Tarla iyəsi

Tarla iyəsi — türk, tatar və altay xalq inancında tarla ruhu. Tarıq iyəsi və ya Tala (Tele) iyəsi olaraq da bilinər. Basu iyəsi və ya Etiz iyəsi ifadələri də istifadə olunur. "Tarla Gözətçisi"" olaraq da adlandırılar. Tarlanın qoruyucu ruhudur. Qır saçlı yaşlı bir qadındır və Uruq adlı bir ağacda oturur. Uzun qollu olduğu üçün göyə uzanıb buludları sıxaraq yağış yağdırar. Buna görə qonşu tarlaların iyeleri arasında döyüş çıxar.

Əkin iyəsi

Əkin iyəsi - türk və tatar mifologiyasında əkin ruhu. Tarla iyəsi ilə əlaqəli və çox bənzər bir varlıqdır. Arış iyəsi də deyilir. Əkinin qoruyucu ruhu. Çovdar iyəsi, Arpa iyəsi, Buğda iyəsi, Yulaf iyəsi, Yonca iyəsi, Ot iyəsi, Çayır iyəsi, Çəmən iyəsi kimi növləri vardır. Hətta hasat sonrası biçilmiş ot və əkinlər üçün Kes iyəsi, Saman iyəsi kimi iyeler də mövcuddur. Hətta dirgen, dırmıq, yaba, döyən, kosa, oraq, bel, kürək, qazma kimi əkinçilik vasitələrinin hər birinin belə iyeleri olduğu düşünülər. Zəif qalmış əkinlərin olduğu yerlərə Əkin Anasının ayaq izləri deyilir. Əkinlər yanğın çıxdığında tərs tərəf üfləyərək söndürür. Əkinlərin içində diyirlənmək sevər. Bir dəstə əkin onun üçün biçilmədən buraxılar və buna Kır Saqqalı deyilir.

Mənbə

• Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0)  (türk.)