Saveliy Tartakover

Saveliy Qriqoreviç Tartakover (, 21 fevral 1887, Rostov-na Danu — 4 fevral 1956, Paris)— şahmatçı, qrosmeyster (1950), XX əsrin əvvəlrində dünyanın ən güclülərindən biri. Şahmat nəzəriyyəçisi, jurnalist və yazıçı, şair və tərcüməçi. Hüquqşünas. "Hipermodernizm" termini ona məxsusdur.

Savaliy Tartakover
fr. Xavier Tartakover
Ölkə
Doğum tarixi 21 февраля 1887
Doğum yeri
Vəfat tarixi 5 fevral 1956(1956-02-05)[1] (68 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
  • Panten qəbiristanlığı[d]
Təhsili
Titulu
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bioqrafiyası

redaktə

21 fevral 1887-ci ildə Rostov-na Danu şəhərində, Bolşaya Sadovaya küçəsi, 59 nömrəli evdə anadan olmuşdur.[2] Atası German (Qriqori) Yakovleviç Tartakover, anası isə avstriya kökənli Natalya (Eti-Ruxli) Efimovna Tartakover idi.[3][4] Ailəsi 1879-cu ildən bəri «Конкуренция» mağazasına sahib idi. Valideynləri 1911-ci il fevralın 18-nə keçən gecə öz mənzilində qarət zamanı vəhşicəsinə qətlə yetirilmişdir.[5]

1899-1904-cü illərdə əvvəlcə Rostov-on-Don gimnaziyasını, sonra isə Cenevrədə College de Geneverədə oxudu. Eyni zamanda 1904-cü ildə Vyana Universitetinin Hüquq fakültəsində oxudu. Aparıcı şahmatçılarla tanış oldu: Karl Şlexter, Gesa Marosi və başqaları.

1906-cı ildə Nürnberqdə keçirilən turnirdə 50 rəqibini qabalayaraq birinci oldu və usta adını almağa müvəffəq oldu. Altı ay sonra, Marosi və Milan Vidmar ilə Vyana Şahmat Klubunun beynəlxalq turnirində 3-5-ci yerləri bölüşdürdü.

Yalnız Birinci Dünya Müharibəsindən sonra planetin aparıcı şahmatçılarından biri olmağı bacardı. O dövrdəki əsas uğurları: Haaqada (1921) və Vyanada (1922) 2-ci yer, Vyana Schlechter Memorial Turnirində 1-ci yer (1923), Londonda 1-2-ci yerləri bölüşdürdü ( 1927), Liejdə 1-ci yer (1930).

13 İyun 1933-cü ildə Folkestonda 5-ci "Millətlər Turniri"ndə dünya çempionu Aleksandr Alyoxini məğlub edərək simvolik «Mixail Çiqorin klubunun» üzvü oldu.

Ədəbiyyat

redaktə
  • Гроссмейстер-журналист. // «64 — Шахматное обозрение». — 1982. — № 11. — С. 21—23.
  • Возможная невозможность. // «64 — Шахматное обозрение». — 1987. — № 4. — С. 24—27.
  • К столетию С. Тартаковера. // Шахматы в СССР. — 1987. — №4. — С. 26—27.

İstinadlar

redaktə
  1. 1 2 ölüm haqqında şəhadətnamə.
  2. Детская художественная галерея Arxivləşdirilib 2019-03-27 at the Wayback Machine: По заказу деда шахматиста — ростовского купца Якова Тартаковера — в 1908 году было выстроено здание в Чеховском переулке, в котором с 1981 года располагается детская художественная галерея.
  3. "Сергей Воронков «Тайна гибели родителей Тартаковера»". 2022-06-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-21.
  4. Магазин «Конкуренция» специализировался на дамском и мужском белье, полотне и столовом белье.
  5. Убийство супругов Тартаковер («Приазовский край», 19 февраля 1911) Arxivləşdirilib 2020-10-14 at the Wayback Machine: Супруги Тартаковер были похоронены на разных кладбищах, так как Г. Я. Тартаковер к тому времени уже принял лютеранство, а его супруга оставалась в иудейской вере.