Sofiya Hüseynova
Sofiya Həsən qızı Hüseynova (Sofa İsmayılova) (26 fevral 1926, Bakı – 30 iyul 2015, Naxçıvan) — C.Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının aparıcı aktrisası, komik, psixoloji və dramatik rolların məharətli ifaçısı, Azərbaycanın xalq artisti (1982), "Şöhrət" ordeni laureatı (1996).
| Sofiya Hüseynova | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Bakı, Bakı qəzası, Azərbaycan SSR, ZSFSR, SSRİ |
| Vəfat tarixi | (89 yaşında) |
| Vəfat yeri | Naxçıvan, Naxçıvan MR, Azərbaycan |
| Milliyyəti | Azərbaycanlı |
| Vətəndaşlığı |
 SSRİ→ Azərbaycan |
| Həyat yoldaşı | Məlik Dadaşov |
| Uşağı | Rafael Dadaşov |
| Atası | Həsən İsmayılov |
| Anası | Xədicə Qazıyeva |
| Fəaliyyəti | aktrisa |
| Fəaliyyət illəri | 1942–2015 |
| Teatr | Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrı |
| Mükafatları |
    |
Həyatı
redaktəSofiya Hüseynova 17 fevral 1926-cı ildə Naxçıvanda anadan olub.[1] Qızlıq soyadı İsmayılovadır. Atası Həsən İsmayılov hərbçi, anası Xədicə Qazıyeva isə aktrisa olub. Sofya Hüseynova orta məktəbi Naxçıvanda bitirib. Şagird vaxtlarında uşaq rollarında səhnəyə çıxıb. Anasının tövsiyəsi ilə 1944-cü ildən teatrın truppasına daxil olub. 1945-ci ildə qısa müddət Zaqatala Dövlət Dram Teatrında işlədikdən sonra yenə Naxçıvana qayıdıb.
Sofiya Hüseynova həyatı boyu Naxçıvan teatrın aktrisası olmuş, bir-birindən maraqlı və rəngarəng obrazlar yaratmışdır. Gülnar və Xuraman, Fitnə ("Vaqif" və "Fərhad və Şirin" Səməd Vurğun), Sara və Gülnisə, Susanna, Nadya ("Solğun çiçəklər", "Aydın" və "Oqtay Eloğlu", Cəfər Cabbarlı), Tərgül ("Məhsəti", Kəmalə Ağayeva), Humay ("Komsomol poeması", İsgəndər Coşqun), Zöhrə ("Eşq və intiqam", Süleyman Sani Axundov), Nərminə ("Göz həkimi", İslam Səfərli), Zalxa ("Toy", Sabit Rəhman), Günəş ("Günəş", Hüseyn Razi), Tanya ("Alınmaz qala", Həsən Elsevər), Tovuz xanım ("Bir cüt bədmüşk ağacı", Əkrəm Əylisli), Gülnaz və Sənəm, Gülçöhrə, Minnət xanım ("Məşədi İbad", "Arşın mal alan" və "Ər və arvad", Üzeyir bəy Hacıbəyov), Gülcamal ("Qatır Məmməd", Zeynal Xəlil), Qızbacı ("Hicran", Sabit Rəhman və Emin Sabitoğlu), Şölə xanım ("Özümüz bilərik", Şıxəli Qurbanov və Süleyman Ələsgərov), Güllücə ("Dan ulduzu", Cahangir Məmmədov) rolları aktrisanın yaradıcılıq nailiyyətləri sayılır.
Milli koloriti həmişə əsas götürən aktrisa, eyni zamanda əcnəbi dramaturqların pyeslərinin tamaşalarında oynadığı obrazların yaşadığı dövrün etiket qaydalarını, sosial mənşəyini, kübar davranış tərzini dərindən mənimsəyib. Mənimsədiklərini isə ifa etdiyi rollarda yaradıcılıqla reallaşdırıb. Bu baxımdan kruçinina, Larisa ("Günahsız müqəssirlər" və "Cehizsiz qız", Aleksandr Ostrovski), Liana ("Bostan iti", Lope de Veqa), Xanuma ("Xanuma", Avksenti Saqareli) rolları aktrisanın ifasında məharətlə oynanılmışdır. Mütənasib uca boyu, zərif bədən quruluşu aktrisaya müxtəlif rollar oynamağa geniş imkan yaradırdı.
Aktrisa 30 iyul 2015-ci il tarixində 89 yaşında Naxçıvanda vəfat edib.[2]
Təltif və mükafatları
redaktə- "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı — 1 dekabr 1982[3]
- "Azərbaycan SSR əməkdar artisti" fəxri adı — 4 oktyabr 1974
- "Naxçıvan MSSR əməkdar artisti" fəxri adı
- "Şöhrət" ordeni — 6 may 1996[4]
- Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı — 1 iyun 1974[5]
- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü — 11 iyun 2002[6]
- "Teatr Xadimi" qızıl medalı — 2006
Filmoqrafiya
redaktəİstinadlar
redaktə- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-07-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-22.
- ↑ Xalq artisti Sofiya Hüseynova vəfat edib //Mədəniyyət.- 2015.- 31 iyul.- S. 2.
- ↑ Respublika teatr sənətinin işçilərinə Azərbaycan SSR fəxri adları verilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 1 dekabr 1982-ci il tarixli Fərmanı Arxivləşdirilib 2020-01-16 at the Wayback Machine — anl.az saytı
- ↑ Sofiya Həsən qızı Hüseynovanın "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 6 may 1996-cı il tarixli Fərmanı Arxivləşdirilib 16 yanvar 2020 at the Wayback Machine — anl.az saytı
- ↑ Respublika incəsənət işçilərinin Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 1 iyun 1974-cü il tarixli Fərmanı Arxivləşdirilib 2020-01-16 at the Wayback Machine — anl.az saytı
- ↑ "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 942 saylı, 11 iyun 2002-ci il tarixli Sərəncamı". e-qanun.az (az.). e-qanun.gov.az. 11 iyun 2002. 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-04.