Sait

Azərbaycan əlifbasında 9 sait var. I saiti yeganə saitdir ki, Azərbaycan dilində onunla başlanan söz yoxdur. Bu saitlərin 4-ü qalın, 5-i incədir.

1. Saitlər iki yerə ayrılır:

Qalın — a, ı, o, u

İncə — e, ə, i, ö, ü

2. Dodaqların vəziyyətinə görə:

Dodaqlanan saitlər: o, u, ö, ü.

Dodaqlanmayan saitlər: a, e, ə, ı, i.

3. Alt çənənin vəziyyətinə görə:

Açıq saitlər: a, e, ə, o, ö.

Qapalı saitlər: ı, i, u, ü.

Saitlərin uzun tələffüz olunması

Dilimizdə [ı] və [ü] saitlərindən başqa, bütün saitlər uzun tələffüz olunur. Mövsümi, üfüqi və üzüüstə sözlərində istisna olaraq [ü] saiti uzun tələffüz olunur. Uzun tələffüz olunan saitlərin iştirak etdiyi sözlər, əsasən, ərəb mənşəli sözlərdir. Uzun tələffüz olunan səslər sözün bütün hecalarında işlənə bilər.

Uzun tələffüzünə görə mənası dəyişən sözlər: nərə (balıq, qışqırmaq), əyan (bəlli, aristokrat), bəzən (bəzənmək, hərdən), dava (dərman, savaşmaq).

Heca və vurğu

Heca əmələ gətirən əsas amil saitdir. Sözdə neçə sait varsa, o qədər də heca var. Samitlər vurğu qəbul etmir, vurğu qəbul edən hərflər saitlərdir.