Sikloheksilxlorid
Tsikloheksilxlorid(xlortsikloheksan)-C6H11Cl formulu olan alitsiklik xlorüzvi birləşmədir.
Sikloheksilxlorid | |
---|---|
Ümumi | |
Sistematik adı | Tsikloheksilxlorid |
Kimyəvi formulu | C6H11Cl |
Molyar kütlə | 118,604 q/mol |
Fiziki xassələri | |
Sıxlıq | 0,973 q/sm³ |
Termik xüsusiyyətlər | |
Ərimə nöqtəsi | −44 °S |
Qaynama nöqtəsi | 142,6 °S |
Alışma temperaturu | 32 °S |
Təsnifatı | |
CAS-da qeyd. nöm. | 542-18-7 |
PubChem | 10952 |
ChEBI | 39156 |
ChemSpider | 10487 |
Fiziki xassələri
redaktəKəskin iyi olan rəngsiz tez alışan mayedir.
Optik xassələri
redaktəŞua sındırma əmsalı 1,4626 (20°C)
Alınması
redaktəC6H12 + PCl5 → C6H11Cl
C6H12 + SO2Cl2 → C6H11Cl + SO2 + HCl
Kimyəvi xassələri
redaktəSuda az həll olur, xloroformda asanlıqla həll olunur, aseton, benzol, etanol və dietil efirlə qarışır.
Toksikliyi
redaktəTsikloheksilxloridin buxarı ilə nəfəs aldıqda heyvanlarda kəskin zəhərlənmə baş verir. Bu zaman həyəcanlı vəziyyət yaranır, selikli qişanın qıcıqlanması, titrəmə, nəfəs darlığı və ölüm baş verir. Ağ siçanlar üçün iki saat tənəffüs edildikdə, 100% öldürücü konsentrasiya ÖK 100 = 78 mq/l, ağ siçovullar üçün - 40-75 mq/l. Siçovullarda xroniki zəhərlənmə zamanı (gündə 0,5 mq / l gündə 5 saat inhalyasiya) - bir aydan sonra qan təzyiqinin azalması, 4-5 aydan sonra mərkəzi sinir sistemində funksional dəyişikliklər yaranır.
Tətbiqi
redaktəTsikloheksilxlorid yağlarda, qətranlarda həlledici kimi, üzvi sintezdə tsiklohekseni almaq üçün, kaprolaktamın, pestisidlərin istehsalında istifadə olunur.
İstinadlar
redaktə- Məhərrəmov A.M., Məhərrəmov M.M. Üzvi kimya, BDU,Bakı,2007.
- V.M. Abbasov, R.Ə. Cəfərova, L.M. Əfəndiyeva, N.Ş. Rzayeva, F.Ə. Əmirov, M.M. Abbasov, A.M. Tağıyeva, İ.H. Əyyubov. Tsikloalkanlar kimyası. Monoqrafiya. Bakı-2019, 385 səh.
- Шаваров Ю.С. Органическая химия. Москва, Издательства химия, 2002