Sinaps

Sinapslar — neyronların (sinir hüceyrələrinin) digər neyronlara və ya əzələ və vəzi kimi orqanlara mesaj ötürməsinə imkan verən xüsusi qovşaqlardır. Hərəki neyron və əzələ hüceyrəsi arasındakı kimyəvi sinapsa sinir-əzələ qovşağı da deyilir.

Sinaps termini ser Çarlz Skott Şerrinqton və onun həmkarları tərəfindən yunanca "sin-" (birlikdə, birlikdə) və "haptein" (qucaqlamaq) sözlərinin birləşməsindən yaranmışdır. Kimyəvi sinapslar mövcud olan yeganə bioloji sinaps növü deyil, elektrik sinapsları və immunoloji sinapslar da mövcuddur. Ancaq ümumi istifadədə sinapslar xatırlandıqda, kimyəvi sinapsı nəzərdə tutulur.

Kimyəvi sinapslar sayəsində mərkəzi sinir sistemindəki neyronlar bir-biri ilə neyron şəbəkəsi yarada bilirlər. Buna görə də sinapslar qavrama və təfəkkür kimi zehni funksiyalar üçün mühüm rol oynayır. Bundan əlavə, sinir sisteminin bədənin digər orqanları ilə əlaqəsi sinapsların mövcudluğundan asılıdır.

İnsan beynində çoxlu sayda kimyəvi sinaps var. Gənc uşaqlarda 10^10–16 (10.000 trilyon) sinaps olduğu halda, bu rəqəm yaş artdıqca tərs şəkildə azalır və böyüklərdə sabitləşir. Yetkin bir insanın sinapslarının təxmini sayı 10 ¹⁵ ilə 5 x 10 ¹⁵ arasındadır (1000-dən 5000 trilyona qədər).

Zamanla sinapsların sayının azalması itki kimi qəbul edilməməlidir.