Sıma üsulları
| Çin heroqlifləri Sıma üsulları | |
|---|---|
| Ənənəvi | 司馬法 |
| Bəsit | 司马法 |
| Pinyin | Sīmă Fă |
Sıma üsulları (metodları) (çin. ənən. 司馬法, sadə. 司马法, pinyin: Sīmă Fă) — E.ə. IV əsrdə Tsi çarlığı dövründə yaranmış hərbi nəzəriyyə. Çinin yeddi klassik hərbi traktatlarından biri. Traktat Çin hökmdarı Tszin-qunun ordu sərkərdəsi olmuş, Sıma Jantszyuyun (çin. sadə. 司马穰苴, pinyin: Sīmǎ Rángjū) nəslinin hərbi ənənəsindən irəli gəldiyindən onun şərəfinə adlandırılmışdır.
Tərkibi redaktə
Xan sülaləsi dövründə traktat 155 fəsildən ibarət olduğu halda günümüzə cəmi onun 5 fəsli gəlib çatmışdır:
- İnsani əsaslar (çin. 仁本第一)
- Səma Oğlunun vəzifələri (çin. 天子之义第二)
- Sıraların müəyyənləşdirilməsi (çin. 定爵第三)
- Dəqiq mövqelər (çin. 严位第四)
- Qoşundan istifadə (çin. 用众第五)
Traktatda ordu quruculuğu, onun idarə edilməsi və nizam-intizamı məsələlərindən bəhs edilir. Traktata əsasən müharidələr hakimiyyətlərin qorunması üçün labüddürlər. Müharibəni aparmaqda məqsəd şəri məhv və insanlara yardım etməkdir. Traktat düşmən dövlətin mülki əhalisinə, eyni zamanda yaralı düşmənə qarşı humanist, insani davranmağı tövsiyə edir. Traktatda əsas diqqət peşəkar və psixoloji hazırlığa, ordunun yeniləşməsinə və səfərbərliyə verilir. İnzibati tədbirlərin - nizam-intizam üçün cəzalandırmaq və həvəsləndirmək üçün isə mükafatlandırmanın vacibliyi qeyd olunur. Traktatda eyni zamanda, daha effektli taktikaların seçilməsi haqqında qısa məlumatlar verilmişdir.
Mənbə redaktə
- У-цзин. Семь военных канонов Древнего Китая. (rus.) — СПб.: Евразия, 1998. — ISBN 5-8071-0003-4