕССИОНАЛОМ СВОЕГО ДЕЛА — САМОЕ ВАЖНОЕ В ЖИЗНИ»". 2018-04-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-21.
- ↑ Ж. Мельникова. Салаватов Ренат Салаватович Arxivləşdirilib 2021-07-09 at the Wayback Machine. Казанский театральный музей (rus.)
- ↑ "Дирижеры Татарского театра оперы и балета". 2018-04-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-21.
- ↑ "Главный дирижер ТАГТОиБ им.Джалиля Ренат Салаватов стал заслуженным артистом РФ 2010 года". 2020-12-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-05.
- ↑ "«Вручение государственных наград» 2013 года 14 декабря". 2020-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-05.
- ↑ "Накануне Дня Независимости ряду казахстанцев присуждены государственные награды". 2020-02-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-04.
- ↑ "Минниханов вручил премию им. Габдуллы Тукая выдающимся деятелям культуры РТ". 2020-12-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-05.
- ↑ "Указ Президента Российской Федерации от 23 ноября 2020 года № 732 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»". 2020-12-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-05.
- ↑ "Путин наградил Фазлееву, Бурганова и других татарстанцев государственными наградами". 2021-01-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-05.
Ədəbiyyat
redaktə- Татарский энциклопедический словарь. Казань, 1998.
- Татарская энциклопедия" Казань. Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 2002—2014.
Xarici keçidlər
redaktə- Ренат Салаватов. tt:Муса Җәлил исемендәге Татар академия дәүләт опера һәм балет театры сайты (tatar.) (rus.)
- Ренат Салаватов (rus.)
- Ренат Салаватов. kino-teatr.ru (rus.)
- Салаватов Ренат Салаватович. «Милләттәшләр» порталы