Sehrbazın qardaşı oğlu

Sehrbazın qardaşı oğlu (ing. The Magician's Nephew) – Klayv Steyplz Lyuis tərəfindən yazılan və Bodley Head tərəfindən 1955-ci ildə yazılmış epik fentezi roman. "Narniya xronikaları"nın nəşr olunmuş 6-cı kitabdır. Hekayə xronologiyası baxımından isə xronikaların 1-ci kitabıdır. Son nəşrlərində xronikaların 1-ci kitabı kimi göstərilir. Digər kitablar kimi bu kitabın da illüstrasiyalarını Paulina Bayns çəkmişdir. Kitabın nəşrçisi The Bodley Head Cefri Blesdən sonra xronikaların yeni nəşrçisi olmuşdur.

Sehrbazın qardaşı oğlu
ing. The Magician's Nephew
Müəllif	Klayv Steyplz Lyuis
Janrlar	epik fentezi, uşaq ədəbiyyatı
Orijinalın dili	ingiliscə
Ölkə	Birləşmiş Krallıq
Orijinalın nəşr ili	2 may 1955
Rəssam	Paulina Bayns
Seriya	Narniya xronikaları (romanlar seriyası)
Nəşriyyat	The Bodley Head
Səhifə	183 (ilk nəşr)
Əvvəlki	At və onun oğlanı
Sonrakı	Sonuncu döyüş
Elektron versiya
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

"Sehrbazın qardaşı oğlu" seriyanın prikvelidir. Kitabın üçüncü hissəsində Aslanın təsadüfi müşahidəçilər tərəfindən 1900-cü ilin Londonundan gətirdikləri lampa dirəyində mərkəzləşmiş Narniyanı yaratması təsvir olunur. Müşahidəçilər daha sonra Narniya tarixinin başlanğıcında iştirak edirlər. "Sehrbazın qardaşı oğlu"nda hadisələr (1900-cü il) "Şir, cadugər və paltar şkafı"dakı hadisələrdən (1950-ci il) Narniya tarixinə görə 1000 il əvvəl, insanlıq tarixinə görə 50 il əvvəl baş verir.

Hekayə İngiltərədə başlayır və iki uşağın "dünyalararası meşə" vasitəsilə etdikləri səyahətdən söhbət açılır. Romana görə Narniya və bizim ortayaşlı dünyamız multikainatda mövcud olan bir çox kainatdan ancaq ikisidir. Bütün dünyalar başlayır və axırda məhv olurlar. Romanda Narniyada olan xarici elementlərin (lampa dirəyi, Ağ cadugər və insan kral-kraliça) mənşəyi izah edilir.

Lyuis roman üzərində işləməyə "Şir, cadugər və paltar şkafı"nı tamamladıqdan sonra başlamışdır. Romanı yazmaq fikri bir dostunun ondan lampa dirəyinin mənşəyini soruşması ilə yaranmışdır. Lakin romanı tamamlamaq onun 5 ilini almışdır. Hekayədə avtobioqrafik elementlərə də yer verilir və orijinal günah, bağışlanma, təbiətin hökmü kimi ümumi əxlaq və xristianlıq mövzularına yer verilir.

Məzmun

Hekayə 1900-cü ilin Londonunda baş verir. Qonşuluqda yaşayan Polli və Diqori adlı iki uşaq bağçada oynayarkən tanış olurlar və dostlaşırlar. Uzun müddət birlikdə vaxt keçirdikdən sonra bir gün birlikdə evlərin çardaqlarını birləşdirən koridor sistemini kəşf etməyə qərar verirlər. Koridorla irəliləyərkən təsadüfən Diqorinin əmisi Endrü Ketterlinin hər kəsdən gizlədiyi çardağa çıxırlar. Burada onlar çox parlaq yaşıl və sarı üzüklər görürlər. Bu zaman qəfildən Endrü dayı peyda olur və onların evdən çıxmalarına mane olur. Endrü dayı onları görən kimi sevinir və onlara öz təcrübəsinə cəlb edəcəyini bildirir. Polli axşam yeməyi üçün evə getməli olduğunu bildirir. Endrü dayı qayıtmaq şərti ilə buraxacağını bildirir və ona sarı üzüklərindən birini təklif edir. Polli sarı üzüyə toxunan kimi yoxa çıxır.

Diqori Pollinin yoxa çıxmasından şoka düşür. Endrü dayı ona başa salır ki, bu üzükləri özü düzəldib və sehrlidirlər. Sarı üzüklər səni başqa dünyaya aparır, yaşıl üzüklər isə o dünyadan geri qaytarır. Endrü dayı Diqorinin də təcrübəsində iştirak etməsini istəyir və Pollinin orada təkbaşına öləcəyini bildirir. Diqori məcbur onunla razılaşır və iki yaşıl üzük və bir sarı üzük götürüb cibinə qoyur. Diqori sarı üzüyə toxunan kimi yoxa çıxır.

