Uzunsütuncuqlu bellevaliya

Uzunsütuncuqlu bellevaliya (lat. Bellevalia longistyla) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin qulançarkimilər fəsiləsinin bellevaliya cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar" kateqoriyasına aiddir –EN B2ab(i, ii, iii). Azərbaycanın nadir növüdür.

Uzunsütuncuqlu bellevaliya
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Birləpəlilər Dəstə: Qulançarçiçəklilər Fəsilə: Qulançarkimilər Yarımfəsilə: Scilloideae Cins: Bellevaliya Növ: Uzunsütuncuqlu bellevaliya
Beynəlxalq elmi adı
Bellevalia longistyla Grossh., 1928
Şəklin VikiAnbarda axtarışı NCBI   1207256 EOL   1086193

Qısa morfoloji təsviri

Çoxillik ot bitkisidir. Soğanağı iri, dəyirmi, 4-5 sm uzunluğunda, 3-4 sm yoğunluqdadır. Gövdə 20-40 sm hündürlükdə, çılpaq, bütöv, meyvə vaxtı yoğunlaşır. Kökyanı yarpaqlar uzun, enli-neştərşəkilli, 25-30 sm uzunluğunda, 2-3 sm enindədir. Salxım uzanmış, çoxçiçəkli, enli-piramidavaridir. Çiçəkyanlğı 10 mm-ə qədər uzunluqda, uzunboruvari, ağımtıl-mavi, qonur, quruduqda kürən qırmızımtıldır. Sütuncuq uzun, yumurtalıq və tozluq çiçəkyanlığına çatandır. Qutucuq iri yumurtavaridir.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

Çiçəkləməsi aprel, meyvə əmələgəlməsi may ayına təsadüf edir. Çoxalması soğanaq və toxumladır. Dağətəyi və orta dağ qurşağında rast gəlinir. Kseromezofitdir.

Yayılması

Naxçıvanın dağlıq və düzənlik hissəsləri.

Sayı və tendensiyası

Populyasiyalarının sayı azalır, yaşama ərazsis məhdudlaşır, azalma tendensiyası müşahidə olunur.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Antropogen və zoogen amillər, hali tərəfindən yığılması itmə təhlükəsi yaradır.

Mühafizə tədbirləri

Mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər görülmür. Yayılma yerlərində antropogen təsirlərin qarşısının alınması üçün yasaqlıqlar təşkil olunmalı, yeni yayılma sahələri axtarılmalıdır.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

• Hyacinthus longistylus Miscz.

Heterotipik sinonimləri

• Bellevalia araxensis Woronow ex Grossh.
• Bellevalia araxina Woronow