TrES-2b

ekzoplanet

TrES-2b (TrES-2 və ya Kepler −1b) Günəş sistemindən 750 işıq ili uzaqlıqda yerləşən GSC 03549–02811 adlı ulduzun ətrafında dövr edən planetdir . Planet üzərinə düşən işıq şüalarının 1%-dən daha azını əks etdirir, və bu xüsusiyyətinə əsasən planet 2011-ci ildə ən qaranlıq ekzoplanet kimi müəyyən edilib. Planetin kütləsi və radiusu onun Yupiterə bənzər tərkibə malik qaz nəhəngi olduğunu göstərir, lakin Yupiterdən fərqli olaraq, digər ulduzlar ətrafında aşkar edilmiş bir çox planetə bənzəyir, TrES-2b öz ulduzuna çox yaxın yerləşir və isti Yupiterlər kimi tanınan planetlər sinfinə aiddir. Bu sistem Kepler kosmik gəmisinin baxış sahəsində idi .

TrES-2b
Kəşf tarixinoyabr 2006[1]
Böyük yarımoxu
0,03557 ± 0,0007 astronomik vahid[2]
Əyilməsi83,872 ± 0,02 °[3][4]
Perisentr arqumenti
24 ± 63 °[5]
Özünə xas ekssentrisitet
0,0028[2]
Kütləsi1,253 ± 0,053 Jupiter mass[6][7]
19.953 centimetre per square second[8]
Şimal qütbünün meyllənməsi
+49° 18′ 59,09148″[9]
Albedo0,0004
bilinmir

Bu planet digər layihələr tərəfindən hələ də öyrənilməyə davam edir və parametrlər davamlı olaraq təkmilləşdirilir. 2008-ci ildə aparılan bir araşdırma, TrES-2 sisteminin ikili ulduz sistemi olduğu qənaətinə gəldi.

 
Radial sürət GSC 03549–02811, TrES-2 b.

TrES-2b 21 avqust 2006-cı ildə Trans-Atlantik Ekzoplanet Tədqiqatı (Trans-Atlantic Exoplanet Survey, TrES) tərəfindən kəşf edilmişdir. Kəşf WM Keck Rəsədxanası tərəfindən 8 sentyabr 2006-cı ildə TrES-2b-nin yerləşdiyi ulduzun radial sürətinin ölçülməsi ilə təsdiqləndi.

Fırlanma bucağı

redaktə

2008-ci ilin avqustunda ana ulduz və planetin orbiti arasındakı əlaqənin daha ətraflı təfərrüatları paylaşıldı. Orbitin ulduz ekvatorundan − 9± 12° əyilmiş olduğu müəyyən edildi. Orbital istiqamətin ulduzun fırlanması (proqrad) ilə eyni istiqamətdə olması müəyyən edilmişdir.

Kepler missiyası

redaktə

NASA Kepler -i 2009-cu ilin mart ayında kosmosa göndərdi. Kosmik gəmi günəş orbitindən tranzit üsulu ilə günəşdənkənar planetlərin kəşfi üçün istehsal edilmişdir. 2009-cu ilin aprelində kosmik gəmidən ilk işıq şəkilləri yayımlandı və TrES-2b bu şəkillərdə vurğulanan iki obyektdən biri idi. TrES-2b bu kosmik gəminin baxış sahəsində yeganə məlum ekzoplanet olmasa da, ilk işıq görüntülərində müəyyən edilən yeganə ekzoplanetdir.

 
Kepler kosmik gəmisindən əldə edilən, GSC 03549–02811 günəş sisteminin fotosu. (TrES-2 şəklin mərkəzindədir.)

"Kepler" missiyası həmçinin planetin kütləsini yalnız "Kepler" in məlumatlarına əsasən, ulduz-sahibin parıltı əyrisini təhlil edərək müəyyən etməyə müvəffəq oldu.

Fiziki xüsusiyyətlər

redaktə
 
Rəssamın TrES-2b haqqında təəssüratı

Kepler missiyasının TrES-2b ilə bağlı ilk mühüm nəticəsi 2011-ci ildə ölçülən olduqca aşağı həndəsi albedodur ki, bu da onu bilinən ən qaranlıq ekzoplanet edir. Planetin niyə belə qaranlıq olduğu hələ də aydın deyil. Səbəblərdən biri, TrES-2b-nin öz ulduzuna çox yaxın olması və nəticədə yüksək temperatur səbəbiylə Yupiteri bu qədər parlaq edən, işığı əks etdirən buludların olmaması ola bilər. Başqa bir səbəb atmosferdə buxarlanmış natrium, kalium və ya qaz halında olan titan oksidi kimi işığı udan kimyəvi maddələrin olması ola bilər; bununla belə, Kipping və Spiegel ağır titan və vanadium oksidlərini öz modellərindən çıxardılar, çünki atmosferin yuxarı hissəsində qatılaşdırılmış, ağır birləşmələrin olması qeyri-real görünür. Onlar həmçinin qeyd edirlər ki, ümumiyyətlə, isti Yupiterlərin qaranlıq olacağı gözlənilir.

