Vikipediya:Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə müraciət
Milli Məclisinin sədri
cənab Oqtay Əsədova
Hörmətli Oqtay müəllim,
Müasir dövrdə yeni informasiya texnologiyaları, internet, sürətlə dəyişən, inkişaf edən dünyanın ayrılmaz tərkib hissəsinə, bu inkişafın təkanverici qüvvəsinə çevrilib. Çox sevindirici haldır ki, son illərdə Azərbaycanda da bu sahədə xeyli irəliləyişlər müşahidə olunur. Bunun məntiqi nəticəsi kimi, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 16 yanvar 2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə 2013-cü il Azərbaycan Respublikasında "İnformasiya-kommunikasiya texnologiyaları ili" elan edilmişdir. Bu gün internet məkanında Azərbaycan dilində çox sayda informasiya və xəbər saytları, forumlar, bloqlar fəaliyyət göstərir. Sosial şəbəkələrdə azərbaycanlılar, xüsusilə gənclər kifayət qədər fəal görünür. Bununla belə, internet təkcə xəbər saytlarından, forum və bloqlardan ibarət deyil. İnternetin həm də çox mühüm maarifləndirici funksiyası var. Lakin, təəssüflə qeyd etməliyik ki, bu gün azərbaycandilli internet məkanında bu funksiyanı yerinə yetirən saytların sayı barmaqla sayıla biləcək qədər azdır və onlar tələbatı tam ödəyə bilmir.
Hazırda 285 dildə fəaliyyət göstərən Vikipediyanın da məqsədi məhz bu funksiyanı yerinə yetirməkdən ibarətdir. Vikipediya şəbəkəsinin bir qolu olan azərbaycandilli Vikipediya 2004-cü ildən az.wikipedia.org ünvanında fəaliyyətə başlamışdır. Vikipediya bir onlayn ensiklopediyadır. Yəni, buradakı məqalələr sırf ensiklopedik xarakter daşıyır və heç bir halda onlarda reklama, şəxsi təbliğata yol verilmir. Vikipediyada məşhur şəxslərin həyat və yaradıcılığı haqqında bioqrafik məlumatlar yerləşdirilir, tarixi hadisələr, tarixi-mədəni abidələr, incəsənət əsərləri, müxtəlif elmlər və onların obyektləri, predmetləri və s. barəsində bitərəf, mənbələrlə əsaslandırılmış zəngin məlumatlar toplanır. Yəni, dəyərli hər bir şey, tanınmış hər bir kəs Vikipediya məqaləsinin mövzusu ola bilər. Vikipediyanın üstünlüklərindən biri də onun istənilən internet istifadəçisi tərəfindən redaktə edilə bilmə imkanının olmasındadır. Məsələn, əgər kitab şəklində tərtib olunan ensiklopediyadakı hansısa məlumat kitab nəşr olunandan hətta 1 gün sonra belə artıq köhnəlmiş məlumat ola bilərsə, Vikipediyada bu baş vermir. Redaktə olunma imkanı Vikipediyadakı məlumatların daim yenilənməsinə şərait yaradır ki, bu da davamlı şəkildə onun təkmilləşməsinə səbəb olur. Edilən redaktələr, əlavə və düzəlişlər Vikipediyanın təcrübəli istifadəçiləri, idarəçiləri tərəfindən yoxlanılır.
Vikipediya həm də informasiya müharibəsinin əsas cəbhələrindən biridir. Belə ki, azərbaycanlı Vikipediya istifadəçiləri Azərbaycan, onun tarixi, mədəniyyəti, siyasəti, iqtisadiyyatı, rəhbərliyi və s. haqqında qərəzli, mənfi məlumatların yerləşdirilməsinin qarşısını almaq üçün hər gün mübarizə aparmalı olurlar. Azərbaycan gəncləri arasında bu könüllü fəaliyyətə marağın çox az olduğunu nəzərə alsaq, vəziyyətin nə qədər mürəkkəb olduğunu təsəvvür etmək o qədər də çətin olmaz. Üstəlik Azərbaycan qanunvericiliyindən irəli gələn bəzi məsələlər də, Vikipediyada dövlətimiz barədə həqiqətlərin yayılmasında, azərbaycanlı vikipediyaçıların fəaliyyətinin düzgün təmin olunmasında ciddi problemlər yaradır.
Belə ki, Azərbaycan Respublikasının "Müəlliflik hüququ və əlaqəli hüquqlar haqqında" 5 iyun 1996-cı il tarixli, 115-IQ nömrəli Qanunu ilə ölkə ərazisində panorama azadlığı məhdudlaşdırıldığından, Azərbaycanı təbliğ edən bir sıra fotoların (sərbəst giriş üçün daim açıq olan yerlərdəki əsərlərdən istifadə) Vikipediyada yerləşdirilməsinə icazə verilmir. Beləcə, gündən-günə inkişaf edən, gözəlləşən ölkəmizin, şəhərlərimizin görüntülərinin dünya mediasına çıxarılması, küçələrimizi bəzəyən dəyərli memarlıq abidələrinin, müasir tikililərin, eləcə də heykəl və digər bu kimi abidələrin fotolarının Vikipediyada yayılması məhz Azərbaycan qanunvericiliyinə istinad edilərək məhdudlaşdırılır.
Qeyd edək ki, bu problemli müddəa bütün keçmiş SSRİ respublikalarının müvafiq qanunvericilik aktlarında öz əksini tapsa da, onlardan bəziləri artıq informasiya məkanında öz ölkələrinin mövqeyini möhkəmlətmək üçün həmin qanuna dəyişiklik etmişlər. Belə ki, əvvəlcə Rusiya Federasiyası, 2013-cü ilin mart ayında isə Ermənistan Respublikası öz ölkələri ilə bağlı problemi aradan qaldırmaq üçün müvafiq qanunvericilik aktında dəyişiklik ediblər.
Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, Azərbaycan Respublikasının İKT potensialının gücləndirilməsi məqsədilə Azərbaycana dair kontentin və Vikipediya kimi qlobal informasiya resurslarında Azərbaycan Respublikası ilə əlaqədar məlumatların inkişaf etdirilməsi üzrə tədbirlərin görülməsi ölkə Prezidentinin 28 mart 2013-cü il tarixli, 2815 nömrəli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş ""Azərbaycan Respublikasında 2013-cü ilin "İnformasiya-kommunikasiya texnologiyaları ili" elan edilməsi ilə bağlı Tədbirlər Planı"nda da göstərilmişdir.
Yuxarıda göstərilənləri nəzərə alaraq, Azərbaycan barədə məlumatların Vikipediya kimi qlobal informasiya resursunda daha səmərəli şəkildə yerləşdirilməsinə imkan yaradılması məqsədilə "Müəlliflik hüququ və əlaqəli hüquqlar haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun 20-ci maddəsinin aşağıdakı redaksiyada verilməsini təklif edirik:
"Sərbəst giriş üçün daim açıq olan yerlərdə qoyulmuş memarlıq, fotoqrafiya, təsviri sənət əsərlərinin müəllifin və ya müəlliflik hüquqlarının digər sahibinin razılığı olmadan və müəllif haqqı vermədən kütləvi bildirişinə yol verilir."
Qeyd edilən təklifə müvafiq qaydada baxılmasına dair göstəriş verməyinizi Sizdən xahiş edirik.
Dərin hörmətlə,
- Tərxan Paşazadə, vikiçi, Azərbaycan dilində olan Vikipediyanın idarəçisi; 2-ci dərəcə dövlət qulluqçusu; Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin Maliyyə-təsərrüfat şöbəsinin məsləhətçisi. e-mail: cekli829@gmail.com
- Səfər İbrahimov, vikiçi, "Stylish Baku" jurnalının baş redaktoru. e-mail: safaribrahimov@gmail.com
- Orxan Quliyev, Azərbaycanca Vikipediyanın idarəçisi, AMEA Gənc Alimlər Şurasının üzvü. e-mail: orkhan@ourstudio.az
- Emin Məstizadə, "Mozilla Azerbaijan", "Ubuntu Azerbaijan LoCo", Bir çox açıq qaynaqlı proqramların Azərbaycan dilinə tərcüməçisi, Proqramçı. e-mail: emin@mastizada.tk
- Toğrul Səfərov, vikiçi, tərcüməçi
- Ruslan Qurbanov, vikiçi, mühəndis-iqtisadçı. e-mail: ruslan2336@box.az
- Nihat Vəlizadə, vikiçi, Azərbaycan dilində olan Vikipediyanın idarəçisi; Azərbaycan Universitetinin II kurs tələbəsi. e-mail: nihatvelizada@gmail.com
- Rövşən Ramizoğlu, vikiçi, Azərbaycan dilində olan Vikipediyanın idarəçisi; Türkiyənin Səlcuq Universitetinin müəllimi. e-mail: sortilegus1980@mail.ru
- Semral Quluzadə, vikiçi, Bakı Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsinin I kurs tələbəsi, e-mail: samralguluzadeh@gmail.com
- Ziya Əyyub, vikiçi, Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin Ümumi iqtisadiyyat fakültəsinin II kurs tələbəsi, e-mail: eyyubvevo@box.az
- Elməddin Hacıyev, vikiçi, Azərbaycan Texnologoya Universitetinin standartlaşdırma və sertifikatlaşdırma fakültəsinin məzunu, e-mail: elmeddin82@rambler.ru
- Araz Yaquboğlu, vikiçi, Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetinin məzunu, tədqiqatçı, şair, "Qızıl qələm" (2011) mükafatı laureatı. e-mail: araz-haciyev@rambler.ru
- Əli İsmayılov, vikiçi, Almaniyanın Bonn Universitetinin magistr tələbəsi. e-mail: alismayilov@gmail.com
- Sultan Hümbətov, vikiçi, Azərbaycan dilində olan Vikipediyanın idarəçisi; Orta məktəb müəllimi. e-mail: sultanaxmedoqlu@mail.ru
- Rəhim Rəhimov, vikipediyaçı.
- Can Atakan, vikiçi, lisey şagirdi, Türkiyə Respublikasının vətəndaşı və bir bloq yazıçısı. e-mail: canatakan58@gmail.com
- Siyavuş Əmirli, vikiçi, jurnalist, şöbə rəisi. e-mail: siyavush_emirli@mail.ru
- Əli Hacızadə, vikipediyaçı, "Hajizade Group" LLC nin baş direktoru. e-mail: gd@hajizadegroup.com
- Natiq Hüseynov, vikipediyaçı.
- Əli Ağayev, oxucu. e-mail: aliagayev@rambler.ru
- Tural Əsgərov, oxucu. e-mail: tural.esger@gmail.com
- Aqşin Söhraboğlu, vikiçi. e-mail: agshin.sohraboglu@gmail.com
- Vüsal Ağayev e-mail: vusalaghayev@gmail.com
- Zülfüqar İsmayilzadə, Proqramçı, vikiçi. e-mail: zulfuqar.ismayilzada@gmail.com
- QEYD: 11. 06. 2013-cü il tarixdə müraciət məktub şəklində Milli Məclisə təqdim edildi.--sefer azeri 13:59 11 iyun 2013 (UTC)