Suva Planina
Suva Planina[1] (serb :Сува планина «quru dağ») - Serbiyanın cənub-şərqində dağ massivi. Silsilə Nişka Banya (şimal-qərbdə) şəhəri ilə Babuşnisa (cənub-şərq) şəhəri arasında yerləşir. Şimalda massiv Bela Palanka şəhəri ilə həmsərhəddir.[2] Suva Planina dağlarında Serbiyada yaşamış neandertal insanın qalıqları aşkar edilmişdir. Qalıqlar 2019-cu ilin aprelində tapılmışdır.[3][4][5]
| Suva Planina | |
|---|---|
| Suva planina | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 1.810 m |
| Yerləşməsi | |
| 43°10′57″ şm. e. 22°10′16″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Serbiya |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ümumi məlumat redaktə
Suva Planina massivinin ən yüksək zirvəsi Tremdir (1810 m). Hündürlüyünə görə ikinci zirvə Qolemodur (1714 m). Üçüncü ən hündür zirvə Pitika olub hündürlüyü 1683 metrdir. Massivin adı ərazidə bulaqların çox olması ilə əlaqədardır. Suva Planinada iki təbi bulaq var:Bojanine Vode və Rakoš Česma. Bulaqlar təxminən 860 metr yüksəklikdə yerləşir.
Suva Planina dağları əsasən əhəng daşları və dolomitlərdən ibarət süxurlardan təşkil olunub. Silsilənin cənub hissəsində miosenə yaşlı qum daşı konqlomeratları üstünlük təşkil edir. Massiv kontinental dağ iqliminə malikdir. Suva Planina Serbiyanın yay aylarında ən isti bölgəsi hesab olunur. Ərazi keçmişdə əsasən keçi otlaqları kimi istifadə olunmuşdur. Bu landşaftın yetərincə dəyişilməsi ilə nəticələnmişdir.[6]
Dağlıq massivdə yerləşən Peşturina mağarası serbiyanın qədim insan yaşayış məskəni hesab olunur. Mağara dağın şimal yamacında yerləşir. 2006-cı ildə mağarada geniş arxeoloji araşdırmalar aparılmış və paleolit dövrünə aid çoxlu artefaktlar tapılmışdır.[7][8] Artefaktlar niandertal insana, əsasən mustye mədəniyyətinə aiddir. Yaşı 102 000 - 39000 arasında dəyişir. Mağara niandertal insanın ən uzun müddətli yaşama məkanı kimi tanınır.
Qış aylarında dağlıq ərazi xizəksürmə həvəskarlarının sevimli məkanına çevrilir. Hər ilin fevralında Zimski uspon na Trem alpinizm yarışması keçirilir. Balkan yarımadasından 600-dən çox alpinist bu yarışmada iştirak edir.
2010-ci ildə ərazi Serbiyanın xüsusi qorunan ərazisi elan edilmişdir.
Xarici keçidlər redaktə
İstinadlar redaktə
- ↑ Galerija slika sa Suve planine - satelitski snimci. (Serbian), Suva Planina.com, 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2010-08-26
- ↑ Jovan Đ Marković. Regionalna geografija SFR Jugoslavije. Građevinska Knjiga. 1980. səh. 358. 2021-04-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-01.
Suva planina /1 808 m/, ranije Kunovica
- ↑ Predrag Radović, Joshua Lindal, Dušan Mihailović, Mirjana Roksandić. "The first Neanderthal specimen from Serbia: Maxillary first molar from the Late Pleistocene of Pešturina Cave". Journal of Human Evolution. June 2019. 139–151. doi:10.1016/j.jhevol.2019.03.018. (#cite_web_url)
- ↑ "Први налаз неандерталца из Србије" [First discovery of an Neanderthal in Serbia] (Serbian). University of Belgrade Faculty of Philosophy. 18 April 2019. 15 April 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 May 2020.
- ↑ University of Belgrade Faculty of Philosophy. "Prvi Neandertalac u Srbiji" [First Neanderthal man in Serbia] (Serbian). Vugl.rs. 18 April 2019. 19 April 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 May 2020.
- ↑ "20110228211141 HabiProt:Suva planina InternetArchiveBot(englisch)". 2011-02-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-01.
- ↑ Toma Todorović, "Bogatstvo za koje se malo zna" [Little known treasure], Politika (Serbian), 24 July 2017, 14
- ↑ Dušan P. Mihailović, Stefan P. Milošević. Istraživanja paleolitskog nalazišta Pešturina kod Niša [Exploration of the Paleolithic sites] (Serbian və English). Journal of Serbian Archaeological Society. 2012.