Vanadium (IV)xlorid

Vanadium IV xlorid – qeyri-üzvi birləşmədir, xlorid turşusunun və vanadium metalının duzudur .

Vanadium (IV)xlorid
Ümumi
Kimyəvi formulu	VCl₄
Molyar kütlə	192,75 q/mol
Fiziki xassələri
Sıxlıq	1,82; 1,83; 1,87 q/sm³
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi	-26; -25,7; -20,5 °S
Qaynama nöqtəsi	148,5; 152; 153 °S
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm.	7632-51-1
PubChem	24273, 9837014
RTECS	YW2625000
ChemSpider	22693

Fiziki xassələri

Vanadium (IV) xlorid tünd qırmızı rəngli bir mayedir.Soyuq su ilə qarışmır, isti su ilə reaksiyaya daxil olur. Etanolda, dietil efirində, xloroformda həll olunur. Nəm havada tüstülənir.

Alınması

• Çar arağında həll olması nəticəsində alınır:

${\mathsf {3V+12HCl+4HNO_{3}\ {\xrightarrow {}}\ 3VCl_{4}\downarrow +4NO\uparrow +8H_{2}O}}$

• Vanadiumun xlorla reaksiyası:

${\mathsf {V+2Cl_{2}\ {\xrightarrow {200-350^{o}C}}\ VCl_{4}\downarrow }}$

• İnert atmosferdə qızdırıldıqda vanadium (III) xloridin parçalanması:

${\mathsf {2VCl_{3}\ {\xrightarrow {400-500^{o}C,N_{2}}}\ VCl_{4}+VCl_{2}}}$

• Dioksivanadium(V)xloridin qatı xlorid turşusunda həll edilməsi nəticəsində:

${\mathsf {2VO_{2}Cl+8HCl\ {\xrightarrow {5^{o}C}}\ 2VCl_{4}+Cl_{2}\uparrow +4H_{2}O}}$

Kimyəvi xassələri

• Otaq temperaturunda parçalanır:

${\mathsf {2VCl_{4}\ \xrightarrow {\ } 2VCl_{3}+Cl_{2}}}$

• Havanın nəmi ilə reaksiyaya girir:

${\mathsf {VCl_{4}+H_{2}O\ {\xrightarrow {}}\ VOCl_{2}+2HCl}}$

• İsti su ilə reaksiyaya daxil olaraq mavi rəngdə məhlullar yaradır:

${\mathsf {VCl_{4}+8H_{2}O\ {\xrightarrow {100^{o}C}}\ [V(H_{2}O)_{5}O]^{2+}+4Cl^{-}+2H_{3}O^{+}}}$

• Qatı sulfat turşusu ilə reaksiyaya daxil olaraq qəhvəyi rəngdə heksaxlorvanadium turşusu alınır:

${\mathsf {VCl_{4}+2HCl\ {\xrightarrow {}}\ H_{2}[VCl_{6}]}}$

• Qatı azot turşusu ilə oksidləşir:

${\mathsf {VCl_{4}+2HNO_{3}+H_{2}O\ {\xrightarrow {}}\ VO_{2}Cl+NO_{2}\uparrow +3HCl}}$

• Qələvilərlə reaksiyaya daxil olur:

${\mathsf {VCl_{4}+4NaOH\ {\xrightarrow {}}\ VO(OH)_{2}\downarrow +4NaCl+H_{2}O}}$

• Hidrogen və ya vanadiumla reduksiya olunur:

${\mathsf {VCl_{4}+H_{Zn,HCl}^{0}\ {\xrightarrow {\tau }}\ VCl_{3}+HCl}}$

${\mathsf {2VCl_{4}+H_{2}\ {\xrightarrow {500-600^{o}C}}\ 2VCl_{2}+2HCl}}$

${\mathsf {3VCl_{4}+V\ {\xrightarrow {320-400^{o}C}}\ 4VCl_{3}}}$

• Kalium xloridlə reaksiyayı

${\mathsf {VCl_{4}+2KCl\ {\xrightarrow {400^{o}C}}\ K_{2}[VCl_{6}]}}$

Tətbiqi

Vanadium IV xlorid üzvi sintezdə xlorlaşdırıcı maddə kimi istifadə olunur.

İstinadlar

1. Рабинович В.А., Хавин З.Я. "Краткий химический справочник" Л.: Химия, 1977 стр. 58
2. Справочник химика / Редкол.: Никольский Б. П. и др.. — 3-е изд. Химия, 1971. Т. 2. — 1168 с
3. Лидин Р. А. и др. Химические свойства неорганических веществ: Учеб. пособие для вузов. — 3-е изд., испр. — М.: Химия, 2000. — 480 с. — ISBN 5-7245-1163-0.
4. Рипан Р., Четяну И. Неорганическая химия. Химия металлов. — М.: Мир, 1972. — Т. 2. — 871 с.