Səbəb budaq cümləsi

Səbəb budaq cümləsi baş cümlədəki hərəkətin və ya əlamətin səbəbini bildirir və niyə? nə üçün? nəyə görə? nə səbəbə? suallarından birinə cavab olur.

  • Səbəb budaq cümləsində baş cümlə budaq cümlədən əvvəl işlənir. Bu zaman əlaqə vasitəsi ki, çünki, ona görə ki, ondan ötrü ki və s. kimi bağlayıcılar olur. Məs: Günəşin çıxmağından qorxurdu, çünki günəş ağappağ dumanı dağıda bilərdi. İndi hamının kefi saz idi, ona görə ki hamısının yuxusu qaçmış, zehni açılmışdı.
  • Səbəb budaq cümləsində baş cümlədə əvəzlik-qəlib də işlənə bilər. Həmin əvəzlik-qəliblər bunlardır: ona görə, ondan ötrü, o səbəbə və s. Məs: Kərim bunları ondan ötrü edirdi ki, dostunun bu yaxşılıqlara ehtiyacı var idi. Çayı ona görə tələsmədən içirdi ki, söhbətin mövzusu ona xoş gəlirdi.
  • Verilmiş nümunələrdə hərəkətin səbəbi bildirilir və ya izah olunur. Bəzi səbəb budaq cümlələrində isə əlamətin səbəbi də izah olunur. Məs:Azərbaycanın təbiəti gözəldir, çünki iqlim tiplərinin doqquzu buradadır.
  • Səbəb budaq cümləsi bəzən bağlayıcısız da işlənə bilər. Bu zaman həmin bağlayıcını asanlıqla artırmaq mümkündür. Məs: Bu saat gəlib çıxar , yol çox yaxındır. Bu saat gəlib çıxar, çünkinyol çox yaxındır.
  • Səbəb budaq cümləsi sadələşən zaman budaq cümlə feili sifət (tərkibi) + qoşma şəklində sadələşir.Məs: Padşah sevinirdi, çünki Təbriz kimi böyük şəhərdə hökm verirdi. Təbriz kimi böyük şəhərdə hökm verdiyi üçün padşah sevinirdi.

Səbəb budaq cümlələri

redaktə
  1. Sarvan tez əritdi yıxdığı dağı, Çünki ildırımmış əli ayağı.(V.S)
  2. Var olsun Naxçıvan məkanı ki, Cəlil kimi publisist, Cavid kimi dramaturq yetişdirib.
  3. Kəndə gedə bilmədim, yollar xarabdır.

Həmçinin bax

redaktə