Serengeti Milli Parkı
Serengeti Milli Parkı — Mara və Simiyu bölgələrindəki Serengeti düzənliklərindəki Tanzaniya milli parkıdır.[1] Hər il 1.5 milyondan çox Qnu (və ya brindled) vəhşi və 250.000 zebr miqrasiya etməsi və çox sayda Nil timsahı və bal porsuqu ilə məşhurdur.[2]
| Serengeti Milli Parkı | |
|---|---|
| Serengeti National Park Hifadhi ya Serengeti | |
 | |
| BTMB kateqoriyası — | |
| Sahəsi | 14,750 km2 (5,700 min ha) |
| Yaradılma tarixi | 1951 |
| Yerləşməsi | |
| 2°19′58″ c. e. 34°34′00″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə | |
| serengeti.org | |
|
|
|
| 2°20′S 34°34′E | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Düzənlik ekvatordan bir qədər cənubda 900–1800 m yüksəkliklərdə yerləşir. Bu ərazinin demək olar ki, yarısı 2 iri qoruq: sahəsi 1800 km² olan Masai-Mara Milli Qoruğu və sahəsi 14500 km² olan Serengeti Milli Parkı tərəfindən mühafizə olunur. Masai-Mara Keniyanın ən məşhur qoruğudur. Onun ərazisi aksiyaların geniş yayıldığı savannalardan və bu savannalarda otlayan saysız-hesabsız heyvanlardan ibarət düzənliklərdir. Burada qnu-antilopları, ceyranlar, zürafələr, şirlər, kaftarlar, hippopotamlar, timsahlar vardır.
Serengeti – Tanzaniyanın ən böyük və ən qədim qoruğudur. Parka aparan əsas yol cənub-şərqdən, Nqoronqoro krateri və Olduvay dərəsindən keçir. Safari özündə heyvanları müşahidə etmək və fotoşəkillərini çəkmək məqsədilə 2 dayanacağı birləşdirir; vəhşi heyvanların çoxluğunu nəzərə alaraq, piyada gəzintilər bu ərazidə qadağandır. Şirlər, gepard, çaqqal və s. geniş yayılmışdır. Heyvanları müşahidə etmək üçün üstü açılan və heyvanlara daha yaxın getmək üçün onların gözlərini qamaşdıran maşınlardan istifadə olunur. Parkda turistlərə gecə safarisi də təklif olunur.
Tarixi
redaktəMasailər, ilk Avropa tədqiqatçısı Avstriya Oskar Baumannın 1892-ci ildə əraziyə gəldiyi zaman 200 ilə yaxın bir müddətdə "sonsuz düzənliklər" adlandırdıqları şərq Mara bölgəsinin açıq düzənliklərində mal-qaralarını otlayırdılar. "Serengeti" adı, Masailərin "torpağın əbədi olaraq işlədiyi yer" mənasını verən siringet bölgəsini təsvir etmək üçün istifadə etdiyi bir sözdür. Serengetiyə girən ilk amerikalı Stewart Edward White, 1913-cü ildə Serengeti'nin şimalındakı araşdırmalarını qeyd etdi. 1920-ci illərdə Serengetiyə qayıtdı və üç ay Seronera ətrafındakı ərazidə düşərgə qurdu. Bu müddət ərzində o, yoldaşları ilə 50 şir vurdu. Şirlərin ovlanması onları çətin vəziyyətə gətirdiyinə görə, İngilis müstəmləkə rəhbərliyi ərazidə 1921-ci ildə 800 akr (3,2 km²) və 1929-cu ildə tam bir ehtiyat oyunu etdi. Bu hərəkətlər 1951-ci ildə qurulan Serengeti Milli Parkı üçün əsas idi.
Serengeti 1950-ci illərdə Bernhard Grzimek və oğlu Mayklın ilkin işlərindən sonra daha çox şöhrət qazandı. Birlikdə, təbiəti qoruyan sənədli filmin ən əhəmiyyətli erkən əsərlərindən biri olaraq tanınan Serengeti Shall Not Die adlı kitab və film istehsal etdilər.
Vəhşi həyatı qorumaq üçün İngilislər 1959-cu ildə Masailər sakini parkdan qovdu və onları Nqorongoro Qoruma bölgəsinə köçürdü. Bu hərəkət ətrafında hələ də mübahisələr mövcuddur, müstəmləkə hakimiyyətləri tərəfindən məcburiyyət və aldatma iddiaları. Park Tanzaniyanın ən qədim milli parkıdır və göl Manyara Milli Parkı, Tarangire Milli Parkı, Arusha Milli Parkı və Nqorongoro Qoruma ərazisini əhatə edən Şimal Safari dairəsinə böyük bir qazandırma təmin edir.
