Çin kərtənkələsi[3], və ya Çin panqolini[3] (lat. Manis pentadactyla) — Panqolinlər dəstəsinə aid sürünən növü. Asiyada yayılmış dörd növdən biri.

Çin panqolini
Elmi təsnifat
XƏTA: parentrang parametrlərini doldurmaq lazımdır.
???:
Çin panqolini
Beynəlxalq elmi adı

Xarici görünüş redaktə

Çin panqolinlərinin uzunluğu 60 sm, quyruqları 18 sm təşkil edir[4]. Bu canlıların bədənlərində 18 cərgə pulcuq olur. Bu isə sürünənlər üçün qeyri adidir. Onların kiçik başı və ensiz quyruqları olur. Burunları iri olur. Bu canlılar dairəvi formaya malik olurlar. Ön və arxa ətraflar iti caynaqlara sahib olur. Digər sürünənlərdən fərqli olaraq yaxşı inkişaf etmiş qulaq seyvanına malikdir.

Yayılması redaktə

Çin paqolinlərinə Nepalın qərbi, Assam, Şərqi Himalay, BirmaÇində rast gəlinir.

Xüsusiyyətləri redaktə

Qidalanma yeri redaktə

Çin paqolinləri enliyarpaq və subtropik meşələrdə yayıllırlar. Nepalın təpəlik ərazilərində onlara rast gəlmək mümkündür. Səbəb isə bölgədə çoxlu termit yuvaları mövcuddur.

Çində onları iyuq qazan canlılar kimi tanıyırlar. Onlar öz güçlü əlləri və iti dırnaqları ilə uzunluqları 8 m olan yuva qaza bilirlər. Onlar bu tip oyuğu 3–5 dəqiqəyə qaza bilirlər. İçəri daxil olan canlı elə oradanc ehmalca girişi bağlaya bilir.

Həyat tərzi redaktə

Çin paqolinlərinin həyatı barədə məlumat olduqca azdır. Bu onların gecə həyatı sürməsi ilə əlaqədardır. Astagəl hərəkətə malik canlılardır. Demək olar ki, aqressivlik nümaş etdirmirlər. Onların üzərinə hansısa yırtıcı düşərsə, bu canlılar bükülərək öz qalın pulcuqlarına arxayın olurlar. Pulcuqlar bütün bədəni əhatə edir. Əsasən yer üstü canlılardırlar. Ancaq bəzi hallarda ağaca belə çıxırlar. Digər panqolinlər kimi Çin panqolinləridə qarışqa və termitlərlə qidalanır. Onlar həm də öz dırnaqlarında termitlərin yuvalarında dəlik açmaq məqsədi üçün istifadə edirlər. Sonra olar uzun dillərini dəlikdən içəri salaraq şikarını yeyir. Dilin uzunluğu 25 sm təşkil edir.

Çoxalması redaktə

Nepalda panqolinlər aprel-may ayları bala verir. Balanın uzunluğu 45 sm, uzunluğu usə 1 fut təşkil edir. Balalar doğularkən belə pulcuğa sahib olurlar. İlk iki gün balalar olduqca zəif olur. Doğulan andan hərəkət etmək istəyən balaları anası quyruğu və belində gəzdirir. Erkəklərdə balalarına qarşı şəfqətli davranır.

Statusu redaktə

Çin panqolinləri təhlükədə olan növ olaraq (ing. EN, Endangered)[5] qeydə alınmışdır. Onların həyatı üçün əsas təhlükə ətlərinə görə ovlanmaları və yaşadığı bölgələrin mənimsənilməsidir.

Qalereya redaktə

İstinadlar redaktə

  1. Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2001.
  2. Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0
  3. 3,0 3,1 Соколов В. Е. Пятиязычный словарь названий животных. Млекопитающие. Латинский, русский, английский, немецкий, французский. / под общей редакцией акад. В. Е. Соколова. — М.: Рус. яз., 1984. — С. 136. — 10 000 экз.
  4. Shepherd, Chris R. A Naturalist's Guide to the Mammals of Southeast Asia. Wiltshire, UK: John Beaufoy Publishing. 2012. 13. ISBN 978-1-906780-71-5.
  5. "Çin panqolinləri". 2012-04-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-07.

Xarici keçidlər redaktə