Temperatur

redaktə

2015-ci ildə planetin gecə temperaturun 1885 dərəcə Kelvin olduğu təxmin edildi.

İstinadlar

redaktə
  1. O'Donovan F. T., Charbonneau D., Mandushev G., Dunham E. W., Latham D. W., Torres G., Sozzetti A., Brown T. M., Trauger J. T., Belmonte J. A. et al. TrES-2: The First Transiting Planet in theKeplerField (ing.). // Astrophys. J. / E. Vishniac IOP Publishing, 2006. Vol. 651, Iss. 1. P. 61–64. ISSN 0004-637X; 1538-4357 doi:10.1086/509123 arXiv:astro-ph/0609335
  2. 1 2 Bonomo A. S., Lodato G., Desidera S., Borsa F., Crespi S., Damasso M., Lanza A. F., Sozzetti A., Lodato G., Benatti S. et al. The GAPS Programme with HARPS-N at TNG. XIV. Investigating giant planet migration history via improved eccentricity and mass determination for 231 transiting planets (ing.). // Astron. Astrophys. / T. Forveille EDP Sciences, 2017. Vol. 602. P. A107. ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846 doi:10.1051/0004-6361/201629882 arXiv:1704.00373
  3. Esteves L. J., Mooij E. J. W. D., Jayawardhana R. Changing phases of alien worlds: probing atmospheres of Kepler planets with high-precision photometry (ing.). // Astrophys. J. / E. Vishniac IOP Publishing, 2015. Vol. 804, Iss. 2. P. 150. ISSN 0004-637X; 1538-4357 doi:10.1088/0004-637X/804/2/150 arXiv:1407.2245
  4. Kokori A., Tsiaras A., Edwards B., Jones A., Pantelidou G., Tinetti G., Bewersdorff L., Iliadou A., Jongen Y., Lekkas G. et al. ExoClock Project. III. 450 New Exoplanet Ephemerides from Ground and Space Observations (ing.). // The Astrophysical Journal: Supplement Series AAS, 2023. Vol. 265, Iss. 1. P. 4. ISSN 0067-0049; 1538-4365 doi:10.3847/1538-4365/AC9DA4 arXiv:2209.09673
  5. Knutson H. A., Fulton B. J., Montet B. T., Kao M., Ngo H., Crepp J. R., Howard A. W., Hinkley S., Bakos G. Á., Batygin K. et al. Friends of hot Jupiters. I. A radial velocity search for massive, long-period companions to close-in gas giant planets (ing.). // Astrophys. J. / E. Vishniac IOP Publishing, 2014. Vol. 785, Iss. 2. P. 126. 23 p. ISSN 0004-637X; 1538-4357 doi:10.1088/0004-637X/785/2/126 arXiv:1312.2954
  6. Öztürk O., Erdem A. New photometric analysis of five exoplanets: CoRoT-2b, HAT-P-12b, TrES-2b, WASP-12b, and WASP-52b (ing.). // Mon. Not. R. Astron. Soc. / D. Flower OUP, 2019. Vol. 486, Iss. 2. P. 2290–2307. ISSN 0035-8711; 1365-2966 doi:10.1093/MNRAS/STZ747
  7. Southworth J. Homogeneous studies of transiting extrasolar planets - III. Additional planets and stellar models (ing.). // Mon. Not. R. Astron. Soc. / D. Flower OUP, 2010. Vol. 408, Iss. 3. P. 1689–1713. 25 p. ISSN 0035-8711; 1365-2966 doi:10.1111/J.1365-2966.2010.17231.X arXiv:1006.4443
  8. Bonfanti A., Ortolani S., Nascimbeni V. Age consistency between exoplanet hosts and field stars (ing.). // Astron. Astrophys. / T. Forveille EDP Sciences, 2015. Vol. 585. 14 p. ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846 doi:10.1051/0004-6361/201527297 arXiv:1511.01744
  9. Gaia Early Data Release 3 (ing.). / Data Processing and Analysis Consortium, European Space Agency 2020.

Xarici linklər

redaktə

Koordinatlar: 19h 07m 14s, +49° 18′ 59″