Vikipediya

Tibbi diplomatiya

Tibbi diplomatiya (ing. medical diplomacy),[1] ictimai sağlamlıq diplomatiyası (ing. public health diplomacy),[2] və həhçinin COVID-19 pandemiyası vaxtı yayımlamış maska diplomastiyası (ing. mask diplomacy)[3] və ya üz maskası diplomastiyası[4] adları altında tanımağa başlayıb — milli məqsədləri üçün xarici dövlətlərə tibbi yardımın təmini. O, adətən yumşaq gücünün nümunəsini olaraq sayılır, amma onun bərk gücə aid olan cəhətləri də var.[5]

Ölkələrə görəRedaktə

KubaRedaktə

Tibbi diplomatiya Kubanın xarici siyasətinin vacib hissəsidir.[6] 1959-cu ildə Kubanın Tibb Naziri Ernesto Çe Qevara tibbi internasionalizm anlayışını işlətməyə başlayıb.[7] Bu ölkə tibbi diplomatiya ilə 1960-cı illərdən bəri məşğuldur.[8][5] Bu siyasətin çərçivəsində, Kuba müxtəlif ölkələrə, özəlliklə Latın Amerikası, Afrika və son vaxtlarda həmçinin Okeaniya ölkələrinə tibbi personalı göndərir.[9]

2010-cu illərdə Boliviya, Ekvador və Braziliyanın sağçı hökumətləri Kuba ilə tibbi razılaşmalarını ləğv etdiklərinə və bundan əlavə, Raul Kastronun iqtisadi siyasətinə görə Kubanın tibbi diplomatiyası azalıb. 2018-2020 illərin arası 9000 tibb işçisi Kubaya qayıdıb. Lakin, COVID-19 pandemiyasına görə, ölkənin tibbi diplomatiyası yenidən böyüməyə başladı.[10]

ÇinRedaktə

Çin Xalq Respublikasının Daişan Dao hospital gəmisi bir sıra tibbi diplomatik missiyalarında iştrak edib. Bundan əlavə Çinin Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına (ÜST) göstərdiyi yardımı tibbi diplomatiyanın nümunəsi kimi təqdim olunur.[1]

COVID-19 pandemiyası dövründə Çin-ÜST arası əlaqələri təndiq hədəfinə çevirib.[11][12] Həmin dövrdə Çinin tibbi diplomatiyası (o cümlədən, həkimlərin, xarici dövlətlərə COVID-19 testlərinin və başqa avadanlığın göndərməsi) KİV-lərin tərəfindən üz maskası dimplomatiyası adlandırılıb.[13]

ABŞRedaktə

ABŞ-da tibbi diplomatiya müdafiə diplomatiyasının hissəsi olaraq sayılır.[14] Tibbi diplomatiyanı həyata keçirən icra orqanları Dövlət Departamentinin İctimai Diplomatiya və İctimai İşlər üçün bölməsi və həmçinin Sağlamlıq və İnsan Xidmətlərinin Departamentinin Qlobal İşlərinin Ofisidir.[15]

İstinadlarRedaktə

  1. ↑ 1 2 Volodzko, David. "China's Medical Diplomacy". thediplomat.com. The Diplomat. 3 December 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 April 2020.
  2. ↑ Tseng, Esther. "The Power of Friendship, Taiwan's Public Health Diplomacy". www.taiwan-panorama.com. Taiwan Panorama. 31 July 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 April 2020.
  3. ↑ Horton, Chris; Li, Lauly; Ting-Fang, Cheng. "Taiwan counters China's isolation campaign with mask diplomacy". asia.nikkei.com. Nikkei. 24 September 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 April 2020.
  4. ↑ "Beijing loses face with 'face-mask diplomacy'". 2022-04-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-28.
  5. ↑ 1 2 Jack, Andrew. "Cuba's medical diplomacy". www.ft.com. Financial Times. 5 April 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 April 2020.
  6. ↑ Wiebel, Haley. "Cuban Medical Diplomacy: A Developmental Paradox". www.coha.org. Council on Hemispheric Affairs. 18 May 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 April 2020.
  7. ↑ p. 126-127
  8. ↑ Groll, Elias. "Cuba's greatest export? Medical diplomacy". foreignpolicy.com. Foreign Policy. 17 May 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 April 2020.
  9. ↑ "Cuban Physicians to Aid 81 Nations"[ölü keçid], Prensa Latina, March 29, 2008
  10. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-05-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-19.
  11. ↑ Boseley, Sarah. "China's handling of coronavirus is a diplomatic challenge for WHO". The Guardian (ingilis). 18 February 2020. ISSN 0261-3077. 28 February 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 February 2020.
  12. ↑ Griffiths, James. "WHO's relationship with China under scrutiny due to coronavirus crisis". CNN. 16 February 2020. 28 February 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 April 2020.
  13. ↑ Lo, Alex. "Beijing loses face with 'face-mask diplomacy'". SCMP. 23 April 2020. 6 April 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 September 2020.
  14. ↑ and Saadoun al-Dulaimi, Aizen J. Marrogi. "Medical Diplomacy in Achieving U.S. Global Strategic Objectives". ndupress.ndu.edu. National Defense University Press. 8 May 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 April 2020.
  15. ↑ "Global Health Diplomacy". www.hhs.gov. HHS. 23 March 2016. 9 September 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 April 2020.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Tibbi_diplomatiya&oldid=6686353"