Tbilisi funikulyoru

Tiflis funikulyoru (gürc. თბილისის ფუნიკულიორი) — Tiflisin mərkəzini Mtatsminda dağındakı yuxarı parkla birləşdirən funikulyar xətt. Xəttin üç stansiyası var: Aşağı (Daniela Conkadze küçəsi), Panteon, Mtatsminda.

Tiflis funikulyoru
Bakı funikulyoru
İstismarı	30 dekabr 1905, 30 yanvar 2013–21 iyun 2000
Tətbiqi	Sərnişindaşınma
İnfrastrukturu	Elektrik şəbəkəsi, rels və kanat yolu

21 iyun 2000-ci ildə kabel qırıldıqdan sonra funikulyor uzun müddət yenidən qurulmaq üçün bağlanılır. Funikulyor 30 yanvar 2013-cü ildə yenidən sərnişinlərin istifadəsinə açılır.

Tarix

1900-cü ildə şəhər bələdiyyəsi Tiflisdə kanatlı dəmiryolu tikintisi barədə müqavilə imzalayır və Belçikalı mühəndis Alfons Robinin layihəsini təsdiqləyir. Müqavilədə aşağıdakılar nəzərdə tutulur: Belçikanın anonim cəmiyyəti, funikulyoru 45 il müddətində istifadə etmək hüququ əldə edirdi. Sonradan şirkət bu hüququ şəhərə pulsuz olaraq verir. 5 yaşın altındakı uşaqlar, poçtalyonlar, polis məmurları və jandarmalar üçün funikulyordan istifadə pulsuz olur. Funikulyorun inşasına 1903-cü ildə başlanmış və tikinti işləri 1905-ci ildə başa çatmışdır. Tiflis funikulyoru dünyanın bu tip ən böyük və ən gözəl tikililərindən biridir.

Sovet hakimiyyəti illərində funikulyor əhəmiyyətli dərəcədə yenidən qurulur. Üst stansiya tamamilə sökülür və 1938-ci ildə neoklassik üslubda yenidən tikilir. Daha sonra İosif Stalinin adını daşıyan yaylada Mədəniyyət və İstirahət Parkı açılır. Daha sonra parkda qayalıqlara yaxın bir dönmə çarxı da daxil olmaqla bir sıra cazibə kompleksi inşa edilir. Yuxarı stansiya şəhərin əsas görməli yerlərindən birinə çevrilir Stansiyanın şəhərə açıq mənzərəsində yerləşən restoran Tiflis sakinləri və qonaqları üçün sevimli yerdir. Daha sonra 1968-69-cu illərdə alt stansiya da yenidən qurulur. Orijinal görünüşündən fərqli olaraq, yeni bina modernizmin nümunəsidir.

1958-ci ildə Rustaveli meydanından sərnişinlər götürərək Mtatsminda dağına aparan kanat yolu inşa edilir. 1 iyun 1990-cı ildə faciəli hadisədən sonra funikulyor işini dayandırır. Kanat kəndiri qırılır. Hər iki kabin aşağı yuvarlanır. Babinlərdən biri alt stansiyaya, ikincisi cırılmış dartma ipinə, daha sonra dirəyə çırpılır. 20 nəfər ölür, 45 nəfər ağır yaralanır.

21 iyun 2000-ci ildə funikulyorun özündə dartma kəndiri qırılır. Bundan sonra funikulyorun fəaliyyəti dayandıırılır. Qəza nəticəsində 20 xarici turistin həyatı təhlükə altında qalır. Xoşbəxtlikdən itki olmur.

2012-ci ilin oktyabr ayında Avstriya-İsveçrə şirkəti Doppelmayr Garaventanın iştirakı ilə həyata keçirilən modernləşmədən sonra funikulyor yenidən istifadəyə verilir.

Xüsusiyyətlər

Funikulyorun aşağı stansiyası

Şaquli eniş: 235 m. Yolun uzunluğu 491 m. Bir vaqonun tutumu 60 sərnişindir (18 oturacaqlı).

Funikulyorun müxtəlif istiqamətlərdə hərəkət edən 2 vaqonla bir yolu var. Marşrutun ortasında aralıq stansiya var. Relslər arasında məsafə 1000 mm-dir. Eniş 28 * 33 dərəcədir. Dəmir kanatın qalınlığı 33 mm-dir.

Çağdaş vəziyyəti

Funikulyor həftənin yeddi günü, 4:00-dan səhər 9:00-dək fasilə ilə işləyir.

Gediş haqqı bir nəfər üçün 3 laridir. Üstəlik orta stansiyaya getmək üçün də 3 lari tələb olunur.

Mənbə

• The Tbilisi Funicular
• Тифлис. Гора Мтацминда и тбилисский фуникулер.