Vaynax (jurnal)
Vaynax — Çeçenistanın paytaxtı Qroznıda nəşr olunan aylıq ədəbiyyat və incəsənət dərgisi. 1991-ci ildən nəşr olunur. Əvvəlllər "Ədəbi Çeçen-İnquşetiya" adlanırdı. İlk baş redaktor şair Alvadi Şayxiyev olub.
| Vaynax | |
|---|---|
.png) Jurnalın 2012-ci il buraxılışının üz qabığı | |
| Baş redaktor | Musa Əhmədov |
| Dövrilik | aylıq |
| Format | ədəbi-bədii |
| Tiraj | 2500 |
| Nəşriyyat | Qroznı Fəhləsi mətbəəsi |
| Ümumi tiraj | 30 min |
| Təsisçi | Çeçenistan Respublikasının Milli Siyasət, Xarici Əlaqələr, Mətbuat və İnformasiya Nazirliyi |
| Təsis tarixi | 1991-ci il |
| Ölkə |
 Rusiya Çeçenistan |
| Qərargah | Qroznı |
| Dil | çeçen, rus |
| Səhifə | 96 |
| j-vaynah.ru | |
Tarixi
redaktəVaynax bədii-ədəbi jurnal 1991-ci ildən Qroznıda nəşr olunmağa başlamışdır. Jurnal aylıq dərc olunur. Onun səhifələrində ədəbiyyatla yanaşı incəsənətə də yer verilir. Dərgi yarandığı ilk dövrlər "Ədəbi Çeçen-İnquşetiya" adlanırdı. Jurnalın ilk baş redaktoru şair Alvadi Şayxiyev olub. Sonradan dərginin baş redaktorları Berdukayev, Xamzat Sarakayev, Ramzan Baysultanov olublar. 2002-ci ildə nəşr hazırkı adını alıb. 2004-cü ildən bu günə qədər baş redaktor şair və yazıçı, Çeçenistan Respublikasının xalq yazıçısı Musa Əhmədovdur. Baş redaktorun birinci müavini Lidiya Dövlətkireyevadı.[1]
Jurnalın adı Vaynax söxündən götürülüb. Vaynax çeçenlər, inquşlar, akkinlər, batsbi, kistləri özündə birləşdirən etnik bir cəmiyyətin adıdır.
Məzmunu
redaktə
Jurnal rus dilində (80 səhifə) və çeçen dilində (16 səhifə) nəşr olunur. Tiraj 2500 nüsxə, A4 formatındadı.
Jurnal oxucuları müasir Çeçen ədəbiyyatında gedən proseslərlə tanış edir, adət-ənənələrin, tarixin, mədəniyyətin və dilin qorunmasına töhfə verir.[2]
Çeçen müəlliflərinin əsərləri həm rus dilinə tərcümə olunur, həm də çeçen və ya rus dilində yaradılır. Jurnal respublikada tanınmış müəlliflərin əsərlərini dərc edir. Şayxi Arsanukayev, Xamzat Sarakayev, Musa Beksultanov, Roza Talxiqova və başqaları müntəzəm olaraq jurnalda dərc olunurlar. Bununla yanaşı həm də çeçen ədəbiyyatının klassikləri: Səid Baduyevin, Maqomet Mamakayevin, Abuzər Aydəmirovun əsərləri də jurnalda dərc edilir. Dərgidə respublikada tanınmış ədəbiyyatşünas və tənqidçilərin tənqidi məqalələri və rəyləri də dərc olunur.
Çeçen dili, tarixi, xalqın ənənəvi etikası və mədəniyyəti ilə bağlı əsərlər, humanitar elmlər üzrə dissertasiya tədqiqatlarından fraqmentlər nəşr edilir. Jurnal eyni zamanda əhəmiyyətli mədəni hadisələr haqqında məlumat verir, yeni kitablar təqdim edir. Üz qabığında Çeçen rəssamlarının əsərlərinin reproduksiyaları var. "Təsvirlərimizə" başlığı bu rəsm əsərlərinin müəllifləri və yaradıcı tərcümeyi-halları haqqında məlumatları ehtiva edir.
"Dostların səsləri" rubrikasında Rusiyanın digər bölgələrindən, yaxın və uzaq xaricdən olan yazıçı və şairlərin əsərləri təqdim olunur. Yazıçıların, mədəniyyət xadimlərinin oxucularla yaradıcılıq görüşləri, ədəbiyyat problemlərinə dair "dəyirmi masa"lar keçirilir. Redaksiya heyətinin üzvləri forumlara, konfranslara, görüşlərə gedir.
Müasir vəziyyəti
redaktə2003-cü ildə "Vaynax" jurnalının redaksiya heyəti Çeçenistandakı hadisələrdən sonra ilk ədəbi mükafatı təsis edib. Bu mükafat daha sonra Abuzər Aydəmirov, Şayxi Arsanukayev, Xamzat Sarakayev, Musa Beksultanov, Səid Qatsayevə verilmışdir. Mükafatın məqsədi ana dilində yazan istedadlı müəlliflərə, eləcə də çeçen dili və folklor tədqiqatçılarına dəstək olmaqdır.
2007-ci ildə Moskvada keçirilən Press-2007 sərgisində Vaynax jurnalı, prioritetli milli layihələrin həyata keçirilməsinin hərtərəfli peşəkar şəkildə işıqlandırılmasına görə Mətbuatın Güzgüsündə Prioritetli Milli Layihələrin Qran Prisini almışdır.
İstinadlar
redaktə- ↑ "Официальный сайт литературно-художественного журнала (Чеченская Республика) "Вайнах"". 2022-07-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-05.
- ↑ "Журнал «Вайнах» занимает особое место в чеченской литературе". 2021-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-05.