Vahid Məmmədov (alim)

Vahid Abdulla oğlu Mәmmәdov — Azərbaycan alimi, Rusiya alimi, Rusiya Elmlər Akademiyasının Kazan Elmi Mərkəzinin A.E. Arbuzov adına Üzvi və Fiziki-Kimya İnstitutunun “Heterosiklik birləşmələr” laboratoriyasının müdiri, kimya üzrə elmlər doktoru, professor

Vahid Mәmmәdov
Vahid Abdulla oğlu Mәmmәdov
Doğum tarixi	1 iyul 1959
Doğum yeri	Zaqatala rayonu, Lahıc kәndi
Vətəndaşlığı	SSRİ→ Azərbaycan
Milliyyəti	azərbaycanlı
Elm sahəsi	kimya-fizika
Elmi dərəcəsi	kimya üzrə elmlər doktoru
Elmi adı	Professor
İş yerləri	Rusiya Elmlər Akademiyasının Kazan Elmi Mərkəzi, A.E.Arbuzov adına Üzvi və Fiziki-Kimya İnstitutu
Təhsili	Bakı Dövlət Universiteti

Həyatı

Vahid Abdulla oğlu Mәmmәdov 1959-cu il iyulun 1-də Azәrbaycan Respublikasının Zaqatala rayonunun Lahıc kәndindә anadan olmuşdur. 1981-ci ildә indiki Bakı Dövlət Universitetinin kimya fakültәsini fәrqlәnmә diplomu ilə bitirib, 1981-1985-ci illərdə Azərbaycanda Fizika İnstitutunda və Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunda işləyib. 1985-ci ildə SSRI Elmlər Akademiyasının Kazan filialının (indi Rusiya Elmlər Akademiyasının Kazan Elmi Mərkəzi adlanır) A.E.Arbuzov adına Uzvi və Fiziki Kimya Institutunun aspiranturasına daxil olub və 1989-cu ildə “α-Xlor-ketonların sintezi və xassələri” mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edib.

1997-1998-ci illərdə Yaponiyanın Okoyama Universitetində postdok kimi professor Sadao Suboyun yanında təcrübə keçib və təcrübə zamanı yapon həmkarları ilə birlikdə şiş əlehinə müasir preparatlar olan C-13 yan zəncirli taksol və doketaksolun sintezinə yanaşma üsulunun işlənməsi ilə məşğul olub.

1999-cu ildə V.A.Məmmədov “Alfa, alfa-dixlorkarbonil birləşmə – aldehid (keton, azometin) – əsas sistemində reaksiyalar” mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edib.

Əsas elmi fəaliyəti

2002-ci ildə o, Rusiya Elmlər Akademiyasının Kazan Elmi Mərkəzinin A.E. Arbuzov adına Üzvi və Fiziki Kimya Institutunun “Heterotsiklik birləşmələr” laboratoriyasının müdiri təyin olunub (2002).

Professor V.A. Məmmədov heterotsiklik birləşmələr kimyası sahəsində görkəmli alimdir. Onun 180-dən çox elmi əsəri çap olunub və onlar 3-, 5-, 6- və 7-üzvlü heterosiklik birləşmələrin sintezi, strukturunun tədqiqi, reaksiya qabiliyyətlərinin, reaksiya mexanizmlərinin, təbii dərman preparatlarının kimyasının öyrənilməsi və fermantativ sintezi üsullarının tədqiqinə aiddir.

Elmi Tədqiqatları

Onun 180-dən çox elmi əsəri çap olunub. 12 elmlər namizədi hazırlamışdır. V.Məmmədov dəfələrlə beynəlxalq konfranslarda (1990-cı ildə Latviyada, 1994, 2016-cü illərdə Hollandiyada, 1997, 2012 və 2015-ci illərdə ABŞ-da, 1997, 2000, 2015-ci illərdə Yaponiyada, 2002-ci ildə Almaniyada, 2006-cı ildə İtaliyada və Ukraynada, 2008-ci ildə Belçikada, 2010-cu ildə Norveçdә) elmi mәruzәlәrlә çıxış etmişdir.

2000-ci ildә Yaponiyanın Osaki, Tokio, Okoyama, Kioto, Kobe universitetlәrindә dәvәt olunmuş professor kimi “Heterotsikllər asimmetrik sintezdə induktor kimi” adlı məruzə ilə, 2008-ci ildə Yaponiyanın Koçi, İvaki, Meisey, Kitasato, Osaki universitetlərində “Darzan reaksiyası - köhnə reaksiyalar, yeni imkanlar” və “Xinoksalin-2 (1H) - onlar üzvi sintezdə əvəz olunmaz reagentlər kimi” mövzularında mühazirələr oxumuşdur.

Onun kəşf etdiyi və “Mamedov Heterocycle Rearrangement” adlanan pereqruplaşma 2012-ci ildə A.Hassner və LNamboothirinin “Organic syntheses based on name reactions (Third edition)” (Elsevier Science, 2012) monoqrafiyasına daxil edilmişdir.

2016-cı ildə beynəlxalq “Springer” nəşriyyatının təklifi ilə V.A.Məmmədovun “QUINOXALINES: Synthesis, Reactions, Mechanisms and Structure” (Springer International Publishing Switz, 2016, 437) kitabı nəşr olunub və bu kitab birinci və yeganə kitabdır ki, azot heterotsikllərinin ən əhəmiyyətli siniflərindən birinin – xinokslalinlərin bioloji əhəmiyyətli kondensləşmiş və makrotsiklik sistemlərin sintezində reagent kimi istifadə imkanlarını kompleks təsvir edir.

Pedaqoji fəaliyyəti

V.A.Məmmədov, eyni zamanda yüksək peşəkarlıqla pedaqoji fəaliyyətlə də məşğul olur. O, A.M.Butlerov adına Kimya İnstitutunun üzvi kimya kafedrasında və Kazan (Bivoljsk) Federal Universitetində “Heterosikllərin kimyasının nəzəri əsasları”, “Heterosiklik birləşmələr sistemində məntiq” adlı xüsusi kurslar və Kazan Milli Tədqiqat Texnoloji Universitetinin üzvi kimya kafedrasında “Üzvi kimya” və “Üzvi birləşmələrin reaksiya qabiliyyətləri” adlı ümumi kurslardan mühazirələr oxuyur.

Təltif və mükafatları

Onun “Makrotsiklik birləşmələrin yeni siniflərinin sintezi metodologiyasının yaradılması – yeni nəsil dərman vasitələrinin əsasıdır” adlı işə görə Tatarıstan Respublikasının Prezidenti R.N.Minnixanovun fərmanı ilə Tatarıstan Respublikasının elm və texnika sahəsində 2014-cü il üçün Dövlət mükafatına layiq görülüb.