Tsiklooktan
Tsiklooktan (oktametilen) — tsikloalkanlar sinfinə aiddir. Kimyəvi formulu — C8H16
Tsiklooktan | |
---|---|
Ümumi | |
Sistematik adı | tsiklooktan |
Kimyəvi formulu | C₈H₁₆[1] |
Molyar kütlə | 112,213 q/mol |
Fiziki xassələri | |
Sıxlıq | 0,8305 q/sm³ |
Termik xüsusiyyətlər | |
Ərimə nöqtəsi | +13,5 °S |
Qaynama nöqtəsi | +145 °S |
Təsnifatı | |
CAS-da qeyd. nöm. | 292-64-8 |
PubChem | 9266 |
SMILES | C1CCCCCCC1 |
ChemSpider | 8909 |
Fiziki xassələri redaktə
Tsiklooktan - rəngsiz, kamfora iyli mayedir.
Kimyəvi xassələri redaktə
Vilştetter nar ağacı qabığında olan alkaloid psevdopelletriyerindən tsiklooktatetraen almışdır. Tsiklooktatatetraen asanlıqla birləşmə və oksidləşmə reaksiyalarına girir; o, otaq temperaturunda katalizatorun iştirakı ilə hidrogenlə birləşərək, tsiklooktana çevrilir. Tsiklooktan 150oS-də qaynayır. Halqasinda 8-dən artıq (34-ə qədər) karbon olan birləşmələrdən, böyükhalqalı ketonlar, Rujiçkanın və qismən Tsiqlerin tədqiqatı nəticəsində alınmış və öyrənilmişdir.
Konformasiyası redaktə
Törəmələri redaktə
Böyükhalqalı tsiklik ketonların bəzisi təbiətdə tapılır. Onlardan sibeton və muskonu göstərmək olar. Sibeton İranda və Həbəşistanda rast gələn viverra heyvanının vəzilərindən alınır, müşk iyi verir, 32,5oS-də əriyir. 158-160oS-də qaynayır. Muskon, Orta Asiyada və Tibetdə yaşayan erkək kabarqadan alınan müşkün əsas tərkibini təşkil edir. Muskon 142-143oS-də qaynayan, yağabənzər qatı mayedir. Sibet və müşk qədim zamandan məlum olan xoşiyli, qiymətli ətirli maddələrdir.
Mənbə redaktə
- M.Mövsümzadə "Üzvi kimya", Maarif-1966.
- ↑ CYCLOOCTANE (ing.).