Simlyansk su anbarı
Simlyansk su anbarı — Don çayı üzərində yerləşən su anbarı. İnzibati cəhətdən Volqoqrad və Rostov vilayətləri ərazisində yerləşir. Tikinti işləri 1948-ci ildə başlanmışdır. Tiktinti işləri 1952-ci il Simlyansk şəhəri yaxınlığında çayın qarşısına atılan bənd sayəsində yaradılmışdır.[2] Su anbarının tam su ilə doldurulması 1953-ci ilə təsadüf edir. Su anbarının illik su axını 29–18 m³ təşkil edir.[1]
| Simlyansk su anbarı | |
 | |
| Ölkə |  Rusiya |
| Uzunluğu | 180 m |
| Eni | 30 m |
| Sahəsi | 2702[1] m² |
| Həcmi | 23,9 m³ |
| Orta dərinliyi | 17 m |
| Dolma ili | 1.953 |
Su anbarının ümumi su tutumu 23,85 km³ təşkil edir. Bunun isə 11,5 km³ faydalı su ehtiyatıdır. Su anbarının səthinin sahəsi 2 700 km²-dir. Anbarın ən enli hissəsi 38 km, maksimal dərinliyi isə 30 metrdir
Su anbarının 67% Volqoqrad, 33 % isə Rostov vilayəti ərazisində yerləşir. Su anbarına 10 çay tökülür. Orta çoxillik du sərfiyyatı 650 m³/s təşkiledir. Aşağı Fon çsyına buraxılış 400 – 450 m³/s-dir.[3]
İnşa edilmə məqsədi
redaktə- Volqa-Don kanalında naviqasiyanın təminatına görə.
- Bölgə ərazisin suvarılan torpaqlarının suvarılması istiqamətində.
- Simlyansk SES-nın tikintisi ilə bölgənin elektrik enerjisinə olan tələbatın ödənilməsində istifadə edilməsi.
Su basma ərazisi
redaktəSu anbarının tikintisi ilə əlaqədar 263,6 min. ha-dlr. Bu sahənin 9,6 min hektarı bağça və bostan, 0,7 min hektar bağ və üzümlük, 30,1 min hektar ərazi isə meşə və kolluqlardan ibarətdir. Su anbarı tikintisi zamanı 164 kənd və Kalaç-na-Donu şəhərinin bir hissəsi suyun altında qalmışdır. Ümumilikdə 13 716 nəfər köçürülməli olmuşdur. Ümumilikdə 1 644 tikili su altınfa qalmışdır. Anbarın su ilə doldurulması zamanı Xəzərlərə məxsus olan qala-şəhər (Sarkel) suyun altında qalmışdır.
İstifadəsi
redaktəSu anbarı irriqasiyada mühüm rol oynanır. Anbardan Volqoqrad istiqamətində Don magistral su kanalı çəkilmişdir. Su kanalı öz növbəsində 2 km³ su ötürmə qabiliyyətinə malikdir. Mühüm limanları: Volqodonsk, Kalaç-na-Donu. Su anbarının yaxınlığında Rostov AES yerləşir.
Ekoloji nəticələri
redaktəSu anbarının tikintisi Azov dənizinə tökülən suyun tənzimlənməsi dənizin suyunun şorluğunun artmasına səbəb olur. Əgər Don çayının məbsəbində suyun duzluğu 10,5 ‰, Kerç boğazında 11,5 ‰ olduğu halda su anbarı tikildikdən sonra suyun duzluğu 13 ‰ olmuşdur.
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 "Simlyansk su anbarlnın cənubu". 2021-07-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-26.
- ↑ Simlyansk su anbarı quruyur[ölü keçid]
- ↑ "Aşağı don". 2021-03-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-26.