Sünnilik

Sünnilik (ərəbcə أهل السنة والجماعة — Əhlis-Sünnə vəl-Cəmaat və ya qısa olaraq أهل السنة — Əhlis-Sünnə) — İslamda ən böyük məzhəb və ya əqidə.

Ərəbcə xətt yazısı ilə Əhlis-Sünnə vəl-Camaat

Bu məzhəbə mənsub olanlara "sağlam və doğru inancı mənimsəyənlər" mənasında "Sünni" deyilir. M. Watt "sünni" teriminin ilk dəfə IV. əsrdə istifadə olunduğunu qeyd edir. Lakin tabeindən Səid ibn Cübeyrə istinad edilən rəvayətə görə, bu söz hicri birinci əsrin sonuna doğru (VIII. əsrin əvvəli) ortaya çıxıb. "Əhli sünnə" termini isə ilk dəfə Həsən əl-Bəsri tərəfindən istifadə olunmuşdur.

Dünyada İslam dininə etiqad edənlərin 85-90%-ni Sünnə məzhəbinin nümayəndələri təşkil edir. Sünnə sözü ərəbcədən tərcümədə "yol" mənı bildirirlər. Sünnəliyin 2 etiqadı, 4 fiqh məzhəbi var: Əşərilik və Maturidilik etiqadı, Hənəfi, Maliki, Şafii və Hənbəli isə fiqhi məzhəblərdir.

Qaynaqları

İslam dünyasının xəritəsi.

Sünnilərin ilkin hədis kitabları hələ Məhəmməd peyğəmbər sağ ikən beytlər şəklində yazılmağa başlanmışdır ki, bu janr da "Məğazi" adlanır. Erkən zamanda "əl-Məğazi" janrında yazılmış kitab müəllifləri arasında ən tanınmış müəlliflər üç nəfərdir:

1. Məhəmməd bin Ömər əl-Vaqidi (hicri 130-207),
2. Məhəmməd bin İshaq əl-Muttaləbi (hicri 80-151),
3. Musa bin Uqbə əl-Mədəni (vəfatı h. 141).

Sünnilərin digər məşhur hədis qaynaqları bunlardır:

• Həmmam ibn Münəbbih - "Sahifətus-səhihə" (Bu mənbədə Məhəmməd peyğəmbərdən 70 il sonra, səhabə Əbu Hureyrədən, 120-dən çox hədis yazmışıldır),
• Əbdur-Razzaqın "Müsənnəfi",
• Əhməd ibn Hənbəl "Müsnəd"i,
• Hakimin "Müstədrak"ı
• İmam Malikin "Muvatta"sı (Bu mənbə Məhəmməd peyğəmbərdən 150 il sonra yazmışıldır),
• Səhih İbn Hibban,
• Sünən əl-Darimi,
• Kitabuz-Zuhd,
• Səhihi Buxari (İmam Buxari özündən əvvəl yazılmış hədisləri toplayaraq, onları tədqiq və təsnif edərək özünün bu kitabında cəm etmişdir),
• Səhihi Müslim,
• Sünəni Nəsai,
• Sünəni Tirmizi,
• Sünəni Əbu Davud,
• Sünəni İbn Macə.

Həmçinin bax

• Altı kitab
• Hənəfilik
• Şafeilik
• Hənbəli məzhəbi
• Maliki məzhəbi