Seka Qadiyev
Seka Qadiyev[1] (oset. Гæдиаты Куыцырийы фырт Секъа; 1855, Qanisi[d], Mtsxeta-Mtianeti – 21 iyul (3 avqust) 1915, Vladiqafqaz) — osetin əsilli şair və yazıçı, Osetiya ədəbiyyatının klassiki. Osetiya klassik nəsrinin banisi.
| Seka Qadiyev | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 1855 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 21 iyul (3 avqust) 1915 |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | yazıçı |
Bioqrafiyası
redaktəSeka uşaqlığını ehtiyac və çətinliklə keçirir. 18 yaşında oxumağı və yazmağı öyrənir. 1872-ci ildə Qudski kilsəsində xorçu olaraq xidmət etməyə başlayır. Ancaq kiçik bir maaş 8 nəfərlik bir ailənin mövcudluğunu təmin edə bilmədiyindən, eyni ildə Seka daha yaxşı bir həyat axtarışında Şimali Osetiyaya köçür[2]. Burada osetin kəndlərində xorçu kimi xidmət etməyə davam edir. Ancaq ailənin maddi vəziyyəti nəzərə çarpacaq dərəcədə yaxşılaşmır. Uşaqları da özü kimi çalışmalı olur.
1910-cu ildə Seka Vladikavkazda məskunlaşır.
Qadiyev XIX əsrin yetmişinci illərinin sonlarında yazmağa başlayır. Bununla belə, savadlılığa yiyələnmək və savadını genişləndirmək üçün uzun və keşməkeşli həyat sürməli olmuşdur.
Yazıçının istedadı XIX–XX əsrin qovşağında özünü ən parlaq və əhatəli şəkildə göstərir. Yaradıcılıq fəaliyyətinin ilk günlərindən Seka Kosta Xetaqurovun şeirlərindən güclü təsirlənir. Qadiyevin "Osetiya Çobanı" adlı ilk şeirlər toplusu 1905-ci ildə nəşr edilmişdir. Kitab 25 şeir və 22 təmsildən ibarət olur. Qadiyev yazıçı karyerasının ilk günlərindən realizm tərəfdarı idi. Bütün ömrünü zəhmətkeş insanların, kasıbların arasında keçirir. Kütlə ilə birbaşa ünsiyyət quraraq sadə insanların düşüncələrini və istəklərini mükəmməl öyrənir. Xalqın məzlum mövqeyi, əziz və zəhmətkeş kütlənin daha parlaq bir gələcək arzusu Qadievin şeirlərində aydın şəkildə öz əksini tapmışdır.
Sekin bir çox şeirləri mənəviyyat və əxlaq məsələlərinə həsr edilmişdir. Dəbdəbəli anımlara, sərxoşluğa, oğurluğa və tənbəlliyə qarşı çıxış edir. Qadiyevin əla istedadı əsasən nəsrdə ortaya çıxır. Osetin dilində bədii nəsrin banilərindən biri hesab olunur. Sek Qadiyevin nəsrində əsas yeri yazıçının ümumxalq şöhrəti qazanan hekayələr tutur.
1915-ci il iyulun 21-də faciəli ölümdən sonra Vladikavkazın Meşçanskoye qəbiristanlığında, İlyinski şapelinin yanında dəfn edilir və sonradan məbədə çevrilir. Sovet dövründə yazıçının məzarı itirilmişdi. Müasir dövrdə İlyinski Kilsəsində Seka Qadiyevin abidəsi ucaldılmışdır.
Oğlu Somak Qadiyev də məşhur yazıçı olmuşdur.
Xatirəsi
redaktəVladiqafqaz şəhərinin qərb hissəsindəki bir küçə şairin şərəfinə adlandırılmışdır.
Mirada Prospektində şairin bir abidə var.
İlinski kilsəsinin ətrafındakı köhnə qəbiristanlığın ərazisində onun şərəfinə bir abidə qoyulmuşdur.
İstinadlar
redaktə- ↑ "Seka Qadiyev". 2021-08-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-02.
- ↑ Гæдиаты Цомахъ. Уацмыстæ. Цæгат Ирыстоны чингуыты рауагъдад — Орджоникидзе, 1959.