Diqori özünü Dünyalararası meşədə gölməçədən çıxarkən tapır və Pollini tapır. İkisi də başa düşürlər ki, bura ara bölgədir və bu gölməçələrin hər biri fərqli-fərqli dünyalara açılırlar. Onlar İngiltərəyə qayıtmazdan öncə bu dünyaları gəzmək qərarına gəlirlər və gölməçələrin biri ilə Çarn adlı dünyaya düşürlər. Bu dünyanın tamamilə dağılmış olduğunu və heç kimin olmadığını görürlər. Diqori gəzərkən bir zəng və çəkic tapır, Pollinin xəbərdarlığına baxmayaraq Diqori zəngi çalır və Çarnın keçmiş kraliçası Cedisi oyadır. Cedis bildirir ki, bacısı ilə müharibəsi zamanı "Qorxunc söz"lə bütün ölkəni məhv edib. Cedis onlardan onu öz ölkələrinə aparmalarını tələb edir. Lakin uşaqlar üzüklərini taxıb aradan çıxırlar. Bu zaman səhvən Cedisi də özləri ilə Dünyalararası meşəyə gətirdiklərini görürlər. Uşaqlar İngiltərəyə qayıtmaq istəyəndə Cedis son anda onlara toxunur və o da İngiltərəyə gəlir.

Cedis və uşaqlar Endrü dayının çardağına peyda olurlar. Cedis Endrü dayını öz himayəsinə alır və onunla birlikdə evdən qaçır. Diqori Cedisi geri göndərmək üçün evində onu gözləməyə başlayır. Tezliklə Cedisin bir arabanın üstündə getdiyini və dalınca böyük kütlənin qaçdığını görür. Diqori Cedisə toxunub üzüyünü taxanda Cedislə birlikdə, Polli, Cedisin sürdüyü at Çiyələki, atın arabaçısı Frenki və Endrü dayını da özü ilə Dünyalararası meşəyə aparır.

Dünyalararası meşədə Çiyələk gölməçədən su içərkən səhvən onları boş bir dünyaya aparır. Anlayırlar ki, bu dünya hələ yaradılmayıb. Bu zaman Aslan adlı şir peyda olur və oxuya-oxuya ulduzları, dənizi, heyvanları və sonda Narniyanı yaradır. Cedis Aslanı öldürmək üçün gətirdiyi lampanı ona tullayır, lakin Aslana heç nə olmur və Cedis qaçır.

Aslan bəzi heyvanları danışmaq qabiliyyəti verir. Diqori Aslana yaxınlaşır və xəstə anası üçün gənclik meyvəsi istəyir. Aslan ona Cedisi Narniyaya gətirdiyi üçün məsuliyyət daşıdığını və səhvini düzəltmək üçün bir bağa gedib xüsusi alma gətirməli olduğunu deyir. Aslan Çiyələki qanadlı ata çevirir və Polli ilə Diqori onun belində bağa çatırlar. Diqori bağda kimsənin almanı özü üçün oğurlamasının qadağan olunduğunu yazıldığını görür, lakin Cedis bir alma oğurlayıb özünü ölümsüz edir. Diqori almanı götürün geri dönür. Almanı əkir və ondan böyük ağac yaranır. Aslan ona anası üçün bir alma götürməyə icazə verir və sonra Diqori, Polli və Endrü dayını İngiltərə qayıdır. Arabaçı və arvadı isə Narniyanın kral və kraliçası olurlar.

Diqori alma ilə anasını sağaldır, Polli isə onun ömürlük dostu olaraq qalır. Endrü dayı da sehrbazlığı buraxır. Diqori almadan qalanları və üzükləri bağda əkir və ondan meyvələri sehrli olmayan ağac əmələ gəlir. Bir gün bir fırtına ağacı yıxır və Diqori ağacdan bir paltar şkafı hazırlayır. Bu paltar şkafı isə gələcəkdə "Şir, cadugər və paltar şkafı"nda baş verəcəklər üçün zəmin hazırlayır.

Personajlar

• Diqori Kirk: Seriyanın növbəti kitablarında professor Kirk olacaq oğlan.
• Polli Plammer: Diqorinin qonşuluğunda yaşayan qız dostu.
• Mabel Kirk: Diqorinin anası.
• Endrü Ketterli: Diqorinin dayısı, sehrbaz.
• Letitiya Ketterli: Endrü dayının bacısı.
• Cedis: Çarn imperatriçası, daha sonra Ağ cadugər olacaq şəxs.
• Aslan: Narniyanın qurucusu olan şir.
• Kral Frank: Elenanın həyat yoldaşı olan arabaçı, Narniyanın ilk kralı, Arkenlend krallarının ulu babası.
• Kraliça Elena: Frenkin həyat yoldaşı, Narniyanın ilk kraliçası, Arkenlend krallarının ulu nənəsi.
• Qızılqanad: Keçmiş yük atı olan Çiyələk, Narniyanın qanadlı atı, Diqori və Pollini dağ bağına aparan at.

Tənqid

SF Reviews-dan T.M.Vaqner bildirmişdir ki, "Sehrbazın qardaşı oğlu" Narniya romanlarının ən yaxşısı olmaya bilər, lakin gənc oxucuları sevindirəcək qədər hərəkətli və məzəli nağıldır, yeniyetmə və daha yaşlıları təmin etməyə bilər.

Jandy's Reading Room bildirmişdir ki, seriyanın ən zəif kitabı kimi görünsə də, tövsiyə ediləsidir. Onlar bildirmişdirlər ki, roman "yeni dünyanın başlanğıcının gözəl təsvirini verir".

Xarici keçidlər

• «The Magician's Nephew» əsərinin publikasiya siyahısı — ISFDB saytında.  (ing.)