Romanichthys valsanicola
Daşaltı xanı[2] (lat. Romanichthys valsanicola) — Relikt növ[3] olaraq (Şüaüzgəclilər) Xanıkimilər (Percidae) fəsiləsinə aiddir[4]. Daxil olduğu cinsin (Romanichthys) yeganə nümayəndəsidir. Növ ilk dəfə 1957-ci ildə rumın ixtioloqlar Dumitresku, Petre Mixay Beneresku və Stoyka[5][6] tərəfindən kəşf edilmişdir.
| Romanichthys valsanicola | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Romanichthys valsanicola |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
||||||||||
| ||||||||||
Xüsusiyyətləri redaktə
.JPG)
Bu balıqlar 12,5 sm uzunluğa malikdir. Bədəni yumuru olub, iki bel üzgəcinə sahibdir. Başı enlidir. Demək olar ki, bütünlüklə pulcuqla örtülüdür. Bədən quruluşu yaxşı inkişaf etmişdir[7].
Pulcuqları tünd-bozdan tünd-qəhvəyi rəng çalarları arasında dəyişir. Qarın nahiyyəsi ağ və ya sarı rəngdə olur.
Yayılması redaktə
Növ vaxtı ilə bütün Palearktika ərazisində yayılmışdır. Hazırda isə yalnız endemik növ olaraq Rumıniya ərazisində rast gəlinir[3]. İlk əvvəllər qeydə alınarkən Arceş və onun iki qolu olan Rıul-Doamney və Vıslan çaylarında müşahidə edilirdi. Hazırda bu balıqlar ancaq Vıslan çayının sularında kiçik bir ərazidə müşahidə edilir[3][6].
Balıqlar əsasən suyun dibində, daşlar arasında yaşayır[7].
Çoxalması redaktə
Dişilər 120–150 (digər məlumata görə isə — 40–50[8] kürü qoyurlar. Mayalanış kürülər daşların kənarlarına qoyulur[4]. Kürü vermə əsasən may ayında müşahidə edilir[8].
Yetkinlik müddəti müəyyən deyildir[3].
Qidalanma redaktə
Əsasən Cücülərin tırtıl və pupları ilə qidalanır. Bunlar arasında xüsusi ilə Ephemeroptera və ya Plecoptera[6] seçilir. Özüdə bəzən iri yırtıcı balıqların qidası olur[9].
Qorunması redaktə
Sayları dəqiq məlum deyildir. Növ yox olma təhlükəsi qarşısındadır ("CR"). Beynəlxalq Təbiəti Qoruma Birliyi 1996-cı ildən bu calılar üçün böyük təhkükə olmasını bildirir. Bu növ üçün əsas təhkükə kimi çayların kirlənməsi göstərilir. Harzırda bu canlıların qorunub saxlanılması üçün böyük işlər görülür[8]. Bu canlılar vəhşi təbiətdə yaşadığından onların qapalı məkanlarda çoxaldılması effekt vermiyə bilər.
Növün ov əhəmiyyəti yoxdur. Əvvələr isə qanunsuz ozçular tərəfindən ovlanılırdı][3].
İstinadlar redaktə
- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2004.
- ↑ "Heyvanların həyatı. Tom 4 s.315". 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
- ↑ 1 2 3 4 5 "L'asprete, Romanichthys valsanicola Dumitrescu, Banarescu & Stoica, 1957". 2014-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
- ↑ 1 2 "Romanichthys valsanicola (Asprete)". 2014-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
- ↑ "Asprete (Romanichthys valsanicola) — Information on Asprete — Encyclopedia of Life". 2014-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
- ↑ 1 2 3 "Romanichthys valsanicola, Asprete". 2014-03-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
- ↑ 1 2 [https://web.archive.org/web/20150724040131/http://www.krasnayakniga.ru/node/2117 Arxivləşdirilib 2015-07-24 at the Wayback Machine (Romanichthys valsanicola)
- ↑ 1 2 3 "InterNevod: Romanichthys valsanicola". 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
- ↑ "Su bioresurslarının eksiklopediyası". 2014-07-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
Ədəbiyyat redaktə
- Petru Bănărescu. Fauna Republicii Populare Române. Vol. XIII : Pisces — Osteichtyes (Pești ganoizi și osoși). București. Editura Academiei Republicii Populare România, 1964.
- George D. Vasiliu. Peștii apelor noastre. București : Edit. Științifică, 1959.
- Th. Bușniță, I. Alexandrescu. Atlasul peștilor din apele R. S. România. București, 1971.
- L. Lustun, I. Rădulescu, V. Voican. Dicționar piscicol. Editura Ceres. București 1978.