Tamamşyan quşarmudu

Tamamşyan quşarmudu
Tamamşyan quşarmudu
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Fabids Dəstə: Gülçiçəklilər Fəsilə: Gülçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Gavalıkimilər Triba: Maleae Yarımtriba: Malinae Cins: Quşarmudu Növ: Tamamşyan quşarmudu
Beynəlxalq elmi adı
	Sorbus tamamschjanae Gabrieljan, 1969;
EOL	628756

Tamamşyan quşarmudu (lat. Sorbus tamamschjanae) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin quşarmudu cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması redaktə

Qafqazda təbii halda yayılmışdır.

Botaniki təsviri redaktə

Hündürlüyü 2–5 m-ə çatan kol və ya alçaqboylu ağacdır. Yarpaqları yumurtavari və ya ellipsvari olub, 2,5–9 sm uzunluqda, 1,5–5 sm enindədir, qaidəyə yaxın hissəsi pazvari daralmışdır, uc hissəsi isə kütdür. Üst səthi tünd yaşıl, çılpaq, alt səthi isə sıx boz və ya ağımtıl keçətükcüklüdür. Kənarı kiçik dişcikli olub, kifayət qədər dərin qısa dilimlidir. Yan damarlarının sayı 7–9 cütdür. Çiçək qrupu çoxçiçəkli qalxanvaridir. Çiçək saplağı ilk vaxtlar tükcüklü olub, sonralar çılpaqlaşır. Kasacıq kənarları dişciklər üçbucaq şəklində olub, qısa və iti ucludur. Ləçəkləri ağ, yumurtavaridir. May-iyun aylarında çiçək açır, sentyabr-oktyabrda isə meyvəsi yetişir. Meyvələri 1,2 sm uzunluqda, 1,1 sm enində olub, enli ellipsvari, açıq narıncı rəngdə, parlaqdır. Açıq qəhvəyi rəngli toxumları 0,6 sm uzunluqda, 0,2 sm enindədir.

Ekologiyası redaktə

Orta və yüksək dağlıq qurşaqlarında dəniz səviyyəsindən 1800–2400 m hündürlüklərdə, palıd meşələrində, meşənin yuxarı sərhəddi boyunca daşlı-qayalı yamaclarda, arid seyrək meşəliklərdə və kolluqlar arasında, əhəngdaşlı torpaqlarda yayılmışdır.

Azərbaycanda yayılması redaktə

Naxçıvan MR-da Şahbuz rayonunun Ayrınc kəndi ətrafı seyrək meşəliklərdə (09. VII.2013); Ordubad rayonunun Nürgüt kəndi, Şərur rayonunun Qaraquş dağı, Lizbirt ərazisi bitir.

İstifadəsi redaktə

Dərman əhəmiyyətli bitkidir. Dekorativ yaşıllaşdırmadaistifadəsi məqsədyönlüdür.

İstinadlar redaktə

↑ The Plant List (ing.). 2010.

Həmçinin bax redaktə

[_74d698e93e609e1b-1] The Plant List (ing.). 2010.

[1]