Vanadium (II)sulfat

Vanadium (II) sulfat (VSO₄) — qeyri-üzvi bir birləşmədir, vanadiumun və sulfat turşusunun duzudur, kristallohidratlar əmələ gətirir – suda həll olan qırmızı-bənövşəyi kristallardı.

Vanadium (II)sulfat
Ümumi
Sistematik adı	Vanadium (II) sulfat
Kimyəvi formulu	O₄SV
Molyar kütlə	147,00 q/mol
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm.	13566-06-8
PubChem	166848
ChemSpider	145979

Fiziki xassələri

Vanadium (II) sulfat, məhlulunun diqqətlə qurudulması nəticəsində kristallohidrat şəklində çökür — qırmızı-bənövşəyi kristallardı. VSO₄ • n H₂O tərkibinin kristallohidratlarını əmələ gətirir, burada n = 6, 7. Vanadium (II) sulfat heptahidrat VSO₄ • 7H₂O vanadium kuporosu adlanır.

Alınması

Vanadium (V) oksidin sink tozu ilə reduksiya nəticəsində almaq olar:

${\mathsf {V_{2}O_{5}+3Zn+5H_{2}SO_{4}\ {\xrightarrow {}}\ 2VSO_{4}+3ZnSO_{4}+5H_{2}O}}$

Vanadiy (III) sulfatın sink ilə reduksiya nəticəsində :

${\mathsf {V_{2}(SO_{4})_{3}+Zn\ {\xrightarrow {}}\ 2VSO_{4}+ZnSO_{4}}}$

Kimyəvi xassələri

Havada vanadium (II) sulfat oksigenlə asanlıqla oksidləşir:

${\mathsf {2VSO_{4}+O_{2}\ {\xrightarrow {}}\ 2VOSO_{4}}}$

Vanadium (II) sulfat qələvi metal və ammoniumun sulfatları ilə az həll olunan qarışıq duzlar əmələ gətirir M₂V(SO₄)₃ x 6 H₂O (M = NH₄, K, Rb, Cs). Qələvi məhlulları ilə reaksiyaya daxil olur və qəhvəyi rəngdə vanadium (II) hidroksid əmələ gətirir hansı ki, çöküntü yaradır:

${\mathsf {VSO_{4}+2NaOH\ {\xrightarrow {}}\ V(OH)_{2}\downarrow +Na_{2}SO_{4}}}$

Bu reaksiyanın məhsulu su ilə sürətlə oksidləşərək vanadium (III) hidroksidə çevrilir. Vanadium (II) sulfat reduksiyaedici xüsusiyyətləri nümayiş etdirir. Beləliklə, qalay (II), mis (II), qızıl(III) duzlarının məhlullarından metalları reduksiya edir. Azot turşusu və nitratlar onunla reaksiyaya girdikdə ammonyak və onun törəmələrinə qədər, sulfitlər isə — hidrogen sulfidə qədər reduksiya olunur. Flüor ionlarının iştirakı ilə, vanadium (II) sulfatın reduksiyaedici xüsusiyyətləri artır, çünki üçvalentli vanadium ionlarını güclü flüor komplekslərinə bağlayır. Belə şəraitdə vanadium (II) sulfat, məsələn, kadmiyumu duzlu məhlulundan reduksiya edə bilir:

${\mathsf {2VSO_{4}+12NaF+CdSO_{4}\ {\xrightarrow {}}\ Cd\downarrow +3Na_{2}SO_{4}+2Na_{3}[VF_{6}]}}$

Flüor ionları olmadıqda, bu reaksiya əks istiqamətdə davam edir.

Mənbə

• Справочник химика / Редкол.: Никольский Б.П. и др.. — 3-е изд., испр. — Л.: Химия, 1971. — Т. 2. — 1168 с.
• Рипан Р., Четяну И. Неорганическая химия. Химия металлов. — М.: Мир, 1972. — Т. 2. — 871 с.
• Неорганическая химия / под ред. Ю.Д. Третьякова. — М.: Академия, 2007. — Т. 3. — 352 с.