Tərli kapital

Tərli kapital (və ya tər kapitalı, ing. Sweat equity) — bir şəxs və ya qrupun bir layihəyə və ya işə qoyduğu fiziki və ya zehni əmək qarşılığında sahib olduğu pay və ya dəyər. Bu termin, xüsusilə yeni başlayan bizneslərdə və startaplarda maliyyə kapitalı əvəzinə əməklə dəyər yaradan insanlar üçün tez-tez istifadə olunur.

Tər kapitalı, pul qoymadan, sadəcə iş və səy sərf edərək bir layihədə və ya biznesdə pay və ya dəyər qazanma mənasını verir. Bu adətən yeni qurulan startaplarda, kiçik bizneslərdə və ya təmir və tikinti işlərində rast gəlinən bir yanaşmadır. İnsanlar öz biliklərini, bacarıqlarını və əməyini işə sərf edir və bunun müqabilində işin uğur qazanması ilə gələcəkdə bir pay sahibi olurlar.

Tər kapitalı startaplarda

Startaplar adətən ilk mərhələdə məhdud maliyyə resurslarına malik olur və bu mərhələdə maliyyə əvəzinə zəhmət və vaxt sərf edərək şirkətin inkişafına töhfə verənlər tər kapitalı ilə sahibkarlıq payı əldə edirlər. Belə ki, bir startapın təsisçiləri və ya ilk işçiləri ilkin mərhələdə əmək haqqı və ya digər maddi ödənişlər almaya bilər. Bunun əvəzində, onlar uzun müddət ərzində işin inkişafı üçün sərf etdikləri əməyə və töhfələrə əsaslanaraq şirkətdə pay sahibi olurlar. Tər kapitalı vasitəsilə təsisçilər və komanda üzvləri işlərinin maddi qarşılığını işin uğuru ilə əlaqəli olaraq daha sonra alırlar.

Startaplarda tər kapitalının hesablanması adətən şəxsin sərf etdiyi vaxt və səyin şirkətin dəyərinə nə qədər töhfə verdiyinə əsaslanır. İşin başında tər kapitalının maddi dəyəri nisbətən az olsa da, startapın böyüməsi ilə birlikdə bu dəyər də artır. Məsələn, şirkət böyüdükcə və uğur qazandıqca, əmək qoyan şəxslərin şirkətdəki paylarının da dəyəri artır, çünki bu paylar şirkətin ümumi dəyəri ilə əlaqəli olur.

Startaplarda pul sərmayəsi əvəzinə əmək sərf edərək pay əldə etmək, erkən mərhələdə maliyyə sıxıntılarını azaltmağa kömək edir. İşçilər və təsisçilər, sərf etdikləri əməyin qarşılığında şirkətin uğurunda birbaşa maraqlı olduqları üçün daha çox motivasiya və sahiblik hissi yaşayırlar. Tər kapitalı ilə startapın uğuru ilə bərabər şəxslərin şirkətdəki paylarının dəyəri də artır, bu da onların gələcəkdə daha böyük mənfəət əldə etməsinə şərait yaradır.

Lakin tər kapitalının bir sıra risk və çatışmazlıqları var. Tər kapitalı ilə çalışan işçilər və təsisçilər, işin ilk mərhələlərində dərhal maddi qazanc əldə etmir, gəlirlərin yalnız iş uğurlu olduqdan sonra gəlməsi mümkündür. Bununla belə, startap uğursuz olarsa, əmək qoyanlar maddi qarşılıq əldə etməyəcəklər və sərf etdikləri iş boşa çıxa bilər.

Digər

Ev sahibi təmir işləri ilə bağlı bilik və bacarıqlara malikdirsə (məsələn, elektrik işləri, su xətti quraşdırılması), bu, maliyyə sərmayəsi olmadan dəyər yaratma imkanı yaradır. Onlar təmir işlərinin bir hissəsini özləri həyata keçirərək (məsələn, divarların boyanması, döşəmə döşəmələrinin dəyişdirilməsi) tər kapitalı yaradırlar.