Geologiya
redaktəZirzəmi kompleksi Archaen Nyanzian System yaşıl rəngli daşlardan (yaşda 2.81-2.63 Ga), arxe qranit-qneit plutonlarından (yaşı 2.72-2.56 Ga), 180 milyon əvvəl yüksəlmiş) köpəklər və uzanmış təpələr meydana gətirən Neoproterozoy Mozambik Beltini meydana gətirmişdir. kvarsit və ya qranit və Neoproterozoic Ikorongo Qrupu, xətti silsilələri meydana gətirən qumdaşı, şist və gil daşlarından ibarətdir. Parkın cənub-şərq hissəsində Niqoronqoro Neogene yaşı olan vulkaniklər və Oldoinyo Lengai Holokene yaşlı vulkanik kül var. Grometi, Mara, Mbalageti və Orangi çayları qərbdən Viktoriya gölünə axır, Oldupai çayı şərqdən Olbalbal bataqlıqlarına axır.
Coğrafiyası
redaktəParkı 14,750 kvadrat kilometr (5,700 kv m)çəmən düzənlik, savanna, çay meşəsi və meşəlik əraziləri əhatə edir. Park, Tanzaniyanın şimal-qərbində, Keniya sərhədi ilə şimala qatılan Masai Mara Milli Qoruğu ilə davamlıdır. Parkın cənub-şərqində Ngorongoro mühafizə bölgəsi, cənub-qərbdən Masiva oyun qoruğu, qərbdən İkorongo və Grumeti oyun qoruqları, şimal-şərqdən şərqə Loliondo oyun nəzarət sahəsi yerləşir.
Park adətən üç bölgəyə bölünmüş kimi təsvir olunur-
- Serengeti düzənliyi: cənubun demək olar ki, sahibsiz otlaq otağı parkın ən emblematik mənzərəsidir. Dekabrdan may aylarına qədər düzənlikdə qaldıqları üçün vəhşi cinsin yetişdirdiyi yer buradır.
- Qərb dəhlizi: qara gilli torpaq bu bölgənin savannasını əhatə edir. Grumeti çayı və onun qalereya meşələrində Nil timsahları, patas meymunları, begemot və adi döyüşkən qartal
var. Köç may-iyul aylarından keçir.
- Şimali Serengeti: mənzərədə cənubdakı Seroneradan Keniya sərhədindəki Mara çayına qədər açıq meşəliklər (əsasən Komiphora) və təpələr üstünlük təşkil edir. Köçəri vəhşi və zebrdan başqa (iyul-avqust və noyabrda baş verən) bu, fil, zürafə və dik dik tapmaq üçün ən yaxşı yerdir.
Tanzaniya Milli Parkları Təşkilatı, Frankfurt Zooloji Cəmiyyətinin tədqiqatçıları və işçiləri, müxtəlif lojalar, düşərgələr və otellərin işçiləri istisna olmaqla, parkda insan məskunlaşması qadağandır. Əsas yaşayış məntəqəsi, tədqiqat işçilərinin əksəriyyətinin və parkın əsas qərargahının, o cümlədən əsas hava limanının yerləşdiyi Seroneradır.
Vəhşi həyat
redaktəBu park dünyada vəhşi və bol bioloji müxtəlifliyi ilə məşhurdur.
Köçəri və bəzi sakinlər - 1.5 milyondan çox fərd olan vəhşi heyvan, hələ də planeti gəzən böyük məməlilər arasında ən böyük əhalini təşkil edir. Serengeti - Mara ekosistemi ilə 200.000 düzənlik zebri, 300.000 Thomson və Grantın ceyranı, on minlərlə topi və Coke'nin harteesti ilə səyahətə qatıldılar. Masai zürafəsi, su kəməri, impala, warthog və hippo da çoxdur.
Şəkillər
redaktə-
Parkdakı bir impala -
Caption2 -
Serengeti priyodakı A Tanzaniyalı çita -
Tanzaniya Serengeti Milli Parkında boz taclı kran -
Serengeti Milli Parkında səhər bir fil sürüsü -
Serengeti Milli Parkında Superb starling
.jpg)
İstinadlar
redaktə- ↑ Oscar Baumann. "First German, Dr. Baumann, to reach Serengeti in 1882". ntz.info. 8 aprel 2020 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Daily News (Tanzania)". dailynews.co. 22 sentyabr 2012 tarixində arxivləşdirilib (#archive_missing_url). (#cite_web_url)
Ədəbiyyat
redaktə- Homewood, K. W., Rodgers, W. A., Maasailand Ecology: Pastoralist Development and Wildlife Conservation in Ngorongoro, Tanzania, New York: Cambridge University Press, 1991, ISBN 0-521-40002-3.
- Turner, Myles, My Serengeti Years: the Memoirs of an African Games Warden, New York: W. W. Norton, 1988, ISBN 0-393-02576-4